Dərslik I hiSSƏ Azərbaycan Respublikası Təhsil
Yüklə 4,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
C ə d v ə l 40. Heyvanların genetik resurslarının statusuna dair qlobal bankın m əlum atları Analizin ili Məməlilərin növləri Quşların növləri Ölkələrin sayı Yerli cinslərin populyasiya- larınm sayı % popul- yasiya məlu matları ilə Y erli
cinslərin popul- yasiyalarının sayı 1993
2719 53 - - 131
1995 3019
73 863
85 172 1999 5330
63 1049 77
2006 10512 43
39 182
Beynəlxalq Sow - An ÇR təşkilatının təsnifatına əsasən dünya ölkələri heyvanların genetik resurslarına görə aşağıdakı 7 regiona təsnif olunmaqla məməlilərin və quşların növləri regionlar üzrə hazırda aşağıdakı kimi yayıl mışdır
(cadval 41,42). C ə d v ə l 41. M əm əlilərin növlərinin regionlar üzrə yayılm ası. N övlər (cinslər) üzrə m əlum at təqdim edən region ölkələrinin %-i Məməli- lərin növləri Afrika Asiya Avropa və Qafqaz Latın Ameri kası və Karib hövzəsi Yaxın və Orla Şərq Şimali Amerika Yaxın və
Şərq ~ 8" Camış 8 57
27 25 0 İri buy nuzlu Yak hey van 98 96 100 94 75 100 77 0 32 2 0 0 0 0 Keçi 96 96 93 94 83 100 69 Qoyun 92 86 100 91 100 100 31 Qonuz 70 82 91 91 8 100 92 Eşşək 38 46 36 39 50 50 8 At 46 93 91 64 58 100 23 2 hürgüclü dəvə 0 25 5 0 0 0 0 1 hürgüclü dəvə 32 25
0 58 0 8 Alpaka 2 0 0 12 0 0 8 Lama 0 0 0 15 0 0 0 Quanako 0 0 0 9 0 0 0 Bikun 0 0 0 12 0 0 0 Maral 2
14 9 0 50 15 D ovşan 38 39 39 48 8 0 0 Hind donuzu 8
0 15 0 0 0 it 1 2 7 ! 5 . 0 0
0 413 C ə d v ə l 42. R egionlar üzrə quş növlərinin paylanm ası Qus növləri Afrika Asiya Avropa və Qafqaz Latın Amerikası və Karib hövzəsi Yaxın və Orta Şərq Şimali Amerika Yaxın və Uzaq Şərq Toyuqlar 78 93 86 70 50 100 85 Ev ördəyi 32 61 50 33 17 0 46 Hind quşları 24 43
30 17 100 8 Ev quşu 16 39
21 17 50 8
ördoyi 16 39 20 18 17 0 62 Sesarka 28 18 11 9 8 0 0 Kəklik 4 7
0 0 0 0 Turac 0 7 9 6 0 0 0 Bildirçin 2 39 14 6 0 50 0 Tovuz quşu 0 0 0 3 0 0 0 Göyərçin 10 21 9 6 17 0 15
0 4 0 0 0 0 0 Dəvə quşu 12 11 7 0 0 0 8 Az yayılan heyvan növləri. Məməlıbrin bir çox növlori (camışlar, yaklar, bərkdımaqlılar, dovşanlar) vo bəzi quşlar (cv ördəkləri, qazlan, hind quşları vo s.) məhdud yayılmaqla bir və ya iki regionda, yaxud spesifik aqroekologiya zonasında məskunlaşıb. Vətəni əsasən Asiya sayılan (170 milyon fərdin 98%-ı)
Hindistan, Pakistan, Çin və Cənub-Şərqi Asiya ölkələrində yayılıb. Camışlar buradan Avropanın Cənub, Cənub-Şərq hissəsindəki ölkələrə, Misirə, Braziliyaya, Qvineyaya və Avstraliyaya yayılıb. FAO - ya hazırda ev camışlarınm dünyanın cəmi 41 ölkəsində yayılması barədə informasiya daxil olub. Hv camışlarınm 2 əsas tipi-pay və bataqlıq cumışlurı vardır. Çay tipi əsasən Cənubi Asiyada, bataqlıq tipi isə Şərqi Asiyada yayılıb. Çay tipi südçülük məqsədilə, bataqlıq tipi isə torpağı şumlamaq vo yük daşımaq məqsədilə (dəmir camışm-traktorun tətbiqinə qədər) istifadə olunurdu. Camış cinslərinin sayı hazırda qeydə alınan məmolilərin ümumi sayının cəmi 3%-ni təşkil edir. Yaklann əsas endemik vətəni Tibet yaylası Monqolustandır, az miqdarda isə onlar Rusiya Federasiyası, Nepal. Butane, Əfqanıstan, Pakistan, Qırğızıstan və Hindistanda yayılıb. Himalayın bir çox ərazilərində yaklarla qaramalın çarpazlaşmasından alman hibridlərdən çox geniş istifadə olunur. Yaklar həmçinin Qafqaza, Şimali Amerikaya (3000 fərd) və Avropanın bir çox ölkələrinə də gətirilmişdir. Onların qeydə alman ümumi sayı çox az olmaqla bu növ coğrafi ərazi və aqroekoloji cəhətdən olduqca məhdud çərçivədə yayılıb.
(birhürgüclü dəvələr), xüsusilə baktrianlar (iki hürgüclü dəvələr) coğrafi cəhətdən həddindən artıq az yayılan növ olmaqla, əsasən quru aqroekoloji zonalarda məskunlaşıb. Yaxın və Uzaq Şərqdə, Afrika və Asiyada dromaderlər çox böyük əhəmiyyət kəsb edir. Asiya ölkələrində hazırda onların populyasiyası həddindən artıq azaldığı halda. Afrika 414
Yüklə 4,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|