123
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE CAMİ, KİTAP
VE KÜTÜPHANE
ÜZERİNE BAZI DEĞERLENDİRMELER
İslam mâbedi olarak camiler söz konusu olduğunda, bütün bu
hususların göz önünde bulundurulmaları gerekmektedir.
Bizim dikkat çekmek istediğimiz ikinci husus ise İslam
mâbedi olarak camilerin, Müslümanların ve hatta bütün insan-
lığın, Allah’ın gönderdiği son kitapta gösterilen kutlu hedeflere
ulaşmaları yolunda, şüphesiz meşru ve aynı zamanda da en
etkin yol ve yöntemlerle kullanılmalarının teminidir. Bu husus
da Kur’an-ı Kerim’in dokuzuncu suresi olan Tevbe Suresi’nin
17, 18 ve 19. ayetlerindeki
“En-ya’murû mesâcidallahi... İnnemâ
ya’muru mesâcidallahi... Ve imârete’l-mescidi... ” ifadeleriyle yani
‘Mescidlerin İmarı’nın müminlerin önemli görevlerinden biri
olduğunun altının çizilmesiyle gösterilmiş bulunmaktadır. Son
dönemdeki meâl ve tefsir çalışmalarının bir kısmında,
“imar”
teriminin karşılığı olarak, ‘
şenlendirmek/şeneltmek’ kelimesinin
kullanılmakta olduğu görülmektedir ki, kanaatimize göre bu
isabetli ve üzerinde önemle durulması gereken bir tercihtir.
Çünkü
‘şenlendirmek’, Türk kültür tarihinde, hem maddî ve
hem de manevî yönüyle hizmeti içeren, geniş kapsamlı bir keli-
medir. Bu bakımdan ayetlerde zikri geçen
‘imar’ terimini, ibadet
yanında İslam’ın hayrına olan diğer bir kısım faaliyet ve çabayı
da kapsayacak genişlikte düşünmemiz, İslam’ın ruhuna uygun
bir anlayış olarak değerlendirilmek durumundadır. Bu çerçe-
vede eğitim-öğretim ve eski tabirle onun mütemmim bir cüzü
yani onu tamamlayan pek önemli bir öge olarak
kitap/kütüpha-
nenin de camilerimizde bilhassa yer alması gerekmektedir. Ni-
tekim bu durum bizzat Hz. Peygamberin Mescid-i Nebevî’deki
uygulamalarıyla tam olarak uyum halindedir.
Hatırlanacağı üzere ilk şekli ile oldukça mütevazı ve sade
bir yapı olan Mescid-i Nebevî’de namaz kılınacak mekân ya-
nında Hz. Peygamberin eşleriyle birlikte kaldığı odalar ve arka
tarafta evsiz barksız fakir sahabîlere ayrılmış
Suffe diye isimlen-
dirilen üstü örtülü bir kısım bulunmakta idi. İslam’ın ilk mü-
essesesi olarak nitelediğimiz Mescid-i Nebevî, Hz. Peygamber
ve Hulefâ-i Râşidîn dönemlerinde çok geniş bir işleve sahipti.
CAMİ VE KİTAP.indd 123
29.09.2016 15:34:19