|
Divan-ü luğat-it tüRKbirçək : bürçəkka.
birçəklənmək
|
səhifə | 9/66 | tarix | 02.06.2018 | ölçüsü | 8,02 Mb. | | #47016 |
| birçək : bürçəkka.
birçəklənmək: bürçəklənməkka. pərçəm, kakil, yal çıxarmaq.
birdən : soxur. soxru. soxulub. xafa xafdan.
birgə : birkə. yığlışma. - suv tirqəşi: su birgəsi. dərə qollarının suyunun toplandığı yer.
birinc : qurunc6. düyü.
birkə : turqunka. durqun su.
birləşmək: əkləşmək. müttəhidləşmək.
birlik : müfrəd. təklik. - birlik ad: müfrəd ad.
birtəmka: birdəm. bir dəfəlik. uzun sürə. - birtəm gedmə ha. - dirdəmlik qırılıb. - birtəmlik gəldim.
birtka : virt. verd. vergi. döləv6. maliyat.
bistiq : bax > bəstik.
bit : bitka. yaz. - bitin: yazıl. - bitit: yazdır. yazır.
bitərməkka : sabit edmək. güvah olmaq. təsdiqləmək.
biti : göydən enən kitaplardan hər biri.
bitidəcika: yazdırıcı.
bitigü : yazıya bağlı olan hər nə (qələm. kağız. davat)
bitikka : yazı. yazıv. yazma. - onun bitiyi bəlgülü: onun yazısı aydındı.
bitilgən : bitqilgən. yazılan. səbt olunan.
bitilmək : yazılmaq.
bitímək : yazmaq.
bitinmək : yazılmaq. yazınmaq. yazıçılıq edmək.
bitiq : bittik. bitkit. 1. kitap. məktup. yazma. yazı. yazış. yazılı şey. qâğıt. - ay bitiqi: aylıq dəftər. - il bitiyi: böyük dəfdər. - bitiklikka: yazı yazılacaq nəsnə yiyəsi. 2. bitgil. tikmə. saf. təx. pəx. - bitikdaş: tikmədaş: qaya. 3. büyü. ovsun. üfrüq.
bitiqdaş : bitikdaş. tuqdaş (tuq - daş). tuqadaş (tuqa - daş) tikmədaş(tikmə - daş). qurum. təxtəsəng.
bitiqqaya: bitikqaya. tikmədaş. bitikdaş. qurum. təxtəsəng.
bitirən : dəgirən. əriştirən. çatdıran.
bitirmək : bütürməkka. pötürmək. 1. tükətmək. tükətmək. 2. yetiştirmək. yönəltmək. öndürməkka. 3. doğrutmaq. düzəltmək. 4. pişirmək. gəlişdirmək. osmaq. ozmaq. osturmaq. ozdurmaq. - işlər osub keçürgən: işlər düzüb keçirdən. 5. yaşartmaqka. yəşərtmək. gücərtmək. 6. sağlam duruma qoymaq. 7. ispat edmək.
bitiş : 1. ətək. oğruqka. uğruq. ovruq. 2. qırış. çıxış. son.
bitişmək : 1. iqrar edişmək. - olar ikkisi bitişdilər. 2. yazışmaq. 3. bütsəmək. yaranın düzəlməsi. 4. ulaşmaqka.
bititmişka: yazılmış. - bititmiş bitiq. yazılmış yazı, əsər.
bititquka : yazdıracaq. - bitíq bititqu orunğ: yazı' yazdıracaq yer.
bititqüçika: yazdırıcı.
bitləmək: (< bit + laq + lamaq: bitdən ayırmaq)
bitləməkka : (bit + laq: biti yoxlamaq, ayırmaq) bit aramaq.
bitmək : 1. alqınmaqka. tükəməkka. tükənmək. yox olmaq. məhvolmaq. 2. sabit olmaq. 3. yetmək. kifayət edmək. 4. uyuşmaqka. yoğruşmaq. (maya) tutmaq. dolmaşmaq.
bitmiş : (yara) bütmiş. yetmişka. qapanmış. iyiləşmiş.
bitrikka : pıtrıq. 1. fıstıq. buturqaq. puturqaq. 2. qadınların oğrət yerində bulunan dilcik. dıllaq.
bitrimək: yazıb, təsdiqləmək. tanıq vermək.
biz : mizka
bizi : miz. əkməğin üzərində yanmış ləkələr.
bizov : <> bozağu( zağu < met > ğasu). boğasu. boğa olası, olmaq üzrə olan boğacıq.
bod : ( y <> z <> d ) boy. boz. 1. qamət. 2. toy quşu.
bodluqka : ( y <> z <> d ) boyluqka. boylu. bozluq. boylu. - dal boylu: dik uca boylu olan.
boduqka : ( y <> z <> d ) boya. boza. boyuq. rəng. qına. xına.
bodumaqka: boyamaq. yapıştırmaq.
bodun : budun. boyka. bozun. boyun. boyluq. tuyka. tuzka. el. xalq. millət. qovm. kütlə.
- boyun ikindi: xalq birbirini.
- budun başqanı. - bodun lu buqunlu. boyunlu buxunlu: elli günlü. evli eşikli.
- bodun sezrəşdi: xalq dağılışdı.
- boyun tərildi: millət yığışdı.
- qadın boyun, tutcu dərlgən: qadın xəyləyi, həmişə bir yerə yığılır. - yazsın çavın boyunğa: yaysın səsin ellərə.
- boyun ikindi: xalq birbirini.
bodunlu: boyunlu. boylu. elli.
bodur : taquzmıqka. taqzuq. toqsıq. ətinə dolqun.
boq : boqka boğ. buxca. heybə. bəsdə.
boqac : buğac. bükəş. 1. buruşuq, çətin olan nərsə. zorluq. pıroblem. - boğac art: zor keçitli dağ sırtı. 2. qablama. qazan. - aşıc boğac. 3. bardaq. 4. hər çeşit qab. çömlək. - aşıc boğac: yemək qabı. - su boğac. - əkmək boğac.
boqadmaq: boğatmaqka. ( t <> z ). boqazmaqka. boğalanmaq. boğa olmaq.
boqarmaqka : ağaca kərtik kərtmək. doğramaq. ağacı girdə girdə bölmək.
boqatmaqka : ( t <> z ). boqazmaqka. boqadmaq. boğalanmaq. boğa olmaq. - bizov boğatdı: böyüyüb boğa oldu.
boqaymaq: boğaymaq. boğalaşmaq. ərcişmək.
boqazka: boğuz.
boqazlanacaq: kəsiləcək.
boqazmaqka: ( z <> t ). boqatmaqka. boqadmaq. boğalanmaq. boğa olmaq.
boqımka : boğum. boqum. boğun.
boqlamaq: 1. poxlamaq. pisləmək. 2. boğlamaq. buxcalamaq. baqlamaq.
boqlanmaq: boğlanmaq. boğulmaq. buxcalanmaq. bağlanmaq.
boqmaq : 1. düğmə. - boğmaqlamaq: düğmələmək. 2. boyunluq. boğunluq. boyunbağı. boyun umar6.
boqnaqlanmaq: boğmaqlalmaq. boğum boğum olmaq. düğmələnmək. - bulut boqnaqlandı: parça parça oldu.
boqra : hər heyvanın ayqırı. boğa, dəvə ayqırı.
boqrad : boğrad. boğurdaka. bükət. bükük, boğuq qıvrıq nərsə.
boqramaqka: boğramaqka. boğarmaq. nərsədə kərtik, iz açmaqla, bir bağlamaqla im qoymaq, bəllətmək. doğramaq. boğumlamaq.
boqrıl : bax > boğrulka.
boqrul : boğrul. boğrılka. boyunluq. boyunu tuğlu. - boğrul qoyun: boynu başqa boyada olan qoyun.
boqruşmaqka: boğruşmaq. 1. yarışmaq. 2. doğramaq. yontmaq. bölmək. qırmaq. parçalamaq.
boqsuqka: boxsuqka. boqsuq. boğsuq. büksük. qulların (kölələrin) boyunlarına keçirilən lâlə, buxov, halqa. zəncir.
boqsuqlanmaqka: boxsuqlanmaqka. əli boynuna bağlanmaq, əli boynunda qalmaq. - boşlağlansa, boxsuqlanar: heç kimin sözün dinləməyən, əli boynunda qalır.
boqtayka: boxtayka. boxtuy. büktay. buxca. (< buk. bük). heybə.
boqturmaqka: boğdurmaq.
boquq : <> buquqka <> bükük.
boqulmaq : boğulmaq. qarımsınmaqka. qərq olmaq.
boqulmaqka: boğulmaq.
boqumka: boğum·. boqım. boqun. buruq. oğruqka. uğruq. ovruq.
boqunka : boğun. boğum·. boqım. boqum. boyunka. el. toplum. millət.
boquntıka: boğuntıka. (heyvanların) südüklüyü. məsanə.
boqurda: boğurdaka. boğrad. bükət. bükük, boğuq qıvrıq nərsə. - boqurda saç: qıvırcıq, fer saç.
boqurqa: boğurqa. bağırqa. bayquş. quburğaka. üki. ühi. yapaqulaqka.
boquşmaq: boğuşmaq. birbirini boğmaq·.
boquy : boxtuy. boxtayka. büktay. buxca. (< buk. bük). heybə.
boquz : boğaz.
bol : bul. bulda. şans. bəxd. alın yazısı.
bolad : polad. bulad. dolmuş. bərkimiş. qursaq.
boldaçı : buldaçı. şanslı. bəxdli.
bolqu : olma. oluş.
bollu : tuxumlu. uruqluka. bərəkətli.
bolluq : ərincka. ərniş. əriş. genrün. açıqlıq. çoxluq. - yağış çox yağa ərişlik ola. - ərişə həsrət qalmış.
bolmaq : olmaq. - sağ ol: sağ bol. orda oldun: orda boldun. - olmaz: bolmaz. - olur: bolur.
bolmaqu : olmasın. çətin apılan. - bolmaqu ərinç.
bolmışka : olmuş. hazır. - bolmuş aş. olmuş (pişmiş) yemək ·.
boluşmaq: oluşmaq. yola gedmək. birinə yan çıxmaq.
bor : borka. çaxır. şərab. süci. - bor olmadan, sirkə oldun.
bora : boza. bir içgi.
borc : əlik. əllik. qoluqka. iğrəti. oruncaq. ötnüka. ötnə. ödünc. ötünc. əmanət.
borclu : 1. berimli. beriçi. - alımlı arslan, borclu sıçan. - borcun geri istəmək işi: alış. 2. alımlıka. bestankar.
borıq : yorıq. yoruq. xuy. gediş.
borquy : üflənərək öttürülən boru.
boru : türül. dürül. turba. durba. yoğun lülə.
bosdan : bütrüz.
boş : 1. yumşaq. şol. - boş ət. 2. azad. bağlılığı olmayan. 3. kasıb. yoxsul. 4. ağlaqka. ıssız, xəlvət, çoraq. 5. çənəş. çalınmış. 6. sərbəst. boşut. qutat. 7. suvış. sulu. şol.
- ol əş boş. o qadın boştur.
- o qadını boşadı. buraxtı. unuttu. boş ərgin.
- boş boğaz: munqanka. mınğ mınğ edən. gəvəzə.
- boş qılmaq: buraxmaq. azat edmək.
boşalmaq: 1. qotrulmaqka. qutrulmaq. qoyulmaq. tökünmək. 1. suvışmaq. suyuqlaşmaq. şollaşmaq. rəqiqləşmək.
boşalmış: qoyurmıışka.
boşaltılmış: başlağka. başıboş. buraxılmış. salıverilmiş. daşlanmış. dışlanmış.
boşaltırmaq : yolturmaqka. buraxtırmaq. azad eddirmək.
boşaltma: aruqlamaq. açmaq. təmizləmək.
boşaltmaqka: boşamaq. 1. qavşatmaq. gəvşətmək. kovşatmaq. 2. qaçıtmaq. qaçırtmaq. sıçratmaq. 3. qəbətmək. öldürmək. yox edmək. çözmək. 4. ayırmaq. açmaq. azad edmək. qutarmaq. qoturmaqka. buraxmaq. - boşatılmış bulunqlar: buraxılmış əsirlər. 5. ağdarmaq. axıtmaq. tökmək. - bir qab boşalt. 6. buraxmaq. (qadın) boşamaq. 7. savratmaqka. - on günə evlər savrılmalıdır. 8. tüpürməkka. savurmaq. atmaq. 9. ödətmək. tülətməkka. quzulatmaq. doğurtmaq. yükün açdırmaq. 10. tülətməkka. quzulatmaq. doğurtmaq. yükün açdırmaq. ödətmək. 11. qoyruşmaqka. çuvamaq6. yaymaq.
boşanmaqka: 1. (qadın) boşamaq. bağı çözülmək. 2. yolunmaqka. buraxılmaq. azat edinmək.
boşanmış: 1. bağından çözülmü. yazıqlıqka. (< yazuq). 2. qotdı. quddı. qoydı. buraxılmış. ötrülmüş. - qotdı nə. - qotdı yılxı: buraxılmış heyvan.
boşatmaqka: boşaltmaq. çözmək. çözülmək. buraxılmaq. (qadın) boşlamaq.
boşqu : boşuquka. boşuq. boşatış. buraxılış. ötürüş. açılış. salıvermə zamanı.
boşqun : işsiz. bekar.
boşqunluq : bekarlıq.
boşqunmaqka: 1. boşunmaq. boş qalmaq. boş olmaq. 2. işdən yorulmaq. vellənib şollanmaq.
boşlağ : öz başına.
boşlağlanmaqka: öz başına işləmək. heç kimin sözün dinləməmək. eşitməmək. oynunda qalır. qızmaq. öğüt tutmamaq, dinləməmək. - boşlağlansa, boxsuqlanar: heç kimin sözün dinləməyən, əli boynunda qalır.
boşluq : 1. əlka. fürsət. güşatalıq. açıqlıq. 2. puçluq. kəvgi. kəvəl. zayıflıq.
boşuqka : boşuquka. boşqu. 1. izin. icazə. yarlıq. salı. buraxılış. ötrüş. - boşuqsuz girmək olmaz. - boşuq pitiyi. - boşuq diləyi: icazə üçün müraciət. - boşuq aşıka: xanların elçini yola salmaq üçün verdikləri yemək. izin yeməyi. yola salma qonaqlığı. 2. boşlanıb, bağışlanan nərsə. ərməğan. 3. boşatış. buraxılış. ötürüş. açılış. salıvermə zamanı. 4. isal.
- (# büküş - büküş boşuq: tutuluş qurtuluş).
boşuquka: boşuq. boşqu. boşatış. buraxılış. ötürüş. açılış. salıvermə zamanı.
boşumaq: 1. boşalmaq. - özü boşumaq: isala düşmək. - onun özü boşudi: içi boşaldı. 2. nərsənin için tökmək. boşlamaq. içdən buraxılmaq. 3. boşanmaq. çôzulmək. gəvşəmək. 4. izin verip buraxmaq. boşamaq.
boşunmaq: boşalmaq. boşqunmaq.
boşut : sərbəst. boş. qutat.
boşutqan: yumuşqan. müshil.
boşutmaq: 1. buraxmaq. boş buraxmaq. sərbəst buraxmaq. 2. yumuşaqlıq (ishal) vermək.
botu : botuq. potuq. dəvə yavrusu.
botuq : potuq. botu. dəvə yavrusu.
boy : ( y <> z <> d ) bod. boz. 1. ulus. el. qəbilə. 2. qohum. əşirət. 3. yeyilən bir ot. poy otu. 4. sınka. bos. - boylu boslu: sınlı:- boylıq sınlıq kişi: uzun boylu hekəlli kişi. (sinn. sənəərəbcə). 5. turumka. durum. uzunluq. 6. boyut. turqka. ucalıq. - boy kim: elin nə. haralısan. - orta boylu, çiğinli döşlü. büktəlka.
boy : boyka (bax > bodun). budun. bozun. boyun. boyluq. tuyka. tuzka. el. xalq. millət. qovm. kütlə. - boyu tüpi ər: külə ər.
boya : çalı. ön. önğka. çüvütka. süyüt. suyut. tülükka. tüka. rəng. - boyaş: bir rəngdən. - boyaş atlar: bir tülük atlar. - nə tülük atdı o. - boyaq boyaşka: ənliq qirşan. boya xına.
boyamaq: 1. bozumaqka :- parçanı boya: barçını boyur. 2. suvamaq. bulamaq. çapturmaqka.
boyaş : bir rəngdən. - boyaş atlar: bir tülük atlar.
boylu : ( y <> z <> d ) bodluq. boyluqka. bozluq. - dal boylu: dik uca boylu olan.
boyluqka: ( y <> z <> d ) boyun. bodun. budun. 1. bodluqka. bozluq. boylu. - dal boylu: dik uca boylu olan. 2. boyka. bozun. tuyka. tuzka. el. xalq. millət. qovm. kütlə. tuzka. tuyka. budun. boyka. bozun. boyun. boyluq. el. xalq. millət. qovm. . uzunasına olan, görünən nə. - dal boyluq: uzun boylu qız.
boymaşmaqka: dolaşmaq. açılmamaq (ip kimi şeylər. işlər). qarışmaq.
boymul : moymul. boynunda ağlıq, boya tuğu olan nərsə.
boynaq : boğnaq. boğğan. boğun. 1. dağ boynu. bələn. bel. 2. ilana ağı verən kələr. yarpız. 1. ağı. zəhər.
boynamaqka: qurralmaq. qururlanmaq. böbürlənmək. məğrur olmaq. dikbaşlanmaq.
boynaşlıq: tapı. tabi. taplağ. tablağ. rizayət. razılıq. qəbulluq.
boynatmaq: dikbaşlılıq editmək.
boysanan: boy diyən. ötən. ötgəş.
boyuq : ( y <> z ) boya. boza. boduqka. rəng.
boyunçuluq : muyıncılıqka. araçılıq. ortaçılıq. barşatçılıq.
boyunduruqka: boyuna özəl. boynu durduran, saxlayan.
boyunka: boğun. (bax > bodun). boyın. 1. tutamaq. dəsdə. sap. - qılınc boynu. - pıçaq boynu. 1. el. toplum. millət. 1. boyluq. budun. boyka. bozun. tuyka. tuzka. el. xalq. millət. qovm. - boyun bağ: boyun bağı: boyunluq. bağan. toqa. - boqmaqka. boyun umar6. - boyun dəyəri başınan, yerin dəyəri dağınan. - boyun qondu: el köçdü.
boyunlamaqka: ənsələmək. peysərə salmaq. peysərləmək. - onu şap şap boyunladı.
boyunluq: bağan. halqa. toqa. boyun bağ
boyunsımayaz: qayqanka. muqavim.
boyunsımayazlıq: qayqatka. qayqıt. muqavimət.
boyunsımayazlıq: qayqıt. qayqat. müqavimət.
boyut : boy. turqka. ucalıq.
boz : ( y <> z <> d ) bax >boy. boz. bos. sınka.
boza : ( y <> z ) boya. 1. boyuq. boduqka. rəng. 2. quyuq, iti, alkollu olan içgi. (buqsumka. büküumka). buxsumka.
bozağu : ( zağu < met > ğasu). boğasu. boğa olası, olmaq üzrə olan boğacıq.
bozarmaq: busarmaq. - göy bozardı: busardı:
bozlamaq : səs vermək. bağırmaq. bozlamaq. - dəvə inlər, bodu bozlar.
bozlatmaqka : böğürtmək.
bozluqka: ( y <> z <> d ) b oyluqka. bodluq. boylu. - dal boylu: dik uca boylu olan.
bozmaqka: pozmaq. yıxmaq.
bozuqka: pozuq. qırıq itik.
bozumaqka : boyamaq. - barçını bozur: parçanı boya.
bozun : (bax > bodun). budun. boyka. boyun. boyluq. tuyka. tuzka. el. xalq. millət. qovm. kütlə.
bozuşmaqka : pozuşmaq.
böbürlənmək: boynamaqka. qurralmaq. qururlanmaq. məğrur olmaq. dikbaşlanmaq.
bödük : böyük. bödük.
böqka : bökka 1. aşığın sırtının, tümsəğinin yuxarı qəlməsi. aşığın bükük, şişik, börkə oxşar yönü. - çiq böq. 2. bir çeşit örümcək.
böqrül : böğrülka. böğrü ağ olan, ala göy, boğ boğ, xal xal olan heyvan, hər şey. - böğrül at. - boğrul dağ.
böqrüşmək : böğrüşmək. bönğrüşmək. münqrəşməkka. . qürültü edmək. manğraşmaq.
böqür : böğürka. böğrək. böbrək. - böğrülka. böğrü ağ olan heyvan. - böğrül at.
böqürləmək : böğürləmək. tənə vurmaq.
böqütmək: doyurmaq. bıqtırmaq.
bölək : bölük. buçuqka. bıçuqka. tikim. tikə. tiküka. tikir. kəsək. kəsik. kəska. çartka. parça. parsa.
bölkə : bölgə. bülgə. ölkə. ülkə. ülgə.
böluş : buluş. uluş. oluş. əldə edilən. qazanc. tapış. pay. kar.
bölük : 1. bölün. bölək. buçuqka. bıçuqka. tikim. tikə. tiküka. tikir. kəsək. kəsik. kəska. çartka. parça. parsa. 2. ögürka. topluq. sürü. 3. tarımka. tar. qol. qollara ayrılmış nərsə. şö'bə. 4. ülük. - bilik kişi ara bölüklü: ülüklü. bilik kişi ara bölünmüş. 5. pay. dəğər. dək. dəng. səhm.
bölükmək: bölünmək. bölüklərə ayrılmaq.
bölün : bölük. bölək. buçuqka. bıçuqka. tikim. tikə. tiküka. tikir. kəsək. kəsik. kəska. çartka. parça. parsa.
bölüş : ülüş. ölüş. paylaş. təqsim.
bölüşmək: qab qab edmək. qapışmaq: qapuşmaqka.
bön : bönğka. 1. iri yarı. yoğun. obur. qarınpa. 2. ağır bir şeyin düşməsiylə çıxan səs.
bönqrüşmək: bönğrüşmək. böğrüşmək. münqrəşməkka. . qürültü edmək. manğraşmaq.
börika : qurd. - qoşnusun yeməz: qurd qonşusun yeməz.
börkka : başlıq. qalpaq. - quturma börk: yanlı qıraqlı qalpaq. - türksüz tat olmaz, börksüz baş olmaz. - börkçika: taqqaçı. külah yapan, satan.
börləyü : qurt qibi.
börünğ : yarıq. suların yerdə yaptığı yarıqlar.
bötük : böyük. bödük.
böyük : bötük. bödük. ( y < > d < > z ) bədüqka. bəyük. bayuq. ( d < > z ) bəzük. bağırlıqka. sayqı dəğər kişi. bulğay. ulğay. - böyük saymaq: bədüqləməkka. ağırlamaq.
böyükləmə : ullama. uluğlama. ağırlama.
böyükləmək: böyük saymaq.
böyüklük: ululuq.
böyüləmək :arvalmaqka. ovsunlamaq.
böyümək: bədüməkka. çoxalmaq. ulqalmaq. uqlalmaq. ərsinməkka. ərkəkləşmək. ərsimək. süngüklənmək. sümüklənmək. ökliməkka. artmaq. çoğalmaq. ətiqməkka. etiqmək. edikmək. yetişmək. tombullaşmaq. - oğul ərsindi.
böyütmək: ( y < > d < > z) bədütməkka. bəyütmək. bayutmaq. böyütmək. bözürtmək. bulğaytmaq. ulqatmaqka. ulqadmaq. ulğaytmaq. bədütməkka. bəyütmək. bayutmaq. böyütmək. bulğaytmaq. ulğaytmaq. tupramaqka. topramaqka. şişirmək. - uşaq nəyi toprama.
Dostları ilə paylaş: |
|
|