Dərs vəsaitindən

^ ^ ^

30

128 128

30 20

H -----²--⁰-------1-----³--⁰-------- h ²⁰

= 10.67-

"30'^20’^30'^20

“xi-kvadrat” testin kritik qiymətləri sərbəstlik dərəcəsindən asılı olaraq verilmiş 5 % xəta ehtimalı (5 % əhəmiyyətlilik səviyyəsi) üçün aşağıdakı cədvəldən təyin edilir.

“xi-kvadrat” testin nəzəri qiymətləri [41, s. 217]

(L>- sərbəstlik dərəcəsinin sayıdır)

V	1	2	3	4	5
2 X 0,95 ;L>	3,84	5,99	7,82	9,49	11,07

olar:

Məsələnin həllinə uyğun hipotezləri aşağıdakı kimi formalaşdırmaq
HQ\ məhsuldan istifadəçinin cinsi ilə onun məhsulun dadına üstünlük

verməsi arasında heç bir əlaqə yoxdur;

Hi.məhsuldan istifadəçinin cinsi ilə onun məhsulun dadına üstünlük verməsi arasında əlaqə mövcuddur.

Yuxarıdakı hesablamadan göründüyü kimi, “xi-kvadrat” testin emprik qiyməti 10.67-ə bərabərdir. Sərbəstlik dərəcəsinin 1-ə bərabər olduğu hal və 5 % xəta ehtimalı üçün “xi-kvadrat” testin nəzəri qyiməti 3,84-ə bərabərdir. Baxılan halda sərbəstlik dərəcəsi 1-ə bərabər götürülür. Çünki (r-1) • (s-1) = 1 (hər iki dəyişən həm alıcının cinsi, həm də onun məhsula dad baxımından münasibəti hər ikisi iki qiymət ala bilir). “Xi-kvadrat” testin emprik qiyməti onun nəzəri qiymətindən çox böyükdür. Deməli, 5 % xəta ehtimalı ilə sıfırıncı inkar olunmalıdır. Göründüyü kimi, alıcının cinsi onun məhsulun dadına verdiyi üstünlük baxımdan əhəmiyyətli statistik təsirə malikdir.

Qeyd etmək lazımdır ki, “xi-kvadrat” test dəyişənlər arasında asılılığın mövcudluğunu aşkarlamağa imkan verir, lakin onun gücünü və istiqamətini dəqiqləşdirməyə imkan vermir.

İki dəyişən arasında əlaqənin mövcudluğunun aşkarlanmasına dair başqa bir nümunəyə baxaq. Fərz edək ki, xidmətçilər və fəhlələr arasında müəyyən markadan olan pivəyə loyallığın öyrənilməsi məqsədilə tədqiqat apanlmışdır. Bu tədqiqata dair sorğunun nəticələri aşağıdakı cədvəllərin materiallan vasitəsilə əks olunur (cədvəl 10.5,10,6,10.7,10.8).

Cədvəl 10.5

	Alıcılar	Alıcı olmayanlar	Cəmi
Xidmətçilər	148	22	170
Fəhlələr	18	12	30
Cəmi	166	34	200