|
Divan-ü luğat-it tüRK
|
səhifə | 8/66 | tarix | 02.06.2018 | ölçüsü | 8,02 Mb. | | #47016 |
| bəqiş : bəkiş. bəkit. sağış. sağman(> saman). sahman. düzüş. həncar.
bəqişmək: bəkişməkka. bəküşmək. gücləşmək. düzəşmək. sağnışmaq. cürləşmək
bəqit : bəkit. bəkiş. sağış. sağman(> saman). sahman. düzüş. həncar.
bəqitmək: bəkitməkka. bəkütmək. pəkitmək. (. <> r ) bərkitmək. tə'kitləmək. vurqulamaq. qavalamaq. kipləmək. - sözü bəkitmək. - düğünü bəkitmək.
bəqlə : bəklə. güd.
bəqləməkka: bəkləmək. 1. bərkləmək. bərkləmək. bağlamaq. tutmaq. - oğru bəkləndi. 2. güdmək. durmaq. qözləmək. 3. dusdaqlamaq. həps edmək. 4. bəy saymaq. bəy diyə ad vermək. 5. bəyə, ərə vermək. - orağuti bəylətdik.
bəqlənmək: bəklənməkka. 1. bəkişmək. qadının evlənmsi. qızın ərə qədməsi. 2. saqlanmaq. 3. bəyliyə, ərliyə almaq. - orağut bəyləndi: arvar ərə geddi.
bəqləşmək: bəkləşməkka. 1. savaşmaq. yaxalaşmaq. qapıştmaq. 2. güdüşmək.
bəqləyu : bəkləyu. umduruka. gözləyu. gözü yolda. - qoydu eli umduru.
bəqli : bəkli. ilqarlı. sözünə, əhd, peymanına bağlı. bəfalı.
bəqlik : bəklikka. bəyliq.
bəqmək : ilqaşmaq. sözləşmək. əhdləşmək. (> bəyləşmək. beyləşmək).
bəqməs : bəkməska. pəkməz. quyuq sıvıq. rubb. şirə. sirə.
bəqni : bəknika. içqi. buğda, darı, arpa kimi şeylərdən yapılan içqi. boza: quyuq içqi.
bəqrəşmək: bəkrəşməkka. pəkişmək. bəkrişmək.
bəqrişmək: bəkrişməkkabəklimək. pəkrəşmək.
bəqsik : bəksiqka. bəytəkin. bəy kimi.
bəqtur : bəktur. bərk dur: qeyim qal. qalın. muqavimət göstər.
bəqü : bəkü. bəkük. baqu. baquq. bərkik. bərki. qala. qorunmuş yer. istehkam.
bəqümək : bəküməkka. bərkişmək.
bəqüşmək: bəküşməkka. bəkişmək.
bəqüt : bəkütka. gizli. yaşut.
bəqütmək: bəkütmək. bayutmaqka. ( y < > d < > z) bədütməkka. pəkitmək. bəkitməkka. (. <> r ) bərkitmək. bəyütmək. böyütmək. böyütmək. bulğaytmaq. ulğaytmaq.
bəldirmək: bildirmək. bəllətmək. oxumaq. uqumaq. üzə, yuxarı çıxarmaq. anlatmaq. sindirmək. sinitmək.
bələk : bilək. balaq. ərməğan. dartıq. bəllə. bəllək. bəlgü. bala. balaq. balqu. nişan.
bələkləməkka: balaqlamaq. ərməğan qılmaq, vermək.
bələlməkka: batmaq. bir şeyə bulanmaq.
bələmək : 1. bələmək. beşigə bağlamaq. bu!aştırmaq. 2. mələmək (qoyun).
bələrtmək : 1. (qöz) bərətmək. alartmaqka. yan baxmaq. 1. bilətmək. ititmək. - qöz bələrtmək: yan baxmaq. alartmaqka
bəlgə : - bəlgə taxınmaq: bəçgəmlənməkka.
bəlgisiz : itik. atuq. itmiş.
bəlgülü : aydınonun. - bitiyi bəlgülü: onun yazısı aydındı.
bə'lika : evətka. iləlka.
bəlikləmək: ərməgün, ərməğan edmək.
bəlinğçika: qorqaq.
bəlinqka: bulğa. qoğa. ürkü. ürküntü. qorxu. - bəlikçi kişi: ürkən, qorxaq ər.
bəlqə : bəlkə. 1. bəlgüka. nişan. im. beçkəmka. biçkəm. pərçəm. - bəlgə taxınmaq: biçkəmlənməkka. 2. xiyal. 3. (bostan) höyükü. hüyük. ürkü. oyuqka. mətərsək. 4. ərkika. olsunki. şayəd. olurki. ərinçka. əriş. ehtimal. - ərki gəldim.
bəlqüka : balqu. bəllə. bəllək. bələk. bala. balaq. nişan. əlamət. nişan. im. bəlgə.
- qut bəlgüsü bilik.
- bəlqüsüz: - qança barır bəlqüsüz: bəlli olmayan yana gedir.
bəlqülükka : bəlli. - bəlqülükka nən: bəlli şey. - anın iş qılığı bəlgülük: onun işi bəllidi: açıqdı.
bəlqürməkka: bəllənmək. açılmaq. meydana çıxmaq.
bəllə : bələk. bəllək. bəlgü. bala. balaq. balqu. 1. nişan. 2. yadigar.
bəllək : bax > balaqka. bələk. bəllə. bəlgü. bala. balaq. balqu. 1. nişan. 2. yadigar.
bəllətmək: bildirmək. bəldirmək. oxumaq. uqumaq. üzə, yuxarı çıxarmaq. anlatmaq. sindirmək. sinitmək.
bəlli : bəlqülükka. bəlqülükka. aşgar. - bəlqülükka nən: bəlli şey. - anın iş qılığı bəlgülük: onun işi bəllidi: açıqdı.
bəlva : bulğa. balqın. balın. ürküntü. qopuş.
bən : mən. min.
bəndəşmək: məndəşmək. bənd salmaq.
bənəkka : para. pul. çağa. çəkə. - bənəkli: bənli. mənğliqka. xallı.
bənğu acun : mənğqü ajunka: sonsuz dünya.
bəniz : mənğizka. məniz. üz.
bənizləmək : mənizləmək. bəzəmək.
bənizlənmək. mənğizlənməkka. gözəlləşmək. suratlanmaq. sırlanmaq. bənzinə rəng ruf gəlmək:.
bənizlənmək: mənğizlənməkka. mənizlənmək. gözəlləşmək. bənzinə rəng gəlmək. üzlənib suratlanmaq.
bənq : bənğka. vəng. vəngildəmə səsi.
bənlətmək: dənlətmək.
bənli : bənəkli. mənğlika. mənli. mənğliqka. xallı.
bəntləşmək : mənğdəşməkka. bənd salmaq. bət salmaq. qıl yoluşmaq.
bənzəmək: mənğzəməkka. mənzəmək. üsnəməkka. üznəmək. oxşamaq.
bənzətmək: üsnətməkka. üznətmək. oxşatmaq.
bərabər : əş. düz. bir. müsavi. - yat yağuq düz olmaz: yad yaxın bir değil.
bərələnmək : bərtinməkka. yaralanmaq. zədələnmək.
bərətmək: bələrtmək (qöz). alartmaqka. yan baxmaq·.
bəri : bərüka. tərəfınə.
bəriqli : veriqli. vərsək. vermək istəyən.
bəriqsəməkka: vermək istəmək. verə yazmaq.
bərimçika: borclu.
bərimka : 1. verim. 2. alınan borc. verilən nərsə.
bərimlikka: verimli.
bərişməkka: verişmək.
bərk : batruşka. bətrüş. çaqruqka. sərt. qasınqka. qadıqka. quru, sərt olan nərsə. çətin. zor. qadaq. möhkəm. qatı. quyuq. qəliz. gərik. (bərk xəmir, şorba, aş, palçıq).
bərkimək: qaturmaqka. qatılaşmaq. pişmək. qurlanmaqka. uyuşmaq. tutmaq. yavramaqka. yapramaq. dikrək, sərt, qatı olmaq. tıqdamaq. tıqramaq. - yoğurt qurlandı.
bərkişmək: çıqrışmaq. çuqrışmaq. sərtləşmək.
bərkitmək: ( r <>. ) bəkitməkka. bəkütmək. pəkitmək. qaqturmaqka. qaldırmaq. basurmaqka. bastırmaq. durdurmaq. dikətmək. saxlamaq. qüctürmək. çəkib, dartıb bərkitmək.
bərkləməkka : qorumaq. saxlamaq.
bərqəka : bərkə. bərkəm. baraq. (< bar. var: yük). döğməyə, ıtməyə (itələməyə) soxmağa yarar arac, iş. qamçı. qamıç.
bərqka : bərk. qorunmuş. bək.
bərqlətməkka: bərklətməkka. sağlamaq. bəkləmək. qorutmaq.
bərməkka: vermək. barmaq.
bərtinməkka: bərələnmək. yaralanmaq. zədələnmək.
bərtişməkka: 1. sərtləşmək. 2. birbirini qırıb kəsmək, yaralamaq.
bərtlənməkka: çulqalanmaq. bərtülənmək.
bərtməkka: bərələmək. açmaq. yaralamaq. - pıçaq əlimi bərtti: yaraladı.
bərtüka : çulqa. arxalıq.
bərüka : bəri. tərəfınə.
bəs : basaka. bas. sonra. (> pəsfars).
bəsbəlka: < met > sapbal. balsap. sapdal. dalsap. saplaq. bir tel sap. söküm. - bir bəsbəlka iplik: bir söküm iplik.
bəsili : bəsli. becəri. əkdi. tərbiyəli. - əkdi uşaq.
bəsilmək: əkdilməkka. əkilmək. becərilmək.
bəsin : gücərti. vitamin. (bəslənmək) (# basın: təzif. - yeməməkdən basındıq).
bəsləmək: əktüləmək. iktüləməkka.
bəslənmək: - vücuda yararlı bəsləyici bulmaq·: çivqünlənməkka.
bəsləyici: çivginka. - bəsləyici yemək: çivqin aşka
bəsli : bəsili. becəri. əkdi. tərbiyəli. - əkdi uşaq.
bəstik : pistikka. bistiq. pıstıq. püstə. 1. yumaq. atılmış pambıq süməği. 2. fitil. piltə.
bət : 1. sıxlığı, qoyuluğu, tütlüyü, bərkliyi, çoxluğu göstərən söz. cik. - bət üzüm gətirib bu il. - bət adamdır. 2. tilif. cibrə. bir şeyin suyu, suyuqluğu çəkilirkən qalan köçəyi. çöküntü. - üzüm bəti. - çuğundur bəti. 3. pat. ağır nərsənin düşməsindən, bir şeyin pis yıxılmasından çıxan gurultu. - pat düşdü. 4. şəb. çab. tez. iti. bət gəlisən nə xəbərdi. - bət gələn bət gedir.
- bət salmaq : yıplamaqka. ipləmək. iplə qıl aldırmaq·.
bətərləşmək: ağırlaşmaq. yavamaq. tərsinməkka. tərslənmək. azmaq. - yara tərsindi. - kəsəl tərsindi.
bətrüş : batruşka. bartuş. 1. quyuq. bərk. qəliz. gərik. (bərk xəmir, şorba, aş, palçıq). 2. bulanıq. bulğan. - batruş suv. bulanıq, laylı, zığlı su.
bəyəndiri: sevdiri. tə'rif.
bəyəndirmək: sevməkka. tə'rifləmək.
bəyləşmək: beyləşmək. bəqmək. ilqaşmaq. sözləşmək. əhdləşmək.
bəyrəmka: bayram. badram. bədrəm. bəzrəm.
bəyük : böyük. bəzük. ( d < > y < > z) bədüq. bayuq. bulğay. ulğay.
bəyütmək: ( y < > d < > z) bədütməkka. bayutmaq. böyütmək. böyütmək. bulğaytmaq. ulğaytmaq.
bəyzək : bəzəkka. naxış.
bəyzəməkka : bəzəmək. naxışlamaq.
bəyzənmək : bəzəlmək. süslənmək. naxışlanmaq.
bəz : bəzka bez. ətlə dəri arasında bulunan bez.
bəzəkka: bəyzək. naxış. - bəzizlik evka: bəzəkli, süslü ev.
bəzəlmək: bəyzanmaq. süslənmək. naxışlanmaq.
bəzəməkka: bənizləmək. mənizləmək. bəyzəmək. naxışlamaq.
bəzənməkka : ( n <> l ) bəzəlmək. süslənmək. naxışlanmaq. bəzənmək. qoyanmaq. qoyunmaq. qozanmaqka. süslənmək. - bəzənib qozanmaq.
bəzətən : bəzətqən8.
bəzətməkka : süslətmək.
bəzinçka: yumağ.
bəzirqan: sarıtka. satır. tacir. təcimən. satıcı.
bəzişməkka: bəzənmək. süslənmək.
bəzitqənka: bezitən.
bəzitməkka: titrətmək. üşütmək. sarsıtmaq. təprətmək.
bəzük : ( z < > y <> d) bəyük. bədüqka. böyük. bayuq. bulğay. ulğay.
bıçaq : biçəkka. pıçaq.
bıçaqlamaq: biçəkləmək.
bıçası : biçəcək. kəsirqic.
bıçıl : bəcəlka. biçilmiş. iğdiş. əxdə. xədim
bıçılmaq : kəsilmək.
bıçılqan : bıçılqın. bıçqıl. çat. çatlaq. yarıq.
bıçılqın : bıçılqan. bıçqılka. çat. çatlaq. yarıq.
bıçınmaq : biçinmək. doğrunmaq.
bıçıq : baçıq. bəçik. bıçğaş. ( 1 < biç. söz biçmək. kəsmək. 2 < met > bağ. bağaç. bağıc. bağlantı) neçə kimsə, ölkə arasında yapılan and, bağlantı. sözləşmə. və'də. əhd.
bıçış : biçiş.
bıçışmaq : biçişmək. kəsişmək. ayrışmaq.
bıçma : biçmə. kəsilmiş. - biçmə yorıncqaka: biçilmiş yonca.
bıçmaq : biçmək. kəsmək. kəstirmək.
bıçqaş : bıçğaş. bəçik. bıçıq. bağaç. bağıc. bağlantı. sözləşmə. ant. və'də. əhd.
bıçqəmləməkka. biçkəmləməkka: bəçkəmləməkka: pərçəmləmək.
bıçqılamaq: biçmək. pozmaq: irpəmək.
bıçqılka : çat. çatlaq. bıçılqın. bıçılqan. yarıq.
bıçqu : bıçqı. bıçaq.
bıçquçka: qırqı. qıftuka. qıpıt. sındı. sınduka. qəyçi. qayçı.
bıçturmaq: biçtirmək. kəstirmək.
bıçuqka : buçuqka. bölək. bölük. puçuq. parsa. parça. kəsik. parçalanmış hər şəyin yarısı. kəsək. kəsik. kəska. çartka. parça. parsa. tikə. tikim. tiküka. tikir.
bıdıq : bıyıq.
bıldırka : bax > baldır. bildir. keçən yıl.
bıqın : böğür. boş böğür.
bıqmaq : bezmək. turulmaqka. durulmaq. yorulmaq. tuqunmaq. tükünmək. usanmaq. büşmək. bezmək. ulınmaqka. ulunmaq. usanmaq. qıvrılmaq. doymaq. - işdən büşüb dardıq: bezdik.
bıqrıq : buğrıl. bıqrıl. tıxa basa dolu olan.
bıqtırmaq : todqurmaqka. doyurmaq. tuqurmaq.
bırıtmaqka: burutmaqka. iylətmək. əldən qoymaq.
bırqıq : bırqığ. atın, eşşəyin gənizdən soluqlanıb, səs çıxarması. fışqırıq. - at bırqığı.
bırqırmaq : xomurdanmaq. gənizdən səs çıxarmaq.
bıruq : (< buyruq). təşrifatçı. böyüklər qatında, görüşçülərin görəvinə, aşamına, qatına görə yer göstərən kişinin adı.
bızıq : ( z <> y ) bıyıq. bığ. buğ. mıyıq6.
bi : bika. böq. böy. 1. böy deyilən böcək - 2. qısraq.
bibər : burç. murçka.
bic : əsli bəlirsiz. satırka. (sövmə sözü). satırka. həramzada. götvərən. dibiz.
biçəkka : bıçaq.
biçəkləməkka: bıçaqlamaq. bıçaqla vurmaq.
biçəklənməkka: bıçaq yiyəsi olmaq.
biçik : tüpi. turpılmış. kəsik. qıssa. güdə.
biçilmək: irpəlməkka. yarılmaq. tarılmaq. dərilmək. vurulmaq. <> urulmaq <> orulmaqka.
biçilmək: orulmaqka
biçilmiş : bəcəlka. bıçıl. iğdiş. əxdə. xədim
biçimka : qırtışka. kəsim. dilim. - bir biçim qoğun.
biçin : 1. örtgünka. örqütün. dərim. örtəm. ürtəm. ütrəm. xərmən. 2. meymun.
biçiş : bıçış. (böyüklərdən gələn) xələd.
biçişmək: bıçışmaq. 1. kəsişmək. ayrışmaq. 2. büzüşməkka. ayrışmaq. 3. pozuşmaq.
biçkəmləməkka: bəçkəmləməkka: bıçkəmləməkka. pərçəmləmək.
biçkəmləməkka: pərçəmləmək. nişalamaq.
biçmək : irpəməkka. yırpamaq. yarpamaq. qırmaq. pozmaq.
biçqas : biçğas. əhd. peyman. misaqi milli.
biçqəmlənməkka: biçkəmlənməkka. bir iz olaraq( ləçək. pərçəm, qolbağ) taxınmaq.
biçqüləmək : qıftulamaqka. sındılamaq. qırqılamaq. qırpımaq. qırpıtlamaq. qayçılamaq. sındılamaqka. qayçılamaq. qıftulamaqka. qırqılamaq. qırpımaq. qırpıtlamaq.
bil : tanı. - yolu bil ged. - onu bil çağır. - onu bilisən: onu tanısan. - biləmmədimki odu: tanıyanmadım ki odu. - onun ölüsün bilmirsən, nəyə götürüsən: tanımamış ölüyə nədən rəhmət oxuyursan.
bildiri : bilingə. aqahi.
bildirmək: 1. bəllətmək. bəldirmək. oxumaq. uqumaq. üzə, yuxarı çıxarmaq. anlatmaq. sindirmək. sinitmək. 2. öğrətmək. - bu işi sənə bildirən mənəm.
bildüzməkka: bildirmək.
biləgüka: biləği. bilöv.
biləka : ilə. bərabər.
biləkka : bilgəli. 1. güc. quvvət. - biləyi: qüclü quvvətli. - biləkli güclü kişi. - biləyin varsa, biliksiz qalma: gücün (çıxar, qabiləyət gücün) varsa bilik qazan. - düzlüyə, biləkdə gərək, bilikdə gərək. - biləkli olduğundan bilikli ol. - biləyin on olunca, biliyin bir olsun. - ətəyivi biləyivi sıtğa batmasın: qətdə. - gücəndi biləyim. 2. balaq. bələk. ərməğan. dartıq. .
biləməkka: bilqəmək. bəlgümək. balqumaq. ititmək. açmaq. sulamaq. - o diş bilədi.
biləmsinməkka: bilər görünmək.
bilənka : 1. qədirşünas. - bilən kişi. 2. uca. ulac. alça. incə. uslu. yüküm.
bilənməkka: tişəlməkka. dişlənmək. dişənmək.
bilətməkka: bələrtmək. yanutmaqka. yıtıtmaqka. yititmək. ititmək. qayratmaq. qayraq, bilöv sürtüb ititmək. yanutmaq. - pıçaq bilətmək.
biləzüqka: blləziq.
biləzüqlənməkka: blləziq taxınmaq.
bilgə : bilgin. büküka. arif - bilgə ərik bulursan, baxqıl ona tabaru: bilən, danışman kişi tapsan, ona sarı diqqət ed, yönəl. - alp çərikdə, bilgə dirikdə. - bilgə ərən savların, alqıl öğüd: bilən kişilərin sözlərindən öğüt al. - bilgə əri əyku tutub, sözin işit, artamını öqrənibən işqə sürə: dalını düşünüb işə bağla.
bilgedməkka : ağıllanmaq.
bilgələnməkka: ağıllanmaq. ağıllaşmaq.
bilgəzka : bilgili. bilən.
bilib dur: bil gilən. aqah ol.
biliginka : bilgi ilə.
bilik bilin: bilik öğrənin.
bilik : bilgi. 1. hikmət. 2. ağıl. us.
- düzlüyə biləkdə, bilikdə gərək.
- biləkli olduğundan bilikli ol.
- biləyin on olunca, biliyin bir olsun.
- bilik kişi ara ülüklü. bilik kişi ara bölünmüş.
- qut bəlgüsü bilik.
- gəngəşli bilik utraşur, gəngəşsiz bilik opraşur.
- bilikligin uluğluqa dəğdim.
biliklikka : bilgili.
biliksəməkka: ağıllanmaq. ağıl qazanmaq.
biliksizliqka: bilgisizliq.
bilimsinməkka: bilir görünmək.
bilin : aqah olun.
bilinçəkka: bilinçək nənğ. itik nəyin tapılması.
bilingə : bildiri. aqahi.
bilinməkka: 1. e'tiraf edmək. iqrar edmək. - ər yazuğun bilindi. 2. kəndi işini bilmək.
biliq : - gəngəşli bilik artamaz.
bilişka : 1. tanış. şinaxt. mə'rifət. 1. bilən. bilici.
bilişməkka: tanışmaq. aşnaşmaq. aşna olmaq. - ortaq olub bilişdik: bir araya gəlib tanışdıq. - nəlük anla bilişdim: necə, niyə onla tanışdım. - çox keçmişdən mən onla bilişdim.
bilkənmək: ağıllanmaq.
bilməcə : tapzuğka. təpzük. tapızğu. tapızğuq. tapışmaq6. tapmaca2. sınama. - bilməcə söyləmək: tabızamaq. sormaq. - tabuzmaqka. tapuzmaqka. tabarumaqka.
bilmədükka: tanınmayan. bilinməyən. tanınmamış. bilinməmiş.
bilmək : - bilik bilin: bilik (hikmət. mərfət. ağıl) öğrənin.
bilmişka : bilinmiş. tanınmış. bilinən tanınan.
bilqəka : bilgə. hakim. ağıllı. bilgin. alim. - bilgə bək: bilgin. ünlü kişi ağıllı. hakim bəy. buğu.
bilqəs : bilkəs. bilqeys. ağıllı. əkəç.
bilqətməkka: ağıllanmaq.
bilqeys : < bilkəs. bilkəzik. ağıllı. əkçə. əkəç.
bilqəzik : bilkəzik. bilqeys. bilkəs. ağıllı. əkçə.
bilqimsinməkka: ağıllı. kəndini ağıllı göstərmək.
bilsikməkka: bilinmək. açılmaq. ifşa olmaq.
biltürməkka: öqrətmək. bildirmək.
bilur : bullur. artın. tənik. açıq, duru, saydamlı nərsə.
binilmək: münülməkka.
binmək : münməkka.
bir : düz. əş. müsavi. bərabər. fərd. tək.
- yat yağuq düz olmaz: yad yaxın bir değil.
- bir çöp: bir az.
- bir az. qıpaka. az.
- qıpa keçdi.
- bir çöp aş yedim.
- bir tüq: bir yığın. bir çox.
- bir köç qoyqıl: bir az dözginən.
- birin birin: birər birər.
- birlə: ilə. bərabər.
- birinç: birinci.
Dostları ilə paylaş: |
|
|