“Push the bit”
– baltanın itələnməsi, lazımi istiqamətdə
baltann gösvdəsinə təzyiq yaradır. Bu tipə aşağıdakı sistemləri
aid
etmək
olar:
“Avtotrak”-“Beyker-Xyuz
İntek”,
“Pauerdrayv”-“Şlumberje”, “Velldirektor” və “Ekspressdril”-
“Nobl Drilling”.
2)
“Point the bit”
– baltanın pozisionlazşdırılması
(mövqeləşdirilməsi), oturucu valın alətə nisbətən yerdəyişməsi
nəticəsində alınır və ya onun əyriliyinin dəyişməsi, balta
dişlərinin süxura təmas bucağının dəyişməsinə gətirir. Bu tip
sistemlərə aşağıdakılar aiddir: “Geopilot” (Xalliburton- Sperry
Sun), “AQŞ”, “Smartsliv” – “Rotari Strabl Tulz”, “Underdrill”
və “DART” (Underqaged).
Birinci tip İRS sadə quruluşa və etibarlılığına görə çoxlu
tətbiq imkanı almışdır.
İRS-nin müsbət cəhətləri
:
- gedişin mexaniki sürətinin artması, uyğun olaraq balta
işlənməsinin bir qədər bərabər olması və quyudibi mühərrikin
həndəsi formasının dəyişdirilməsi üçün iş qabiliyyətli baltanın
qaldırılmasının aradan çıxması;
-
quyu
lüləsinin
şlamdan
təmizlənməsinin
yaxşılaşdırılması, qazıma və qaldrıma-endirmə əməliyyatlarına
sərf olunan vaxtın qısaldılması;
- dinamiki təzyiqin dəyişməsi azalır, süxurda hidravliki
yarılma azalır;
257
- böyük inhiraflı üç ölçülü profilin realizasiyasına imkan
verir.
İRS-nin çatışmayan cəhətləri
:
- yuxarı intiqal sisteminin istifadəsinin zəruriliyi;
- qazıma məhlulunun təmizlənməsinə yüksək tələbat,
udulmanın qarşısını almaq üçün bərk fazanın və materialın
aşağı tərkibdə olması;
- buruq sahəsində xidmətin mürəkkəbliyi;
- buruq sistemində əlavə datçiklərin tətbiqi;
- qazıma məhlulunun sərfinə və qazıma nasoslarına
məhdudiyyət;
- xüsusi baltaların istifadəsi.
9.1. Radial yerdəyişməli balta ilə idarə olunan rotor
sistemi. “Baltanın itələnməsi”
Radial
yerdyişməli
balta
sisteminin
texnolgiyası
inhirafetdiricinin təsirinin əks istiqamətində, baltanın yan
səthində təzyiq yaratmağa imkan verir. Bu zaman İRS
bütövlükdə və ya onun böyük hissəsi inhiraf edir.
Bu tip sistemə aiddir: “Avtotrak”-“Beyker-Xyuz İntek”,
“Powerdrive”, “Şlumberje”, “Velldirektor”, “Nobl Drilling”.
“Avtotrak”-“Beyker-Xyuz İntek”
“Avtotrak” sistemində konstruksiyanın əsas elementi
fırlanmayan stabilləşdirici-inhirafetdiricidir (şəkil 9.4).
Fırlanan ötürücü vala 1, fırlanmayan stabilləşdirici-
inhirafetdiricinin gövdəsi 2 yerləşdirilir və orada inklinometriya
datçikləri və elektronika bloku 5 quraşdırılır, inhirafetdirici
dayaqları 4 hərəkətə gətirən hidravliki klapanla 3 idarə olunur,.
258
Şəkil 9.4. Fırlanmayan stabilləşdirici-inhirafetdirici
İnhirafetdirici mexanizmin iş prinsipi (şəkil 9.5a)
göstərilmişdir. Gövdədən, hərəkət zamanı bir-birindən fərqli
idarə onun inhirafetdirici dayaqlar, elektronika vasitəsilə verilən
siqnal ötürülməklə baltada istiqamətli və güclü radial qüvvə
yaradır (şəkil 9.5b).
Şəkil 9.5.İnhirafetdirici qurğunun principial işləmə sxemi.
259
“Avtotrak” sistemi özündə aşağıdakıları birləşdirir (şəkil
9.6); 1-fırlanmayan stabilləşdirici-inhirafetdirici, hansı ki,
baltada inklinometrik datçiklər yerləşdirilir 2, inhirafetdiricinin
dayaqları 3, pulsator bloku 4, özündə generator 5 birləşdirir,
pulsator 6, yağ nasosu 7, 213 mm-lik stabilləşdirici 8, generator
qəbuledici blok 9, yaddaş bloku 10, karotaj, müqavimət və
qamma-karotaj bloku 11, titrəmə datçik bloku 12, batareya
bloku 13, qazıma məhlulu olmayanda və ya lazım olan
miqdarda vurulmayan zaman telesistemi qidalandıran: gödək
maqnitləşməyən AQB 14, inklinometriyanın əsas bloku 15.
Şəkil 9.6. “Avtotrak” alətinin sxemi.
Bundan başqa alətə əlavə olaraq karotaj bloku 16, hansı
ki, daxildir; sıxlığın datçik modulu 17, məsaməliyin neytron
modul datçiki bloku 18.
Telesistemin üstündə maqnitləşməyən AQB yerləşdirilir 19.
İRS – fırlanma hərəkətinə gətirmək ancaq rotorla yox,
qoruyucu kəmərn divarını qorumaq və ya enerji sərfini ixtisar
etmək nöqteyi nəzərindən 20 və daha böyük burucu momentə
malik həcmi mühərriklə yerinə yetirilir.
260
“POWERDRIVE”-Şlumberje
Şlumberje şirkətinin “Powerdrive” idarə olunan rotor
sisteminin tərkibində fırlanmayan ünsür yoxdur, bu isə sistemin
quyuda tutulma ehtimalını azaldır, yığcamdır və sadə quruluşa
malikdir. Onun tərkibinə inhirafetdirici blok; inhirafedən balta;
idarə bloku ilə birləşdirən keçirici; stabilləşdirici; telesistem ilə
qazıma kəmərini birləşdirən elastiki birləşmə (şəkil 9.7).
Şəkil 9.7.
Dostları ilə paylaş: |