Diyanet iŞleri başkanliği yayinlari 1273 Halk Kitapları : 279 Yayın Yönetmeni Dr. Yüksel salman
Yüklə 6,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Müslümanların hâkim oldukları ilk kentin adının ‘medeniyet’ kelimesinin bağlı olduğu kökten gelen ‘Medîne’ olarak isimlendirilmesi bunun
- Kitap, mescit ve şehir.
CAMİ VE KİTAP 60 Hz. Ebûbekir (r.a.), kitapların akıllı kişilerin bahçeleri, fa- ziletli kişilerin güzel kokulu çiçekleri olduğunu söylemektedir. Kitaplar, hangi kültürde ortaya çıkmışlarsa o kültürün birer bahçeleridir. Kitapla diyalog kuran, hatta hayatını onunla öre- bilen insan, meyvelerini yetiştirebileceği bahçesine kavuşmuş demektir. Evimizde veya camimizde bir kitaplığımız varsa, aynı zamanda güzel kokulu çiçeklerin olduğu bir bahçeye sahibiz demektir. Kitap, hürmet ister. Kitap, sadırlardan satırlara aktarılan- lardır; dolayısıyla satırlar sadırların izleridirler. Kitap, ideallerle donanmış insanın yüce hedeflere varmasını sağlamaktadır. Ce- mil Meriç’in satırlarına giren şu anekdota dikkat edelim: “San Cassino’da çile dolduran Machiavelli, akşamları kütüphanesine girerken kirli elbiselerinden sıyrılır, bir tacidarın huzuruna çı- kar gibi özenle giyinirmiş. Sonunda kendi de kitap oldu.” Kitap, insana yeni ufuklar açar. Bir başka ifadeyle, elimize aldığımız kitabı yazan kişinin ufuklarında dolaşmamızı sağlar. Her kitap bir tecrübenin ürünüdür. Yazarların yaşadığı tecrübe- lerin idraki, insanı ufuklar ötesi sonsuzluğa kadar götürebilir. Kitap aynı zamanda zihnimizdeki donmuş fikir ve değerleri çö- zerek hayatımıza yeniden katabilendir. Kitap okumak, hayatın kabuğunu yeniden çatlatmakta ve idrakimizi geliştirmektedir. Böylece değerimiz, okuduğumuz kitapların değeriyle ölçüle- bilmektedir. Dolayısıyla kitap okumak için asıl hedefimiz, kendilik bi- linci yüksek ve dahi irfanıyla kalbini tezyin etmiş örnek yazar- ları keşfetmek olmalıdır. Bizlerin ruh iklimimize seslenebilen yazar, bizlere okumayı da sevdirebilir. Umberto Eco’nun dedi- ği gibi, örnek okur ancak örnek yazarı keşfettiğinde ve onun kendisinden istediklerini anladığında (ya da yalnızca anlamaya başladığında) tam anlamıyla örnek okur hâline gelecektir. Camilerimiz, şehirlerimizin ve dolayısıyla şehri inşa eden medeniyetimizin merkezleridir. Kitap okumanın ve ilim sahibi CAMİ VE KİTAP.indd 60 29.09.2016 15:34:17 61 olmanın da bir ibadet sayıldığı dinimizde, âlimin mürekkebinin şehidin kanından üstün sayıldığı İslam kültüründe cami, bir kitap bahçesine dönüşmelidir. Bu cennet misali bahçede insan, âsûde bir şekilde sükûnete kavuşabilir. Cami, aynı zamanda hayatın anlamının sorgulanabildiği ve/veya soluklanabildiği bir mekândır. Camideki kitaplar, insanın kendisini ve hayatı sorgulama sürecinde en büyük dayanak noktaları olacaktır. Bu kitapların insan ruhuna getireceği ferahlık, bahçelerdeki rengâ- renk çiçeklerin varlığının kalbimize yansıması gibidir. KÜLTÜR VE MEDENİYETİMİZİN GELİŞİMİNDE İNSAN, CAMİ VE KİTAP CAMİ VE KİTAP.indd 61 29.09.2016 15:34:17 Müslümanların hâkim oldukları ilk kentin adının ‘medeniyet’ kelimesinin bağlı olduğu kökten gelen ‘Medîne’ olarak isimlendirilmesi bunun en çarpıcı göstergesidir. Bu alanda her kültürel faaliyet önemli olmakla birlikte Müslümanların gerçekleştirdiği üç faaliyet öne çıkmaktadır: Kitap, mescit ve şehir. CAMİ VE KİTAP.indd 62 29.09.2016 15:34:17 63 İslam Medeniyetinin Temelleri -Kitap, Mescit, Şehir- Prof. Dr. Cağfer KARADAŞ Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu Üyesi M üslümanların büyük gayretleri sonucu meydana gelen askerî ve siyasî yayılma, kültürel gelişmeyi ve İslam medeniyetinin ilk nüvelerinin oluşmasını berabe- rinde getirdi. Tarihe sadece bir savaş ve fetih süreci olarak bakılmadığında, bu savaş ve fetihlerin arasında bulunan geniş zaman dilimlerinde muazzam gelişmelerin yaşandığı açıkça görülebilir. Aslında tarih bu bakış açısıyla değerlen- dirilirse, zamanın büyük kesiminin barış dönemi olduğu ve buna nispetle çok kısa diyebileceğimiz bir zaman diliminin savaşa ayrıldığı açıkça müşahede edilebilir. Söz gelimi Hz. Peygamberin yaptığı savaşların, 63 yıllık ömrünün ve 23 yıllık peygamberlik döneminin yüzde kaçına tekabül ettiği- ni hesapladığımızda, savaşlara ayrılan zaman diliminin çok az olduğu gerçeği karşımıza çıkar. Ama ne yazık ki, tarihî dönemeçler büyük ölçüde savaşlarla belirlendiği için küçük bir zaman dilimini işgal etmekle birlikte, âdeta tarihin temel taşlarını oluşturduğu gözleminden hareketle tarih yazımı büyük ölçüde savaşlarla şekillenir. Ancak İslam tarihi incelendiğinde, barış dönemlerinde İs- lam’ın insanlar arasında yayılmasının daha hızlı olduğu bir va- kıadır. Söz gelimi Hudeybiye Barış Antlaşması’nın yaşandığı iki yıl içinde bütün Arap yarımadasına İslam tebliği ulaşmış, başta İran ve Bizans olmak üzere dönemin önemli devlet adamlarına CAMİ VE KİTAP.indd 63 29.09.2016 15:34:17 CAMİ VE KİTAP 64 mektup yoluyla İslam daveti iletilmişti. Ancak tebliğin bu ge- nişliğe ulaşmasının arkasında ve altında savaşla elde edilmiş bir güç ve itibarın yattığını da göz ardı etmemek lazımdır. Bununla birlikte İslam isminin ‘barış’ ve ‘esenlik’ anlamında olduğu gibi temel amaç savaş değil barıştır ve barışı yaşatmaktır. Yukarıda söz konusu olan Hudeybiye Barış anlaşması, aleyhte hükümler içermesine rağmen hayata geçirildi ve Müslümanlar tarafından sonuna kadar hükümlerine sadık kalındı. Ne zaman ki, bu ba- rışın hükümleri Mekkeli müşrikler tarafından ihlal edildi, o zaman geçersiz hâle geldi. Barış dönemi niçin önemlidir ve korunmalıdır? Bu sorunun en güzel cevabı yukarıda da kıs- men değinildiği gibi, kültür ve medeniyet faaliyetlerine imkân vermesidir. Nitekim ilk yıllardan itibaren Müslümanların ortaya koydu- ğu kültür ve medeniyet faaliyetleri hem İslam’ın yayılmasında hem de Müslümanların bir medeniyet kurucusu olarak tarih sahnesindeki yerlerini almalarında etkili oldu. Müslümanların hâkim oldukları ilk kentin adının ‘medeniyet’ kelimesinin bağlı olduğu kökten gelen ‘Medîne’ olarak isimlendirilmesi bunun en çarpıcı göstergesidir. Bu alanda her kültürel faaliyet önemli olmakla birlikte Müslümanların gerçekleştirdiği üç faaliyet öne çıkmaktadır: Kitap, mescit ve şehir. 1. Kitap Hz. Peygamberin, daha sağlığında vahyi, vahiy kâtipleri vasıtasıyla kayda geçirmesi ve yazılı belgeler hâline getirmesi, onun yazılı kültüre verdiği önemi gösterir. Bu şekilde bir eği- timden geçen sahabe, Hz. Peygamberin vefatından sonra bu yazılı belgelere dayanarak Hz. Ebubekir döneminde Kur’an’ın toplanması (cem) ve kitap (Mushaf) hâline getirilmesini gerçek- leştirdi. Hz. Osman döneminde bu Mushaf, istinsah suretiyle çoğaltılarak bütün Müslümanların istifade etmesi için Kûfe, Basra, Medîne, Mekke, Mısır, Şam, Bahreyn, Yemen ve Cezîre CAMİ VE KİTAP.indd 64 29.09.2016 15:34:17 Yüklə 6,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|