|
Divan-ü luğat-it tüRK
|
səhifə | 38/66 | tarix | 02.06.2018 | ölçüsü | 8,02 Mb. | | #47016 |
| saqırka : sağır. çaxır. 1. tunğuka. tuğnu. tuğun. kar. 1. sağır. gözə sərinmək, xayal kimi görünmək. 1. (saqqız kimi) bulaşan, yapışan nərsə. 1. söbü1, qonus6 biçimində çaxır, şərab qabı.
saqırqanka : sığırqanka. böyük sıçan. qəmə. gəmə.
saqırquka : sağqur. kənə.
saqırlamaq : sağırlamaq. sağrılamaq. sağrıya vurmaq: köçükləməkka.
saqış : sağuş. sağışka. 1. sağınc. qussə qəm kədər. - qaçdı sağuş sevnəlim. 2. ılqım. sərab. - sağış sağıdı: səraba qapındı. - usuqmuşa, sağış qamu, su görünür. susamış. 3. samac. sanam. 4. xiyal. 5. sayışka sayma. sayışka sayma. 6. sağım. - bir saqım süt: bir sağışda sağılan süt. 7. saymaq işi. - ulduzları sağış içrə doğdu günüm. 8. sağış. nagirançılıq. 9. sağman. sahman(> saman). bəkit. bəkiş. düzüş. həncar.
saqıt : sağıt. sağın (ağlın) itirmiş. səfeh.
- sakit ər: tinər. dinər. dincər. dinc, rahat kişi.
saqıt : saıit. tək. - sakit ol: tək dur: sus.
saqız : saqqız. sağız. (< sax). 1. gizli şey. gizik. sirr. - saqqızın oğurladı. 2. sağsız. səfeh. ayaz. aylaz. 3. palçıq. çamur. yapışqan. - saqız topraqka: yapışqan topraq. 2. saqızan. saqqız. oğru. 2. yapışqan, yılım nərsə.
saqızan : saqız. saqqız. oğru.
saqızlıka : palçıqlı. çamurlu. yapışqan. bulaşıq. - saqızlı don.
saqqın : sağqın. sarqın. sağın. sarqıntıka. sarğıntı. sağrıntı. damla. çilə. silkinti6.
saqqız : saqız. sağız. (< sax). 1. gizli şey. gizik. sirr. - saqqızın oğurladı. 1. saqızan. saqız. oğru.
saqqur : sağqur. saqırquka. kənə.
saqlam : (dikişdə). yiki. ciqika.
saqlam : sağlamka. bəkka. bərkka. yarpka. - sağlam duruma qoymaq: pötürməkka. bütürmək. bitirmək.
saqlamaq: saxlamaq. 1. basurmaqka. bastırmaq. durdurmaq. ispat edmək. bütürmək. pötürməkka. dikətmək. bərkitmək. 2. bərkləməkka. qorumaq. 3. bəkləmək: bərkləməkka. 4. sinqdürmək. sinğdürməkka. sinğirmək. sinqürmək. sindirmək. həzmeddirmək.
saqlamlaşmaq: bəklənmək. bəküşmək. bəkişmək.
saqlamlaştırmaq: bəkitmək. bəkütmək. bərkitmək.
saqlanan: sağlanan. qözətlika. gözətilən. əsirqənən. qorunan.
saqlanmaqka: saxlanmaq. çəkinmək. tözmək. əsirgəmək. əzgərməkka. dayanmaq.
saqlaş : sağlaş. gizlən. qaçın.
saqlaşmaqka: saxlaçmaq. qizlənmək.
saqlayan: saxlayan basuran. basdıran. sır saxlayan. yapurqanka. yaşurqan. qizləyən. örtülü, gizli qoyan. (# yarupqan: açan. saçan).
saqlı : sağlı. bəkütka.
saqlıqka : sağlıqka. 1. dişi qoyun. sağmal. sağılan heyvan. 2. sanalı. sanaqlı6. sayılı olan hər şey. 3. uyanıqlıq. 4. əsən. sağ. sağlam. 5. tatiı. iyi. təmiz. xalis. 6. sıcaq.
saqlıqlanmaqka: sağmal yiyəsi olmaq.
saqmaqka : sağmaq. 1. tökmək. damızdırmaq. - ölüm onu qonaqladı, ağız içrə ağu sağdı. 2. saymaq. samaq. sanamaq. sanmaq. saymaq.
saqman : sağman. 1. saman. onul. onqul. 1. sağış. sağman(> saman). sahman. bəkit. bəkiş. düzüş. həncar.
saqnaqu : saqnaquka. sağanqu. saxsılanmış, qurumuş qabaq, qavaq.
saqnışmaq : sağnışmaq. bəkişməkka. bəküşmək. gücləşmək. düzəşmək. cürləşmək
saqraq : sağraqka. sürəhi. içindən süzülən, sağılan qab.
saqraq6 : sikrik. səkrik. atlaq. atılmaqla keçilən yer. səgək yer.
saqrı : sağrı. sağır. 1. köçükka. yan. yançaq. göt. 2. cıdamlı, qalın, davamlı dəri. hər şeyin qoğuşu, dərisi, qabığı. - yer saqrısı: yer sağırı: yer yayqısı yer üzü. - etüklük sağrı: ayağqabı yapmaya ayrılan dəri. - kişi sağırı üzka: adamın ən etgilənən dərisi üzündədir.
saqrıntı : sağrıntı. sarğıntı. sarqın. sağqın. sağın. damla. silkinti6. - su sağrındı: su silkinti, çiləsi.
saqsılanmış: saxsılanmış. qurumuş. sağınqu.
saqturmaqka: sağdırmaq.
saqu : sağuka. saku. səküka. 1. ölçək. peymanə. 2. tükan. 3. səki.
saqulamaq : sağulamaqka ölçəkləmək. ölçəklə ölçmək.
saqun : sağun. böyüklük onqunu, ləqəbi. duru, sağlam inli, iyi duyqulu kişi.
saqur : sağur. çağur. çaruqka. taxaq.
saqurmaq: sağurmaq. (yer dəğişmək. - içəri içmək: sormaq. - yaxud dışarı bıraxmaq: süzdürmək) 1. sutmaqka. süzmək. tükürmək. tüpürmək. sudımaq. suzımaq. sudmaq. sutmaq. suzmaq. sudramaq. su atmaq. tükürmək. tüpürmək. - qum su sağurdu. - ər su sağurdu. - göyə sağyrsa, üzə düşür. - göyə suzsa, üzə düşür. 2. suyu içirmək. suyu çəktirmək. suyunu sızdıraraq qurutmaq.
saqurmaqka: sağurmaqka. sutramaq. sudramaq. su atmaq. sudmaq. sutmaq. suztürmək. tükürmək. tüpürmək.
saquş : sağuş. sağış. sağınc. qussə qəm kədər. - qaçdı sağuş sevnəlim.
saquşan: sovuşqanka. sarılıq kəsəli. solucan üzündən olan sarılıq xəstəlığı.
saqyaq : sağ yaq: > sarıyağ. xalis, sadə, qatqısız, arın, təmiz yağ.
sal : salka 1. im. işarə. - sala bəndəm: bir işariyə bəndəm. - səs sala gəlmədi səndən. 2. sala. xəbər. çatı. - salan gəlsə, gələrəm mən. 3. tar. tav. kələk. 1. sır. şir. yapışqan özdək. qabları sıramaqda işlənən boya.
salaq : salqaka. salqaş (> sərkəşfars). salqan. asav. ası. vəhşi. - salqa at: qəm almaz. başı sərt. çamış at.
salan : salcuqka. saltuq. salsuq. sallayan. cuman. arslan. igid. - salcuq su başıka: yügrək ( iti, üyrəkli). qoşun başı.
salcuq sü başıka: salçuq xanlanın atası.
salcuqka: saltuq. salsuq. salan. sallayan. cuman. arslan. igid. - salcuq su başıka: yügrək ( iti, üyrəkli). qoşun başı.
salçıka : aşçı. aşpaz. - salçı pıçaq: aşçı (aşpaz) pıçağı.
saldırmaq: 1. çapturmaqka. üzərinə cummaq. 2. təprətməkka. - ər yağıya təprətdi: cumdu.
salxım : büşinçəkka. büküncək.
salı : salıka. (< salmaq). çarpı (< çarpmaq). uru (< vurmaq). sarı (< sarmaq). 1. örtü. 1. işarə. - bir salı yetər bilənə, çomaq nədir kürkə geyənə. 2. iz. nişan. - (tanrım) hər yer sandan salı. 3. tə'sir. - söz var salı salmır, iş var iz buraxmır. salı salmaz, izi qalmaz. 4. rəmz. - salı bilməz baş verər. - salı bilməz işə qalır. 1. mala. sıva salmaq ayqıtı.
salıq : çapat. cərmə. tutu.
salımka : savaş. sataş. qavqa. - salımlı: davaçıl.
salımlaşmaqka: çarpışmaq. saldırişmaq. yaxalaşmaq.
salın : 1. sallaq. asılı. 2. döşək. salıncaq.
salıncaq: salın. döşək.
salındı : bax > salıntı.
salınquka: salqu. salan, sallayan, atan, ayqıt. süpəng. sapan. çanqıl taşı atılan sapan. süpəng kimi, nərsə atmağa yarar arac.
salınqulamaqka: 1. yuxardan aşağı sarqmaq, sallamaq. 2. daşlamaq. - iti salınqula: daşla.
salınmaqka: sarqmaq.
salıntıka : 1. tullanmış. buraxılmış. atılan. çıxarılan. - salındı otunğ. sellərin gətirib qıyıya attığı odun. 2. ötürülmüş. başına. - salındı sular. - sanıldı arvad: qəhbə. (> səlitəfars). 3. yan qırax qoyulmuş nərsə. - salındı işlər. - salındıyla uğraşma. 4. sulıntı. ərkəkin arxaya doğru salıverdiği saç. 5. sülintika. baş arxası buraxılan saç. 6. atılan. çıxarılan. qoğulan. buraxılan nərsə. ərkəyin arxaya doğru salıverdiği saç. - salıntı otunğ. sellərin gətirib qıyıya attığı çör çöp, ağac odun. 7. sallanmış, asılmış nərsə. 8. sulındı. ənsəyə, ənsədən arxaya sallanan tel.
salışka : sallaq. ətək. yeng.
salışmaq: 1. bir nəyi çəkib dartmaq, salmaq, yendirmək. 2. sallaşmaq. silkişmək. birbirinə sallamaq. yaxalaşmaq. birbirini qürəştə sallamaq. - nə belə salışursuz. 3. işarətləşmək.
salıverilmiş : başlağka. başıboş. buraxılmış. boşaltılmış. daşlanmış. dışlanmış.
salıvermə : boşuquka.
salqaka : salaq. salqaş (> sərkəşfars). salqan. asav. ası. vəhşi. - salqa at: qəm almaz. başı sərt. çamış at.
salqı : sanqıka. qığ. pislik. fəzlə. - quş salqı.
salqım : sarqımka. (soğuq günlərdə qar kimi yağan) çiğ. qırov.
salqu : salınquka. süpəng kimi, nərsə atmağa yarar arac.
sallaq : salışka. ətək. yeng.
sallaqka : 1. salış. ətək. yeng. 2. əğri. yapırka. - yaprı qulaq: əğri, sallaq qulaq. 3. sərgəkka. sərik, əsnək, sarnıq, səndələyən kimsə, nərsə.
- sallaqxana: əkdika.
sallamaqka: sapımaqka. sapamaq. sapıtmaqka. təprətmək. ırqamaqka. yırqalamaq. yaymaqka. çalqamaq. qımıldatmaq. məyl edmək.
sallanan nə : ayaq. asaq.
sallatmaq: ügritməkka. yügritmək. yırqatmaq.
sallayan: salcuqka. saltuq. salsuq. salan. cuman. arslan. igid. - salcuq su başıka: yügrək ( iti, üyrəkli). qoşun başı.
sallayan: sapıtqanka.
sallı : imli. işarəli.
salma : turcaq. dirsək. giriş. başlanqıc.
salmaqka: 1. atmaq. işarə edmək. göndərmək. - ona bir barmaq salı yetər. - sən mənə saldın? : sən mənilənidin. 2. götürmək. çıxarmaq. istixrac edmək. - o mənə altun saldı. 3. toplamaq. toplu duruma gətirmək. 4. bükürmək. düşürmək. endirmək. - təğirin bükür: düşür. - təxdən bükürən: salan. 5. dalmaq. dallamaq. qalxmaq. yolmaq.
salsız : işarəsiz.
salsuq : salcuqka. saltuq. salan. sallayan. cuman. arslan. igid. - salcuq su başıka: yügrək ( iti, üyrəkli). qoşun başı.
saltuq : salcuqka. salsuq. salan. sallayan. cuman. arslan. igid. - salcuq su başıka: yügrək ( iti, üyrəkli). qoşun başı.
salturmaqka: saldırtmaq. sallatmaq. attırmaq. sallamayı buyurmaq. çıxarıp atmaq. geyimin ətəklərin, sallaqların, salışların dəprətmək. birin çəkib yerə sərmək, yıxmaq. - yel sel ağacı salturdi.
salvar : önlükka. oyluq.
sam : sələk. yumuş. ulaq. yola. saf.
samaqka : sağmaq. sanamaq. sanmaq. saymaq. - üzmək istəmək: çapsamaqka.
saman : (< saq). 1. sağman. onul. onqul. sağış. sahman. bəkit. bəkiş. düzüş. həncar. 2. gövükka.
samdaka : ayağa qeyilən səndəl.
samduyka: ılıq yemək.
samlamaqka : sağaltmaq. əlac edmək.
samsıtmaqka: simsitmək. sinsitmək. sincitmək. incitmək.
samursaq: sarmusaqka. sarmısaq. sarımsaq.
samursaqka: sarımsaq. sarmusaq.
samurtuqka : (sam. sum. som). sumartıq. yumuq qarışıq. kələf. - samurtuq ışka: içindən çıxılamayan iş.
san : sanka. 1. sayı. sayma. 2. itibar. 3. şumarə. nümrə.
sana : sanğaka. sanış. güman.
sanaçka : sağnaç. tuluğ. dağarcıq. xurcun.
sanamaq: saqmaqka. saymaq. samaq. sanmaq.
sanazmaq : sezinmək. sanmaq. sana yazmaq. hiss edmək.
sancaq : batraqka. bayraq. pərçəm. ucuna ipək sırıqlar sancılan, taxılan, batırılan neyzə, ağac. döyüşdə qoşun bəlgəsi, nişanı. - sancaqlı: bayraqlı. tuqluka.
sancılmaqka: 1. sancıqmaq. basılmaq. batılmaq. yenilmək. sınmaq. - yağı sancqıdı. - qoşun sancıldı. 2. saşılmaq. dürtülmək. soxulmaq. saplanmaq. taxılmaq. - bayraq, ələm sancıldı. - piçaq ağaca sancıldı. 3. toxunmaq. toxdanmamaq. çalınmaq.
sançışmaqka: 1. yaxalaşmaq. saplaşmaq. taxışmaq. birbirinə sancımaq. savaşmaq. 2. basılmaq. batılmaq. yenilmək. sınmaq. taxılıb qalmaq.
sandıq : qabırcaqka. qabqırcaq. tabut. ükəkka. kəsürgəka. kəsrük. dağarcıq. qap. cə'bə.
sandırışka : sandruş. 1. çəkişmə. çəkiş bəkiş. savğaş. danışıq. qavqa. mücadilə. - sabanda sandırış olsa, örtgündə irtəş olmaz: sabanda (əkində. əkəndə. səpəndə) düşünən, dərəndə üşünüşməz. 2. sanrış. həzyan.
sandırışmaqka: sanrışmaqka. sanruşmaq. saçmalamaq. qavqa edmək.
sandrımaq: sanrımaqka. saçmalamaq.
sandrımaqka: sanrımaq. saçmalamaq.
sandrışka: sandrış. sandruş. çəkişmə.
sandruş: sandrışka. sandrış. çəkişmə.
sanduvacka: dadlı, şirin səsli. bülbül. - dadlı ötər sanduvac.
sanğaka : sanqaka sana.
sanıqmaq: sağınmaq. sanmaq. sanamaq. düşünmək. zənnətmək.
sanış : sana. səriş. güman
sanqaqka: çanqaq. çanaq. seqinq. sehin. səhng.
sanqamaq: sanğamaq. sağımaqka. xiyallanmaq. yuxu görmək.
sanqanka: sanğanka. dadı buruq olan.
sanqarmaqka: sanmq. saymaq. (bir şeydən saymaq. bir şeyə ilgətmək, nisbət edmək).
sanqaşmaq : sayqanmaq. öküşlənmək. ögüşlənmək.
sanqka : sanğka. quş pisliği.
sanqlamaqka: sanğlamaqka. quş pisləmək.
sanqlatmaq : sanğlatmaqka. 1. tanlamq. tanqlatmaq. sanğlatmaq. şaşırtmaq. utandırmaq. 2. quş pislətmək.
sanlanmaq: çavlanmaqka. şöhrətlənmək. ünlənmək. ün yiyəsi olmaq.
sanmaq : saqmaqka. saymaq. samaq. sanamaq. sezinmək. sanazmaq. sana yazmaq. hiss edmək.
sanrımaqka: 1. sərimək. 2. həzyan demək. 3. sandrımaqka. saçmalamaq.
sanrış : sandırış. həzyan.
sanrışmaqka: sandırışmaqka. sanrışmaqka. sanruşmaq. saçmalamaq. qavqa edmək.
sanruşmaq: sandırışmaqka. sanrışmaq. qavqa edmək.
sanruşmaqka: 1. ağız ağıza verib danışmaq. gəpləşmək. 2. bir qonu üzərində olmayıb, hər gələ danışmaq. səfehləmək. həzyan demək. 2. saçmalamaq. sandırışmaq. sanrışmaq.
sansar : sarsalka. sarsal. samura bənzər bir heyvancıq·.
sap : 1. sıra. növbət. - sənin sapında mən keçdim. 2. qılınc, bıçaq sapı. 3. qalın. cehiz. gəlin gedən qıza qoşulan var davar.
sap : sapka. ( < met > ) bazka. 1. yabancı. yat. sapaq. 1. boyunka. tutamaq. dəsdə.
sapaq : səpük. yenikka. yeğni. yüngül. xəfif.
sapamaq : sapımaqka. sallamaq. tərpətmək.
sapamq : səpəmək. saypamaqka. israf edmək.
sapanka : saban. səpən. 1. cüt, cütçü taxımı, əkinçilik ayqıtları. xış. 2. əkinçilik. 3. daş atan.
- sapanla sürmək: sabanlamaqka. dabanlamaqka. təpmək.
sapanlamaq: sabanlamaqka. şuxumlamaq.
sapat : rifu.
sapbal : balsap. sapdal. dalsap. saplaq. bəsbəlka. sap. bir tel sap. söküm.
sapdal : balsap. sapbal. dalsap. saplaq. bəsbəlka. sap. bir tel sap. söküm.
sapı : 1. səpi. təpi. hərəkət. təkan. 2. öhdə. məsuliyyət.
sapıqka : səpik. 1. çadırın açılıb bağlanan ətək bölümü. 2. çibəkka. çıbaqka. çapaq. sıbaq. çapıq. iti. qırağu. ovçu.
sapıl : quyruq. həmrah. - qonaq sapılı. - ata sapılı ataş, ana sapılı anaç.
sapılmaqka : saplanmaq. nərsənin yanına taxılmaq, qatılmaq, qoşulmaq.
sapımaqka : sapamaq. sallamaq. tərpətmək.
sapınmaqka: sap kimi görünmək. saplamaq.
sapıtan : sapıtqan. quyruq sapıtan.
sapıtqanka : sallayan.
sapıtmaqka : sallamaq. təprətmək.
saplaq : sapbal. balsap. sapdal. dalsap. bəsbəlka. sap. tel. söküm.
saplamaq : təğmək. taxmaqka. taxmaq. əti şişə saplamaq. düzmək.
saplanmaq : sapınmaqka. üzərinə almaq. öhdələnmək.
saplatmaqka : sap taqtırmaq.
saplıqka : qılınc. bıçaq kimi şeylərə sap olmaya yarayan nəsnə.
sapmaqka : saplamaq. 1. ipliği iğnəyə keçirmək. sap taxmaq. - yiçi iğnə sapdı: dərzi sapladı. 2. bir şeyi sarmaq. buru, yığıb bağlamaq. - quş qantın sap. 3. cinsindən əksiq qalan bir şeyi başqasıylə tamamlamaq.
sapturmaqka: 1. ördürmək. yamatmaq. rifulamaq. 2. gəlin gedən qıza var cehiz, qalın qoşmaq.
sapuq : sapdan çıxmış. sapmış, tərpəşmiş. caymış taymış, çaşmış.
sar : ( a <> ə ) sər.
sar : sər. sarılı. çulqalı.
sarağanka : (< sarmaq: yığmaq). saran. xəsis. cimri. paxıllıq
saraqıcka : sarqıc. sarcıq. yaşmaq. başörtüsü. yaşmaq.
saraquclanmaqka: başörtüsü örtünmək.
saran : 1. saranq. sarınq. sarnaq. sarqın. (< sarınmaq: sarqınmaq: qurşanmaq). hər şeydə çoxluğu, aşırılığı göstərən söz. 2. ka. (< sarmaq: yığmaq). sarğan. xəsis. cimri. paxıllıq. - nəyin tutar bəkləyu, özi yeməz, saranlığ ağlayu, altun yığar. malın saxlar, özü yeməz \\ çimrilikdən ağlaya ağlaya, qızıl toplar.
saranq : saran. sarınq. sarnaq. sarqın. (< sarınmaq: sarqınmaq: qurşanmaq). hər şeydə çoxluğu, aşırılığı göstərən söz.
saranlamaqka: paxıllıq, çimrilik edmək.
saranlıqka : paxıllıq. cimrilik.
sararmaq : sarqarmaqka
saray : qonuqluqka. qonaqlıq. toy yeri, otağı.
sarcıq : saraqıcka. sarqıc. başörtüsü. yaşmaq.
sardırmaq : sarlatmaqka.
sardırmaq : sarmatmaqka. səritmək.
sardırmaq : yörqətməkka:
sardırmaqka : sarutmaqka. sarıtmaq. səritləmək. sarmaq. qablamaq. hörmək. buxcalatmaq. çoğlatmaqka. çulqamaq.
sarı : - sarı yapmaq. sarıqlamaqka. sarılamaq.
sarı : (< sarmaq). çarpı (< çarpmaq). uru (< vurmaq). salı (< salmaq). örtü.
sarı turma: yer kökü.
sarıçaq : sarçqaka. 1. çəkirqə. 2. sarılıb sürüşgən. sölpük. - sırıçqa ərka: gəvşək. təmbəl adam. 3. yumuşaq. qorxaq. 3. çanaq. kəkəz.
sarıçqaka : sarçaq. 1. sırıçqa. çəkirqə. 2. sarılıb sürüşgən. sölpük. - sırıçqa ərka: gəvşək. təmbəl adam. 3. yumuşaq. qorxaq. 3. çanaq. kəkəz.
sarıqka : 1. sarı. sarı rəng. - sarıq kəzikka: sarılıq xəstəlığı. - sarıq ərükka: qeysi. - sarıq suvka: qarında toplanan sarı su. - sarıq turmaka: həvic. kəşür. gəzər. gizri. 2. çərçov. boxca. 3. suvluqka. suluq. dəsmal. hovlə. 4. yeşimka. çaqşır. dizə baldıra sarılan, geyilən sarıq. 5. sarqı. çəkə. damcı.
sarıqlamaqka: sarılamaq. sarı yapmaq.
sarıqlıqka: 1. saılıq. sarıq surıq hərhanki bir sarı rəng. 2. sarılıq xəstəlığı olan.
sarıqmaq : kehəlmək. - ayağım sarıqdı. - ayağın çox sıxma, sarqırar.
sarılamaq : sarıqlamaqka. sarı yapmaq.
sarılı : sar. sər. çulqalı.
sarılıq : - sarılıq xəstəlığı: sarıq kəzikka. - sarılıq xəstəliyi olan: sarıqlıqka.
sarılqan : sarılıb sürüşgən. sarıçqaka
sarılmaq : 1. sərməlmək. burulmaq. burşulmaq. 2. sərtəlmək. sərt söz söyləmək. sərmək. sarmaqka. qızmaq. çıqışmaq.
Dostları ilə paylaş: |
|
|