|
Divan-ü luğat-it tüRK
|
səhifə | 41/66 | tarix | 02.06.2018 | ölçüsü | 8,02 Mb. | | #47016 |
| sıqtı : sığtı. sığıt. sıxıt. 1. göz yaşın sıxıb çıxartma. ağlama. zırıltı. 2. çox ağlayan.
sıqtırmaqka : 1. sıxdırmaq. bir şeyi sıxıb suyun çıxartmaq. - üzüm sıxtırmaq. 2. sığdırmaq.
sıqun : 1. sıqun otıka: adam kökü. kökü adama bənzəyən bir ot. sevişmə gücün çoxaltır. 2. yaban sığırı. dağ geçisi təkəsi·.
sıqurmaqka: sığdırmaq.
sıqzaq : sığzaqka. 1. sırıq. sıdıq. cırıq. yarıq. dişlər ara açıqlıq. 2. xilal. - diş sığzağı.
sıqzalmaqka : bir şeyi bir şeyə sığdırmaq. sıxıştırmaq.
sıqzamaqka: 1. dişi xilal ilə qurcalamaq. 2. başmaqda tikiş arasına parça qoyaraq sızqı yapmaq. iki şeyin arasına bir şey sıxıştırıp qoymaq.
sıqzıq : sığzıqka. 1. iki şeyi arasında oturub, birləştirən nərsə. iki dikiş arasına sığdırılan gön, qaytan. 2. yamalıq. yamaqlıq. 2. qurquşum. löhüm. 2. araçı. mıyançı.
sımaqka : sıturmaqka. qırmaq. kəsmək. qırmaq. pozmaq. yenmək. qaləbə edmək. - toxum büzüb, quyruqda pıçaq sıma.
sımsımraqka: bir çeşit yemək.
sın : sınka 1. boy. bos. - sınlı: boylu boslu. - boylıq sınlıq kişi: uzun boylu hekəlli kişi. (sinn. sənəərəbcə) 2. qəbir. yerçüka. 1. qırağ. qıyı. - sınardan yeri. - çay sınında. - çay sını.
sınalmaqka: sınanmaq. öğrəşilmək.
sınalmaqka: sınanmaqka. öğrəşilmək.
sınama : tapzuğka. təpzük. tapızqu. tapızquq. tapışmaq6. tapmaca2. bilməcə.
sınamaqka : sınalmaqka. öğrəşilmək. dənəmək.
sınamamaq : - sınamasa, ər sınar, sağınmasa utsuqar: düşünməsə, quşqarmasa, utuzar. (dənməsə aldanar, gözləyib diqqət edməsə utuzar).
sınanmaqka : sınalmaqka. öğrəşilmək.
sınarlamaq: sınğarlamaqka. təkləmək. bucaqlamaq.
sınasıq : sınqrasıq. sınrasıq. bir kimsənin, bir nəyin yerləşən yeri.
sınatmaqka: 1. sınağa çəkmək. sınağa qonu edmək. - onu işə götürmədən, sınatın. 2. kimsəni sınağa iyələndirmək, iş öğrətmək. sınaq, təcrübə tapmaq üçün, birinini sınanmış, təcrübəli birinə tapşırmaq. - o məni bu işdə sınatdı.
sındı : sınduka. qırqı. qıftuka. qıpıt. qəyçi. qayçı. bıçquçka.
sındılamaqka: qayçılamaq. biçqüləmək. qıftulamaqka. qırqılamaq. qırpımaq. qırpıtlamaq.
sındıran : çaldıran
sındırmaq : basturmaqka. batsırmaq. bastırmaq. basturmaqka. batsırmaq. qapatmaq. üstələmək. əğirmək. əğirmək. çevirmək. çöndərmək. aşırmaq. qapatmaq. üstələmək. utmaqka. yenmək. yenğmək. yendirmək. - andax əri kim utar: kim yenər, sındırar.
sınduka : 1. sındı. qırqı. qıftuka. qıpıt. qəyçi. qayçı. bıçquçka. 2. qayçı. qeyçi.
sını : sınır. sınğır. sini. 1. yer. yerləşən yer, orun. 2. nifuzi. (# çini: xodi).
sınıq : zəyif.
sınıqmaq: zəyifləmək. basıqmaqka. basınmaq.
sınır : sınqır. sınğırka. 1. hər nəyin çıxıntısı. dağ çıxıntısı, dağ burnu. duvar, səngər, qala başındaki haçaların (konqirələrin) dik ucları. zirvə. - dağ sınqırına yel dəğir. igid başa munq dəğir. - sınırı qurulu: sınırı qurlu: hirsi əlində olan. tez qızan. 2. sını. sini. sınğır. yer. yerləşən yer, orun. 3. qırax. yan. 4. zavar. yanlıq. nərsəni bərkitmək, ayırmaq, qorumaq üçün qoyulan, çəkilən sədd, bənd. - sınır sınsa bel qırılar.
sınırlamaq: sınğırlamaqka. 1. qıraxlamaq. yanlamaq. parçanın qırağın tikmək, büküb tikmək. 2. çəkləmək. həddi hudud qoymaq. - özüvü sınırla. - sınırlı ya. 3. dabanlamaq. peyləmək. 4. sınğırlamaqka. dabanlamaq. peyləmək.
sınırlanmaq : sınqırlanmaqka. 1. damarlanmaq. sınır sınır olmaq. 2. qızmaq. hirslənmək.
sınışmaq : sinğişməkka. sinmək. içinə keçmək. girmək. - sular qamuğ sınışdı.
sınqar : sindirən. yapqar. yapan. gizlətən.
sınqarlamaqka: sınğarlamaqka. bax > sınarlamaq.
sınqarsuqka : sınğarsuqka. iki kişi bir ata mindiğində ikincinin oturduğu yer. (bir birinə girmiş, sınmış).
sınqıcka : cınqıç. fındıq kimi kiçik, dadlı bir alma. fındıq kiçikliğində olan almacıq.
sınqıl : cınqıl. bala bacı.
sınqılamaqka: sınğılamaqka. çınqılamq. çınlamaq. zınqıldamaq. zingildəmək. - qulağın sınğıladı.
sınqırka : sınğırka. bax > sınır. 1. çiydəmka. yanlıq. zavar. 1. sını. sini. sınır. yer. yerləşən yer, orun.
sınqırlanmaqka: bax > sınırlanmaq. sınğırlənməkka. sinirlənmək. siniri çoğalmaq. sinir sarılmaq.
sınqırmaq : sınrmaq. içəmək. utmaq. - iki tikə sınqırdı.
sınqışmək : sinğişməkka. bax > sınışmaq.
sınqmək : sınğməkka. sinmək. hazmədilmək. işləmək. girmək. saqlanmaq. yiyəsinə sormadan bir yerə qirip sinmək.
sınqrasıq : sınrasıq. sınasıq. bir kimsənin, bir nəyin yerləşən yeri.
sınquqka : sınğuqka. 1. sınqar bir nəyin yanı, qırağı. 2. sınuq. sınıq. qırılmış.
sınqut : sınğutka. sünğüt. qarşılıqsız, əvəzsiz verilən sovqat, ərməğan.
sınqürmək: sınğürməkka. sinğirmək. sinğdürmək. yutmaq. həzmedmək.
sınlıqka : boylu poslu.
sınmaqka : basıqmaqka. basınmaq. alınmaq. içikməkka. təslim olmaq. qırılmaq. pozulmaq. incitmək. - ölkə basıqdı. - yağıya basıqma.
sınrasıq : sınqrasıq. sınasıq. bir kimsənin, bir nəyin yerləşən yeri.
sınrmaq: sınqırmaq. içəmək. utmaq.
sınsın : sinsin. arquş. arsın. arınsın. . nuş. nuş olsun.
sınsız : sinsiz. singisiz. 1. hər nəyin acısı, gobudu, duzsuzu, dadsızı, zəhləgedməlisi, pisi, bəd tə'mi. 2. həyasız. utanmaz. - gədə sən nə sinizmişsin.
sınuqka : qırılmı.
sıpa : sıpka. heyvan. iki yaşda tay. - sıpaqur: sıp axurka: heyvan axırı, torbası.
sır : 1. sirr. yaş. ürəktəki gizli şey. iç sözka. 2. şir. sudan qalın, yoğun, quyuq. yapışqan suyuq.
sıra : sapka. növbət. səf. dizi: tizikka.
sıraq : sırmaqka. təyəltl. yəhər palanın altına sırılan, sərilən kilim.
sıralanmaq: sırlanmaqka. cürgəşmək. cərgəşmək. qoşunmaq. hazır durmaq. qurdaşmaqka. məclis qurmaq. - ulduzları cürgəşir.
sıralmaq: birbiri yanında düzülmək. arqaşmaq. cərgəşmək.
sıramaq : 1. sır sürmək. boyamaq. - ayaqçı ayaq sırlar. - arabanı ver sıra. 2. aldatmaq. basmaq. - bunu ona sıradıq.
sırça : sırıçqaka. sürüşgə. sürşək. şüşə. şüyşə.
sırdaş : könəş. könüldəş. yoldaş. yaşru. həmraz.
sırdaşmaq: yaşruşmaqka. gizləşmək.
sırıçqaka: sırça. sürüşgə. sürşək. şüşə. şüyşə.
sırıf : çınqıraqka. çınraq. çınqar. sərik. sərin. açıq. ulus.
sırıqka : sırıq. yırıq. sızıq. sıyıq. sıdıq. çadır, üstlük dirəği. cırıq. yarıq. - sıruqluqka: sırıqlıq.
sırıqlıq : uzunluq. boyluq. - sırıqlıq ağac: uzun ağac. dirəklik ağac.
sırılmaqka: bulaşmaq. yapışmaq.
sırım : çaqıqka.
sırımaqka: sığrımaq. 1. sıx tikmək. biri birinə sığırmaq, tikmək, bədləmək, tikmək. 2. pisləmək. siymək.
sırışmaq: sığrışmaq. sıx tikmək. - yorqan sırışmaq.
sırıtmaqka: sıx tikmək. bir şeyi birşəyə qətləyib tikmək.
sırqa : küpəka. güşvara.
sırqaq : sıyırqaqka. sıdırqaqka. sızırqaqka. sızığı, cırıqı olan nərsə. sığır, qoyun kimi heyvanların dırnaqlarında olan çatal.
sırlamaqka: sırlamaq. sır vurmaq. sır sürmək. boyamaq.
sırlanmaqka: sıralanmaq. yönəlmək. hazırlanmaq.
sırlatmaqka: sırlatmaq. boyatmaq.
sırlıqka : sırlı. naxışlı. sırlıq ayaq. sırlı kasa.
sırmaqka: sıraq. təyəltl. yəhər palanın altına sırılan, sərilən kilim.
sırt : sırtka 1. qıl. qalın qıl. yal tükü. 2. bayır. yoxuş. təpə.
sırta vurmaq: yaqrınlamaq. yarınlamaq yaqrıtmaq: yaqrımaqka.
sırtıqka : 1. alıq. iddəali. - sırtıq kişi. 2. nərsənin sırtında, izində, içində olan. nərsənin sırtı, içi. mahiyyət. - onun sözünün sırtığı bu. - sizin işlərin sırtığı bəllideyil. 3. sürtük. türtüş. türtük. dürtük. yaxılıb sürtülən kimsə, nərsə.
sırtılmaq: 1. artuqlanmaqka. aşırı gedmək. ıfrat edmək. 2. isizlənməkka. ısızlanmaqka. səvimsizləşmək. yaramazlaşmaq. duzsuzlanmaq. şuluqluq edmək.
sırtlamaqka : yükləmək. artamaq. - yoxuşu tan ertən sırtladıq. - sırıtlamaq. bükmək. sarıtmaq. - ipəklə altun sırıtlı sap.
sırtlan : ar börika. kaftar.
sırtmaq6: duzağ. tutsaq. kəmənd. qısmaqka.
sıruqka : sırıq. çadır, üstlük dirəği. - sıruqluqka: sırıqlıq.
sısıqka : < met > saxsı.
sış : sışka şiş. tutmaç şişi. şış.
sışılmaqka: ( s <> ş ). şişilmək.
sıtqalmaqka : sığanmaq. sığanılmaq. sivrilmək. qətlənmək. qırılmaq. yana keçmək. - ətək sıtqalıb, işə keçdilər.
sıtqamaqka: sığamaq. siyirmək. sivirmək. qətləmək. - ətəyivi biləyivi sıtğa batmasın: qətdə. - bilək sıtğanıb işə girişdilər. - sıtğab tutun biləyi, qurmat sizin ürəgiz.
sıtqanmaqka: sığanmaq. sıtğaşmaqka. - bilək sıtğanıb işə girişdilər.
sıtqaşmaqka : sığaşmaq. sıtğanmaqka. - bilək sıtğaşıb işə girişdilər.
sıtrışmaqka: sıdrışmaq. sıyırşmaq. siyrişmək. silişmək.
sıturmaqka: sımaq. kəsmək. qırmaq. - odun sıturmaq.
sıvanmaq: 1. suvalmaqka. sulanmaq. su verilmək. su saçılmaq. 2. yuqulmaqka. yoğunmaq. yoğulmaq. bulaşmaq. sürtülmək.
sıvaşmaq : suvaşmaqka.
sıvıqlaşmaq: cıvıqlaşmaq. suvışmaqka.
sıvızqı : sıbuzğuka. sıvzaq. sırıl sırıl, sıvıl sıvıl ötən tüb, ney. düdüq. tütək. - sıbuzğu ötürrmək: qamış, ney çalmaq.
sıvzaq : sıbuzğuka. sıvızqı. sırıl sırıl, sıvıl sıvıl ötən tüb, ney. düdüq. tütək. - sıbuzğu ötürrmək: qamış, ney çalmaq.
sıyıq : sızıq. sıdıq. cırıq. sırıq. yırıq. yarıq.
sıyırqaqka : sıdırqaqka. sızırqaqka. sırqaq. sızığı, cırıqı olan nərsə. sığır, qoyun kimi heyvanların dırnaqlarında olan çatal.
sıyırmaq : sıdırmaqka. siyirmək. çatlatmaq. yolmaq. bir şeydən hərhanki bir şeyi çıxarmaq. soymaq.
sıyırşmaq: sıtrışmaqka. siyrişmək. silişmək.
sıyırtmaq: siyirmək. qırcatmaqka. yaralamaq. nərsəni dəlip keçmək.
sıyrılmaqka: sızrılmaq. sıdrılmaq. sıdrılmaqka. sızrılmaq. 1. sıyrılıp qaçmaq. qaymaq. 2. sezrilmək. çarpmaq. dəğmək. görüşmək. - işlərin sonu sıdrıldı. - yol sıdrıldı. 3. suçlunmaqka. saçlanmaq. sivrilmək. bir şey yerlndən çəkilip çıxarılmaq.
sıyrım : sıdrımka. 1. sırım. şax. düz. teyxa. dik. durumlu. - sıdrım ışlıq ərka: işində qayım olan. ış adamı. 2. dəri. qabıq. üz.
sıyumaqka : bax > sıqmaq. sıqdırmaq. yenmək. pozmaq. yarmaq. - arpasız at aşumaz, arxasız alp çərik sıyumaz
sızdırmaq : süzdürmək. sizitməkka. ( z <> d ) siditmək. ( d <> y ) siydirmək6. 1. işətmək. axıtmaq. 2. sızıtmaqka. sızqurmaqka. 3. əritmək. 4. arıqlatmaq. zayıflatmaq.
sızıq : sıyıq. sıdıq. səzikka. 1. seziş. sezmə. çək. çəkə. güman. zənn. cırıq. sırıq. yırıq. yarıq. 2. özəlliklə dişlərin aralığı. - bu sözü sızıqdan sızıtma. 3. palto, əba kimi uzun geyimlərin sallaq ətəkləri. - sızıq yapıp əyləşdi: ətəyin yığıb oturdu.
sızırmaq : sıdırmaqka. sıyırmaq. siyirmək.
sızışka : 1. ağrı. dərd. 2. dişin soyuqdan ağrıması. 3. ətin iğnə iğnə olması.
sızıtmaqka. : 1. sızdırmaq. sızqurmaqka. əritmək. arıtlatmaq. 2. arıqlatmaq. zayıflatmaq.
sızqurmaqka: sızıtmaqka. sızdırmaq. əritmək. arıqlatmaq. zayıflatmaq.
sızlaq : sızıldama. soğuq su içməkdən, buz çiğnəməkdən dişlərin üşüyerək uyuşması, zırqırışı6.
sızlamaq : ağrımaq.
sızlaşmaq. ağrışmaq. aqrışmaqka.
sızlatmaq : sızı duyurmaq. ağrıtmaq.
sızmaq : 1. ərimək. - yağ sızdı. 2. (qünəş) bəlirmək. çıxmaq. ucu görünmək. doğmaq. - gün sızdı. 3. arıqlamaq. zayıflamaq. - sökəl sızdı.
sızrılmaqka : sıdrılmaq. sıyrılmaq. 1. süzmək. züvmək. - balıq ələkdən, əlimdən sızdı. - ayağım sızrıldı. 2. gözə çarpmaq, görünmək. - uzaqdan yol sızrıldı: göründü.
3sutun : ustun. üstə saxlayan (> situnfars). sırıq. dirək. ox.
sibəkka : sübək. sıbağ. ox. 1. dəğirmən taşının üzərində döndüğü dəmir. 2. cocuğun içinə işəməsi üçün beşiğə qoyulan qamış.
sibiz kişika : alıq. dalqın adam.
sidikka : 1. ( t <> z ) sizik. südük. sıdıq. 2. xotun, paltonun önündə olan, sağ sol yanlaından hər bir.
siditməkka. : ( d < - z ) sizitməkka. sızdırmaq. süzdürmək. ( d < - y ) siydirmək6. işətmək.
sidməkka : sitmək. sizmək. siymək. işəmək.
sidükka : sidik. südük.
sıxışmaq : tıqışmaqka.
sikitməkka : siqtirmək. düzdürmək.
siq : sik. - ərsik: ərtəkin. - bəqsik: bəytəkin. bəy kimi. - oğlansıq: uşaqlara tay. - at. dəvə, sığırın ərkəkik ayqıtı: qamçıka. qamıç. qamış.
siqdir !. : sikdir !. art süprül ! . çəkil !. !. rədd ol !. çəkil !.
siqdir : sikdirka qayqur. rəd ol.
siqilka : siyil.
siqqən: sikgənka. hər zaman sikən.
siqrik : sikrik. səkrik. saqraq6. atlaq. atılmaqla keçilən yer. səgək yer.
siqtürməkka : siqtirmək.
siqut : sikut. susqu.
sil : silka silik. çimçavat. qolay bəğənmiyən. arıq tinli, məzaclı. - sil kişi. - sil at: az yem yiyən heyvan.
sildirmək : yozturmaqka ( z <> t ) yotturmaqka. yoddurmaq. yoxdurmaq. pozdurmaq.
silikka : 1. yumşaq. saf. sığan. tovsuz. 2. təmiz. incə. yaqışıqlı. dadlı dilli. - silik ər.
silinmək : yuyunmaq. yodluşmaqka.
silişmək : sıyırşmaq. siyrişmək. sıtrışmaqka
silqəmək : silkəmək. titrətmək. yaymaqka.
silqər : silkər . təprəm. zəlzələ.
silqinmək silkinmək: . yalınmaq. soğunmaqka. soğqunmaq. lütlənmək.
silqinməkka : silkinməkka. ürpərmək.
silqinti6 : silkinti6. sarğıntı. sağrıntı. sarqın. sağqın. sağın. damla.
silqnəməkka: ziğilə əm səm, dərman yapmaq, sağaltmaq.
silli : yasaq. yasqa. tasqa. tasağ. şapalaq.
silliləşmək : yasqaşmaqka. tasqatmaqka.
silmək : yoğmaqka. pozmaq. məhv edmək.
silməkka : 1. ütümək. ötümək. təgirləmək. safatmaq. 1. yamlamaqka. süpürmək. yığmaq. 1. yozmaq. - onun tozun sil: yoz. - bitiyi sil: yazını yoz, poz.
silsüpürləmək: qaşıtmaqka. qazıb, silib arıtlatmaq, təmizlətmək. sil süpür edmək.
simsitmək : samsıtmaqka. incitmək.
simurğ : samurqaqka: bülbül.
sin : sinka sən.
sın : yerçüka. qəbir. məzar.
sincitmək : sinsitmək. samsıtmaqka. incitmək.
sinçüka : pidə. somunla yufqa arası bir çeşit əkəmək.
sindirən. : yapqar. yapan. gizlətən. sınqar.
sindirmək : 1. sinğdürmək. sinğürmək: sinğirməkka. əmdirmək. həzmeddirmək. 2. sinitmək. oxumaq. uqumaq. üzə, yuxarı çıxarmaq. bildirmək. bəllətmək. bəldirmək. anlatmaq.
sindirmək : sinqdürmək. sinğdürməkka. sinğirmək. sinqürmək. həzmeddirmək. saxlamaq.
sinə : 1. gizli yer. quylaq. - 1. sirr. gizik.
sinək : singəgəkka. (< sın. sin) içi ouyq olub nərsə qoymağa yarar qab. özəlliklə su küzəsi.
sinəklənmək: (sinək + lənmək: yoxsulmaq. boşalmaq). qudqulanmaqka: (qudqu + lanmaq: yoxsulmaq. boşalmaq). kəndindən sinək qoğmaq·.
singisiz : sinsiz. sınsız. 1. hər nəyin acısı, gobudu, duzsuzu, dadsızı, zəhləgedməlisi, pisi, bəd tə'mi. 2. həyasız. utanmaz. - gədə sən nə sinizmişsin.
sini : sını. singi. 1. hər nəyin siniləni, gəvrəyi, duzlusu, dadlısı, yeməlisi, gözəli, xoş tə'mi. - nə sini qızdır. - nə sini yeməklər düzüldü. - bir sini dəğər, min sinssizə. 2. həyalı. utanqaç. 3. sını. sınır. sınğır. yer. yerləşən yer, orun. 4. yapraq. gizik. gizli.
sinitmək : sindirmək. oxumaq. uqumaq. üzə, yuxarı çıxarmaq. bildirmək. bəllətmək. bəldirmək. anlatmaq.
sinq : sinğka. çınlama. vızlama səsi. - sinq etmək: sinğ etməkka. çınlamaq. vızlamaq·.
sinqdürmək : sinğdürməkka. sinğirmək. sinqürmək. sindirmək. həzmeddirmək. saxlamaq.
sinqdürməkka: sinğdürməkka sinqdürmək. sinğirmək. sinqürmək. sindirmək. həzmeddirmək. saxlamaq.
sinqəkka : sinğəkka. sinək. sivrisinək. - ivək sinək, sütə düşər.
sinqi : sinğika. içə sinən. həzm olunan.
sinqil : singilka. ərin kiçik bacısına, arvadı "singil" söylər. - baldız: arvadın kiçik bacısına, əji baldız söylər. - ər arvadın böyük bacıları "əkə" çağrılır.
sinqirmək : sindirməkka. əmdirmək. içərtmək.
sinqirmək : sinğirmək. sinqdürmək. sinğdürməkka. sinqürmək. sindirmək. həzmeddirmək. saxlamaq.
sinqürmək : sinqdürmək. sinğdürməkka. sinğirmək. sindirmək. həzmeddirmək. saxlamaq.
sinmək : sinqmək. 1. oturmaq. keçmək. batmaq. - söz könülə sindi. - su yerə sindi. - aş sindi. - ördək qamışlığa sindi. 1. savsız, xəbərsiz bir yerə girmək, dəğmək. - olara bir, sinim gəlim.
sinsimək : əmgəşmək. incimək. zəhmət çəkmək. yorulmaq.
sinsin : sınsın. arquş. arsın. arınsın. . nuş. nuş olsun.
sinsitmək : sincitmək. samsıtmaqka. incitmək.
sinsiz : ( s <>. ) siniz. sınsız. singisiz. 1. hər nəyin acısı, gobudu, duzsuzu, dadsızı, zəhləgedməlisi, pisi, bəd tə'mi. - sinsiz kopoyoğlu, sinsiz. - siniz sözü duymasan yey. 2. həyasız. utanmaz. - gədə sən nə sinizmişsin.
sipər : qalqanka. qalxan.
sıra : tərqüka. tərgi. dizi.
sirə : şirə. bəkməska. pəkməz. quyuq sıvıq. rubb.
siriş : çiriş. yalımka. yapışqan. qatutka. çəsb.
sirqəka : sirkəka bit yumurtası. sirqə.
sirqələməkka: sirkələməkka (bir şeyə) sirkə qatmaq. (başda) sirkə toplamaq.
sirqələnməkka: sirkələnmək. bit yumurtası (sirqə) ilə dolmaq.
sirr : basur. batur. gizk. sır. yaş. sinə.
Dostları ilə paylaş: |
|
|