|
Divan-ü luğat-it tüRK
|
səhifə | 6/66 | tarix | 02.06.2018 | ölçüsü | 8,02 Mb. | | #47016 |
| azıqka : <> azuq. ayuq. atuq. (ağzuqka: ağmış. ağmaq: çaşmaq. aşmaq. dəğişmək. ). 1. itmiş. çaşmış. dəğişmiş. naxalis. - azuq ox: nərədən gəldiyi, kimin attığı bəlli olmayan ox. - azuq munq: itgin. yoldan çıqan. azan. yolunu itirən. 2. əcib. görünməmiş. foquladə. qeyri təbii. 3. yad. yat. tanış olmayan. 4. ayıq. huşlu. başlı. - əsrük azıq: ayıq kefli. 5. köpək, it dişi.
azıqlamaqka : azı dişiylə, köpək dişiylə ısırmaq. azı dişinə vurmaq. - doğuz atı azıqladı.
azıqlanmaqka: azuqlanmaqka. azıq yiyəsi olmaq.
azıqlıka : köpək, it dişili.
azıqlıqka: azuqluqka.
azıqluqka: azuqluqka. 1. azığı olan. azıqlı. 2. dişlik. azuqə. 3. azı dişi bəlirmiş olan. 4. azıqlıq. azıq üçün hazırlanmış şey.
azılmaqka: itilmək. itmək. - yol azıldı: itdi.
azımaqka: 1. sızmaq. - küp azığı, azığındandır. 2. - qulağım azıdı: gurultunun çoxluğundan kar olmaq, ağır duyar olmaq.
azımsamaq : azlanmaqka. azsınmaq. az görmək
azın : atruq. ayın. adın. başqa. ayrı. ayruq.
azırmaq : ( z <> y <> d ) ayırmaq. adırmaq.
azışmaq: ( z <> y <> d ) ayırşmaq. atışmaq. aralanmaq.
azıt : inhiraf. münhərif.
azıtanka : azıtqanka. ayıtqan. adıtqan. azdıran. yoldan çıxaran.
azıtmaqka: azdırmaq. yoldan çıxarmaq. - səni azıtan kim oldu bala !.
azlanmaqka: azımsamaq. azsınmaq. az görmək. - bu yarmağı azlanırsınmı.
azma : 1. azman. qırıq. metis. - yaban ayqırıylə evcil qısraqtan olan at: arqunka. 2. taşağının dərisi yarıldığı üçün aşamayan qoç.
azmaq : 1. yoldan çıxmaq. 2. yavamaq. tərsinməkka. tərslənmək. bətərləşmək. ağırlaşmaq. - yara tərsindi. - kəsəl tərsindi. 3. sızıb axmaq. - küp azıdı.
azmaq : qışmaqka. qıyşıqmaq. qaymaq. qıyqışmaq. qıyışmaq. qayışmaq. bir ortamdan, yoldan əğilib, yana düşmək. münhərif olmaq.
azman : azma. qırıq. metis. - yaban ayqırıylə evcil qısraqtan olan at: arqunka.
azraqka : daha az.
azrı : ayrı. haça. - azrı ağac: ayrısı, ayrıntısı olan ağac. haça. - qorxmuş quş, qır il azrı ağac üzə qonmazka.
azsınmaq: azlanmaqka. azımsamaq. az görmək
azuka : iki şeydən birini seçməyi anlatır. 1. (yahut. vəya. ya. yaki). - bu, azu o: ya bu ya o. - ora, azu bura: ya ora ya bura. - ver azu al. - ged azu gəl. 2. sorqu simgəsi. (ya ?) - gəlirmisən azu barurmüsən: gəlirsən ya gedirsən.
azuq : bax > azıqka. ağduq. adquq. ayuq. ayquq. aduq. aqduq. adquqka. yad. başqa. azmış. ayrılmış. dəğişik. tanınmayan. bilimnəyən. qarışığı olan.
azuqə : azıqlıqka. dişlik.
azuqka : > azıq.
azuqlanmaqka: > azıqlanmaqka.
azuqluqka: > azıqlıq.
b
babır : bəbir. tonqaka. tunqaka.
baca : pəncərə. öprika. öprük. dəlik. - güc eldən girsə, düz tünlükdən çıxar: zor asdanadan girsə, düz bacadan qaçar.
bacaqka : bağac. baçqa. oruc. pəhriz.
bacarıqsız: udumsuz. yöntəmsiz. uquvsuz.
bacı : - böyük qız qardaş. qocanın, qarının kəndindən böyük qız qardəşi: əkə. əyə. əçəka. - böyük qız qardaşin qocası: yəznəka.
bacıq qılmaqka: andlaşmaq. əhdləşmək.
bacqa : bacaqka. bağac. oruc. pəhriz.
badaç : badıçka. badaş. bağdaş. çardağ. darbəst.
badarka :< met > təpər. padar. gurultuyu, tezliyi, tələsməyi bildirir. - badar badar: padar padar: patır patır: təpər təpər: təpə təpə: qaça qaça.
badaş : bağdaş. badıçka. badaç. çardağ. darbəst.
badıçka : badaç. badaş. bağdaş. çardağ. darbəst.
badımcan: bütükəka. patlıcan.
badqamaq: badğamaq: bağdamaqka. bükmək. özəlliklə ayağı qətləmək. gürəştə sarmaya almaq. sarmalamaq. ayaq yaqalamaq. çəlmə vurmaq. -
badqamaqka: bağlamaq. yaxalamaq. çəlmələmək.
badrarmka: bədrəm. bəyrəm. bayram. sevinc. əğləncə, bəziş günü.
baha : basıq. basruqka. ağır.
bahadür: tıqraqka. yılmaz. yiğit.
bahalanmaq: qızumaqka. fiyatlanmaq.
bahasınmaq: qızlanmaqka. bahalı bulmaq.
bax: baq
baq : bağ. 1. don. pərhiz. mane'. 2. bağ. barka. bağul. böyük. 3. quşaq. qurşaq. belbağ. urama. kəmər. 4. bax. düşün. - bax bir: düşün bir. 5. buxça. boğ. boqka. heybə. 6. dartıqka. ip. hörkən. sarqı.
- baq !: bax !qay !. gözlə !. diqqət !.
- bağı çözülmək: boşanmaqka.
baqac : bağac. baçaqka. baçqa. oruc. pəhriz.
baqacuqka: bağacuqka. bağacuq. qoltuq altında olan ət.
baqaç : bağaç. bağıc. bıçıq. bəçik. bıçğaş. bağaç. bağlantı. and, sözləşmə. və'də. əhd.
baqadurlanmaq: bağadurlanmaq. tıqramaqka. tıqraqmaqka. tıqdamaq. qıvraqlanmaq. yavranmaq. bağadurlanmaq. tiğrək, qatı, sərt olmaq. cürətlənmək.
baqaka : qurbağa. qaplumbağa.
baqan : bakan. burunqud. öndə gedən. kosan. yolağçı. öndər.
baqanaqka: baqayaq. baqqan. çatal dırnaqlıların iki dırnaqları arası. iki dırnaqtan hər biri.
baqanka : bağan. həlqə. toqa. tuğ. boyunluq. boyun bağ. - altun bağan: altın halqa.
baqanlıqka: bağqanlı. halqalı. toqqalı. - baqanlıq qayış: halqalı, toqqalı qayış.
baqanuqka: baqayuq. at dırnaqlarının ortasındaki tümsəciq ət parçası.
baqaturmaqka: baxa durmaq.
baqayaqka : bağanaq. çatal dırnaqlıların iki dırnaqları arası. iki dırnaqtan hər blr.
baqayuq : bağayuqka. bağanuq. at dırnaqlarının ortasındaki tümsəciq, ət parças.
baqdamaq: bağdamaqka. badqamaq. bükmək. özəlliklə ayağı qətləmək. gürəştə sarmaya almaq. sarmalamaq. ayaq yaqalamaq. çəlmə vurmaq. -
baqdaş : bağdaş. bağdaş. badıçka. badaç. badaş. çardağ. darbəst.
baqdatmaqka: qürəştə sarmaya aldırmaq.
baqdur : bağdur. alpaqutka. alqabut. alp. alpər. ərən. qoçaq. yiğit.
baqıc : bağıc. bağaç. bıçıq. bəçik. bıçğaş. bağlantı. and, sözləşmə. və'də. əhd.
baqıq : baxıqka baxma. baxış.
baqın : bağın. baqnaka.
baqınmaq: baxınmaqka bir şeyin sonuna baxmaq. düşünmək. bəkləmək.
baqır : bağır. 1. bağır. qeyrət. barıq. - bağır soqum: mirrix (mars) ulduzu (pılaneti). qızıllıqda misə oxşaydı. 2. bağır. ürək. - bağrım başın qartadı: ürək yaramı açdı.
baqırçaq: bağırçaqka. barqıraç. yük döşəyi, toxumu. səmər. palan. .
baqırdaqka : bağırdaqka. qadın göğüslüğü. məmə qabı. lifcik.
baqırka : bağır. 1. qaraciğər. - böyük bağır: cürətli. öngər. yenmz. 2. - yay bağrı: yayın orta yeri. 3. qeyrət. - bağırlı: qeyrətli. başı uca, boysınmayan. 4. paxır. mis. - var paxır, yox altun. 5. çində pul birimlərindən. 6. boğumlanmış, qoyulanmış, ləxdələnmiş suyuq. - qan bağrı: qan ləxdəsi.
baqırqa : bağırqa. boğurqa. bayquş. quburğaka. üki. ühi. yapaqulaqka.
baqırlaqka : "bağırtlaq" deyilən quş. ptərocləs.
baqırlanmaq: bağırlanmaqka. pıxtılaşmaq. axar şey donmaq, qoyulaşmaq, quyuqlanmaq.
baqırlıqka: 1. böyük. bədük. sayqı dəğər kişi. 2. qarabağır. kirtüc. öngər. inad. söz dinləməz. kimsəyi dinləməyən.
baqırmaq: bağırmaq. banğıramaq. manğramaqka. munğramaq. yüksək səslə çağırmaq. hayqırmaq: qıqrmaqka. ağlamaq. yığlamaq. sıxtamaq. cırlamaq. çoxlamaq. yıqlamaq. ığlamaq. sığtamaq. carlamaq.
baqırsaqka: bağırsaqka. barığsaq. bağsaq. barsaq. könül alıcı. mehriban. rahim. - kor bağırsaq. bükün. apandiş.
baqırsuqka: bağırsaq. ıçək6.
baqırtı : bağırtı. çoqıka. çaqı. çuqı. gürültü. savaş.
baqırtmaq: bağırtmaqka. münğrətmək. manğratmaq. banğıratmaq.
baqışka : bağış. 1. baqış. baqışma. görüşka. qarış. 2. ək yer. boğum. 3. baqış. butka. (çay pulu). 4. alqa. bağışlanmış. - alqa bulaq: bağışlanmış kölə. 5. açıq. açuqka. töhvə. sələ.
baqışqan : baxışqanka hərkəsə qöz ucu ilə baxan.
baqışlalmaq: bağışlalmaqka. bağışlanmaq.
baqışlamaq : bağışlamaq. bədləmək. edişməkka. verişmək. qılışmaq. ikram edmək. itsəmək. etsəmək. edsəmək. göndərmək. başarmaq. keçürməkka. vazkeçmək. ərtürməkka. qəbullənmək. keçirmək. səvritməkka. yarqamaq. rəhmət eləmək yarturmaq. qırağa qoymaq. göz örtmək. səfnəzər edmək. - mənim yazığım artıran tanrım.
baqışlayan : bağışlayan. gəzürən. kəçürən. keçqürqən. köçqürən. güzəşdə gedən.
baqışmaq : baxışmaq. qöz ucu ilə baxmaq.
baqışmaqka : (qöz ucu ilə) baxışmaq
baqıtmaq: baxtırmaqka. baxıtmaq. qaratmaq. qaraşıqa qoymaq.
baqqıl : baxqıl. bax ginən. diqqət ed, yönəl. - bilgə ərik bulursan, baxqıl ona tabaru: bilən, danışman kişi tapsan, ona sarı diqqət ed, yönəl.
baqlacan: baxlacan paxlacan. badımcan. patlıcan. bütükəka.
baqlamaqka: bağlamaq. boğlamaq. 1. tüməkka - tü ağzın. - qapını tü. 2. kültürməkka. kültələmək. kütləmək. buxovlamaq. - ayağı kültürülmüş. 3. sarmaq. yularlamaq. - sarmamış sütdən qayaq: qaymaq bağlamadı. 4. tuğlamaqka. düğünləmək. qapatmaq. köstəkləmək. kişəməkka.
baqlanka: şişək. ətli canlı. baruq. - baqlan quzıka: yeni, səmiz quzu.
baqlanmaq : bağlanmaq. 1. boğlanmaq. banmaqka. - qoy bandı. 2. yaprulmaqka. yapışmaq. yıpranmaq.
baqlantı : bağlantı. and. sözləşmə. bağaç. bağıc. bıçıq. və'də. əhd.
baqlatmaqka: bağlatmaq. buxcalatmaq.
baqna : bağna. pillə. basamağ. - on bağnalı pillə.
baqram : bağramka. bayram. (< baq. bəq. bək: kan. yekə). genişlik. böyüklük. açıqlıq. bolluq. - baqram qumka: qumluq yer.
baqrışmaq: bağrışmaq. 1. banğıraşmaq. manğraşmaqka. munğraşmaq. 2. sıxtaşmaq. ağlaşmaq. ıqlaşmaq. 3. kükrəşmək.
baqsaq : bağsaq. barsaq. baqırsaqka. bağırsaqka. barığsaq. könül alıcı. mehriban. rahim
baquka : baquq. bağquka. baku. təpə. ucalıq. yüksəklik. yüksəkcə yer. yoxuş. bəkük. bəkü. bərkik. bərki. qala. qorunmuş yer. istehkam.
baquq : baqu. bəkük. bəkü. bərkik. bərki. qala. qorunmuş yer. istihkam.
baqul : bağul. barka. bağ. böyük.
baqumaqka: bəkükməkka. bərkimək. möhkəmləşmək.
baqurmaq: baxurmaqka baxtırmaq. görsətmək. - bir mən baqur.
balaxana: qalımaka.
balaka : nərsəyə kömək olaraq yapışdırılmış, qoyulmuş tikə. yardımçı. köməkçi. çıraq. uşaq. balaq. bəllə. bəllək. bələk. balqu. bəlgü. nişan. quş. heyvan yavrusu. - doğşan balası: çavun. - bala bala: balu baluka. lay lay. - bala bacı: cınqıl. sınqıl.
balaqka : balıq. bəlik. bəllək. 1. mil. fitil. yara yoxlamaq üçün kullanılan mil. - bəliklik kəpəz: fitillik pambıq. 2. pilik. piltə. - bəlikliq kəpəzka: fitillik. fitil, piltə yapmaq üçün pambıq. 3. sovqət. ərməğan. töhvə. . bilək. bələk. ərməğan. dartıq. bala. bəllə. bəllək. bələk. balqu. bəlgü. nişan.
balaqlamaqka: bələkləmək. ərməğan qılmaq. - ağırlayıb bəliklədilər.
balçıqka : palçıq. sıvıq çamur.
baldırka : bıldır. 1. ügey. üvey. - baldır oğul. ügey oğul. - baldır qız: ügey qız. 2. dağın burun kimi çıxan yeri. - dağ baldırı. 3. - ilk olaraq meydana gələn nərsə. işlədə birinci görüləni. - baldır tarıqka: ilkbahar başında əkilən əkin. - baldır quzuka: ilk doğulan quzu.
baldız : 1. < baldır qız: ügey qız. doğma olmayan qız. 2. arvadın kiçik bacısına, əji baldız söylər. - ərin kiçik bacısına, arvadı "singil" söylər. - ər arvadın böyük bacıları "əkə" çağrılır.
balduka : balta. ( < bal)
balıqçinka: balıq tutan, yeyən quş. balıqçı quş
balıqka : balığ. 1. palıçıq. balcaq. çamur. 2. yaralı. - balığ ağrınır: yaralı ağrır, sancılır, incir. 3. yara. yaralı. - düşdü ərənlər balığ, indi ürək ağrınır. - balıqlanmaq: yaralanmaq. - balıqım iriləmiş: çirkləmiş. - balıqlar əmləşdi:çarlaşdı. dərman qoyuldu. - balq qılmaq: yaralamaq. 4. çapaq. suda üzən balıq. - balıq suda, gözü dışda: bilən nərsəni bilməzdən gəlmək. 5. yetsik. yetim. ərsək. ərsik. ərişmiş. 6. qala.
- balıq yemək istəmək: balıqsamaqka.
- balıq avlanan bir çeşit ağ: izdərikka.
- balıq avlamaq üçün kullanılan ucu əğri dəmir: olta: arqaqka.
- balığı olan: balıqlıqka. - balıqçıl quşu. balıqçı quş: balıqçınka.
- balıq yiyəsi olmaq. balığın çoxalması: balıqlanmaqka.
- balıqlı: balıqlıqka.
balıqlamaq : balıq, yara vurmaq. yaralamaq.
balıqlanmaqka: 1. balığın çoxalması. - göl balıqlandı. 2. bulanmaq. - su balıqlandı. 3. şəhər salmaq.
balıqlıqka: 1. palçıqlı, çamırlı yer. 2. balığı olan.
balıqmaqka: yaralanmaq. - ər balıqdı.
balıqsamaqka: balıq yemək istəmək.
balın : balqın. bulğa. ürküntü. qopuş. bəlva
balış : (< bal: bölük). (balıq, baldır kimi) bütünlənmiş, kəsilmiş, doldurulmuş tikə. yastıq. püşti ( ş <> k ) bükti.
balka : bal. arı yağı. - bal arısına bənzəyən blr sinək: muquzqaqka.
balqat : batlaq. palçıq.
balqın : 1. quşuq. ürkük. 2. ürküntü. qopuş. bulğa.
balqınmaq : quşq olmaq. atılmaq. diksinmək. ürkmək.
balqka : çamur - balıq.
balqu : bəllə. bəllək. bəlgü. bələk. bala. balaq. nişan.
balmaqka: bağlanmaq. - banmaq.
balsap : sapdal. sapbal. dalsap. saplaq. bəsbəlka. sap. bir tel sap. söküm.
balta : balduka.
baltuqka : balta. - qarı öküz baltuqa qorxmaz.
balu baluka: bala bala. lay lay. ninni söyləmək.
bamaqka: bağlamaq. - o atın ayağın badı.
bamıq : pamıq.
bancuq : mancuq. (< bağlamaq). bağlı. xurcun. buxca.
bancuqlamaq: mancuqlamaq. (< bağlamaq). xurcunlamaq. buxcalamaq.
bandeytaxt2: - bandeytaxt2 törəni: bandırı. mandırıka. gəlin, qüveyin başına saçı, töhvə saçılan yer, törən.
bandırayazmaq: manqırmaqka
bandırı : mandırıka. gəlin, qüveyin başına saçı, töhvə saçılan yer, törən. bandeytaxt2 törəni.
bandırmaq : mandurmaqka. batırmaq. quşatmaq.
bang : banğka 1. bung. bönğka. ağır bir şeyin düşməsiylə çıxan səs. 2. bağırma·.
banılmaq: <> manılmaqka.
banq : < bənğka. vəng. vəngildəmə səsi.
banqıramaq : banğıramaq . bağırmaq. manğramaqka. munğramaq.
banqıraşmaq: banğıraşmaq. bağrışmaq. manğraşmaqka. munğraşmaq.
banqıratmaq: banğıratmaq. bağırtmaqka. manğratmaqka. munğratmaq.
banqraşmaq: banraşmaq. manraşmaq. bünrəşmək. münrəşmək. kükrəşmək.
banqu : manqu. manğquka əbədi. sonsuz. dayimi.
banmaqka: bağlanmaq. - qoy bandı.
banzıka : bənzə. bənəz. nərsənin qırılıb, kəsilib pozulduqdan sonra qala qalıntıları, qırıntıları, dənləri bənləri, tikələri, izləri.
bar : - bar muka ?: var mış ?.
baraç : barçaka. barıç. bütünü.
baraqanka: varğan. varan (çox).
baraqka : parraq, yunlu tüklü qöpək. - baraqlıqka: köpəyi olan kişi.
baran : gələn. - baranlar: gələnlər. - baran varmı: gələn varmı.
barasıka : varısı, varılacaq, gediləcək, barası yer. - barası yerin yoxdu.
barçaka : baraç. barıç. bütünü. - barçız gəlin: hamız gəlin.
barçı : arçıka. 1. araç. tapışka. təpişka. vəkil. 2. xurcun. heybə. - bir baş min barçın tutdu, bir barçın iki baş tutmadı.
barçınka : parça. qumaş. turquka. yolaq barçın. yolaq parça. yol yol parça. yol yol çizgiləri olan. - töşəklik barçın. döşək bənzəri şeyləri yapmaq üzərə hazırlanıp ayrılmış olan. - boyalı barçını: boyalı parça. - barçın boyuğu onqdı: parçanın boyası atdi. - barçın geyir: parçaya bürü. - bir qolaç barçın. - türlü çiçək yarıldı, barçın yazım gərildi. - barçın yamağı barçına. - yaşıl yerlik barçın.
bardaq : bartka. ölçəv. buqaç. kasa.
barduqıka: vardığı.
barğın : var yox. şey şüy. - evin barğın satığsadı: ev eşiyin.
barıç : barçaka. baraç. bütünü.
barıçtırmaq : barışdırmaq. aralamaqka. arılamaq. arasını bulmaq.
barıqka : 1. gediş. - o barığ berdi: o dopa doğru, heç bir saymadan geddi. o geddiki geddi. 2. barlanmış. sasımış. barıq sasıqka: qoğumuş, pozuq, xarab şey. 3. qeyrət. bağır.
barıqlıka : 1. varıqsı. gedikli. varmağa,. gedməyə diləkli, istəkli. 2. yerikli. melli. əğimli. vurqun. düşgün. məczub. - mən sənə barıqlı, səndə mənə baruqli.
barıqsaq: barığsaq. baqırsaqka. bağırsaqka. bağsaq. barsaq. könül alıcı. mehriban. rahim
barıqsamaqka: barsamaq. varmaq.
barılmaqka: varılmaq.
barımsınmaqka: qedəri yazımaq.
barın : (qadınlarda) aybaşı. qaidə.
barındı : gediləcək yer.
barınmaqka: qadınların aybaşı qanı gedsəi, boşanması.
barınmaqka: qidilmək. varılmaq.
barış : varış. elik. qavuş. bir araya gəlib oturmaq. sülh.
barışdırmaq: barıçtırmaq. aralamaqka. arılamaq. arasını bulmaq.
barışıq : barışma. qavşutka. baysallıq. qavşış gəlişiş.
barışlıqka: 1. qonuq odası. 2. varılan yer.
barışma : barışıq. qavşutka. baysallıq. qavşış gəlişiş.
barışmaq: eytişməkka. curlaşmaq. yarışmaq. birbirinə gedmək.
barıştırmaq: ətişməkka. edişmək.
barka : 1. var. . - ev bar: ev var: ev eşik. - evin barqın satığsadı: ev eşiyin satmaq istədi. 2. bağ. bağul. böyük. - bar kişi: yekə ər.
barq : bax > bar.
barqa : şallaq.
barqaq : barlı. yüklü. dolu.
barqalı qaldıka: qedəyazdı.
barqalmaq : barlanmaq. yüklənmək. dolunmaq. - damar barqalandı.
Dostları ilə paylaş: |
|
|