D
Diiaabbeetteess M
Meelllliittuuss vvee M
Miiyyookkaarrdd ‹‹nnffaarrkkttüüssüü ‹‹lliiflflkkiissii
Prof. Dr. Nermin OLGUN, Ö¤r. Gör. Mehtap BU⁄DAYCI, Arfl. Gör. Ezgi ERALP
Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sa¤l›k Bilimleri Yüksekokulu Hemflirelik Bölümü, GAZIANTEP
Ö
Özzeett
Tip 2 Diabetes Mellitus (DM) Dünyada en çok görülen hastal›klardan olup, s›kl›¤› gi-
derek artmaktad›r. Diyabet ateroskleroz geliflme riskini artt›rarak koroner arter hastal›k-
lar›n›n oluflumuna sebep olmaktad›r. Koroner arter hastal›klar› Tip 2 DM'li hastalarda
önemli mortalite ve morbidite oran›n› oluflturmaktad›r. Diyabet özellikle akut miyokart
enfarktüsü olan hastalarda koroner arter hastal›¤›n›n bir sonucu olarak da karfl›m›za ç›k-
maktad›r. Bu derlemede diyabet ve miyokard infartüsü aras›ndaki iliflki incelenmifltir.
AAnnaahhttaarr kkeelliim
meelleerr:: Diyabet, kardiyovasküler hastal›k, miyokard infarktüsü, kalp kri-
zi, kardiyomyopati.
SSuum
mm
maarryy
Type 2 Diabetes Mellitus (DM) is the most common diseases in the world, it is inc-
reasing the frequency. Diabetes increases the risk of development of atherosclerosis
leads to the formation of coronary artery disease. Coronary artery disease in type 2
diabetes mellitus constitutes a significant mortality and morbidity in patients. Diabe-
tes emerges particularly as a result of coronary artery disease in patients with acute
myocardial infarction. The relationship between diabetes and myocardial infarction
were examined in this review.
KKeeyy w
woorrddss:: Diabetes mellitus, cardiovascular disease, myocardial infarction, heart
failure, cardiomyopathy
Girifl
Diabetes Mellitus (DM) toplumun bütün kesimlerini ilgilendiren sonuçlar› olan, in-
sidans› ve prevalans› çok h›zl› bir flekilde artan global bir hastal›kt›r (Hazman, 2011).
Tüm dünyada en fazla görülen hastal›klardan biri olan diyabet 21. yüzy›l›n acil sa¤l›k
sorunu olarak görülen küresel bir salg›nd›r (IDF, 2015). Uluslararas› Diyabet Federas-
yonu (IDF) verilerine göre, tüm dünyada diyabetli birey say›s› 2015 y›l›nda 11 yetifl-
kinden 1’i olarak 415 milyona ulaflm›fl olmas›na karfl›n her 2 diyabetli yetiflkinden
1’inin yani %46,5’inin diyabetli oldu¤unu bilmedi¤i bildirilmifltir olup 2040 y›l›nda 10
yetiflkinden 1’inin diyabet hastas› olaca¤› (642 milyon) tahmin edilmektedir. Bu ista-
tistikler diyabetin küresel prevelans›n›n ortalama %8.8’ den %10.4’ e yükselece¤i an-
lam›na gelmektedir (IDF, 2015). Türkiye’ de diyabet prevelans› Türkiye Diyabet Epide-
Cilt 8 • Say› 1 • Sayfa 42 • Ocak - Haziran 2016
miyolojisi (TURDEP)- I ve TURDEP- II çal›flmas›na göre Türk
eriflkinlerde tip 2 diyabet s›kl›¤›n›n geçen y›llarda önemli
derecede artt›¤› ve %7.2’ den %13.7’ ye ulaflt›¤› görül-
müfltür (Satman, Ömer, Tütüncü ve ark. 2013).
Diyabet ve Kardiyovasküler Hastal›klar
Diyabet kardiovasküler hastal›k oluflmas›nda ve kalp
yetmezli¤i geliflmesinde ba¤›ms›z ve kuvvetli bir risk faktö-
rüdür. (Gürsoy, 2008). 1979 y›l›nda yay›nlanan Framin-
gam çal›flmas›, 20 y›ll›k takipler sonras›nda aterosklerotik
kardiovasküler hastal›k geliflme oran›n›n diyabetik hasta-
larda, diyabetik olmayanlara göre 2–3 kat artt›¤›n› göster-
mifltir.(Kannel, 1979) Diyabetik hastalarda kardiovasküler
olaylardaki art›fl›n nedeni olan fizyopatolojik ba¤lant›lar
son derece karmafl›k bir yap›ya sahiptir ve tam olarak an-
lafl›lamam›flt›r. Bununla birlikte diyabetik hastalarda olu-
flan endotel disfonksiyonu ve h›zlanm›fl aterosklerozun
kardivasküler komplikasyonlar›n oluflumunda anahtar rol
oynad›¤› düflünülmektedir. Diyabetik hastalarda kardi-
ovasküler komplikasyon geliflim fizyopatolojisi flekil 1’de
özetlenmifltir. (Keskin, Balc›, 2011)
Diabetes Mellitusda kardiovasküler sistemi etkileyen
di¤er bir önemli fizyopatolojik mekanizma da ba¤›fl›kl›k
sisteminin aktive olmas›d›r. Bunun sonucunda yavafl se-
yirli, kronik bir inflamasyon geliflir. Özellikle obez diyabe-
tiklerde TNF Alpha, IL1, PAI-1 gibi adipokinler artarak inf-
lamasyonu tetikler. Ayr›ca artm›fl inflamatuvar yan›ta ba¤-
l› artan lökosit say›s› da oksidatif stresin art›fl›na katk› sa¤-
lar. Sonuç olarak artm›fl inflamatuvar yan›t insülin rezis-
tans›na ve endotel disfonksiyonuna neden olarak, kardi-
ovasküler komplikasyon geliflimine katk› sa¤lar. (Kannel,
1979) Ayr›ca diyabetli hastalarda, diyabetli olmayanlara
k›yasla, gerek kardiyovasküler hastal›klar ve miyokard in-
farktüsünün, gerekse kalp yetmezli¤i ve kardiyomiyopati-
nin prognozu kötüdür (Gürsoy, 2008).Diyabetlilerin
%60-75'i kardiyovasküler hastal›klar (KAH, inme) nedeniy-
le kaybedilmektedir (Türkiye Halk Sa¤l›¤› Kurumu, 2014).
Diyabetli hastalar›n büyük bir k›sm›nda retinopati, nef-
ropati, nöropati gibi mikrovasküler ve KAH, perieferik ar-
ter hastal›¤› ve serebrovasküler hastal›k gibi makrovasküler
komplikasyonlar görülür. Bu komplikasyonlar önemli mor-
talite ve morbidite nedenidir. Ayn› zamanda miyokard›n
duyusal ve motor sinir liflerinde ileti yavafllamas› sempatik
ve parasempatik denervasyonu sonucu diyabetik kardiyo-
nöropati oluflur. Diyabetik kardiyonöropati gö¤üs a¤r›s›-
n›n alg›lanmas›n› engelledi¤i gibi, miyokard iskemisi ve ani
kardiyak ölümlere de neden olan bir faktör olarak tespit
edilmifltir (Zorlu ve ark, 2010, Çay›r ve Turan, 2015).
Diyabet ve Ateroskleroz ‹liflkisi
Diyabetin, ateroskleroz için ba¤›ms›z bir risk faktörü ol-
du¤u uzun y›llardan beri bilinmektedir (Gürsoy, 2008).
Diyabet, Obezite ve Hipertansiyonda Hemflirelik Forumu Dergisi
Cilt 8 • Say› 1 • Sayfa 43 • Ocak - Haziran 2016
fifieekkiill 11:: Diyabetin Kardiovaküler Komplikasyon Geliflim Fizyopatolojisi
Diabetes Mellitus
Dislipidemi
Disinsulinemi
Oksideatif Stres Art›fl›
Trombosit Aktivasyonunda Art›fl
‹nflamasyon
Endotel disfonksiyonu, tromboza e¤ilim, düz kas hücresi proliferasyonu, kardiomypati
RASSve ET1
aktivasyonunda art›fl
NO düzeyinde
azalma
H›zlanm›fl ateroskleroz, diffüz vasküler tutuluma ba¤l› olarak ortaya ç›kan makrovasküler komplikasyonlar
(MI, inme periferik damar t›kan›klar› ve kardiomyopati)
Mikvasküler dolafl›m›n regülasyonun bozulmas› sonucu ortaya ç›kan mikrovasküler komplikasyonlar (retinopati, nöropati, nefropati)