Diyanet iŞleri başkanliği yayinlari 1273 Halk Kitapları : 279 Yayın Yönetmeni Dr. Yüksel salman
Yüklə 6,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
“OKU” EMRİ İLE BAŞLAYAN KUR’AN’IN İLME VERDİĞİ DEĞER 87 sürecinde Allah’ın verdiği imkân ve yetenekleri kullanmakta, O’nun yarattığı şartlarda ve onun yarattığı varlıklar üzerinde bilimsel inceleme ve araştırmalar yapmaktadır. Durum böyle iken, yani O’nun yarattığı yeteneklerle O’nun yarattığı varlık âlemini incelerken, bütün bu lütufları görmezlikten gelerek Allah’a şükretmemek, O’nu tanımamak, üstelik bunu bilim adı- na yapmak büyük bir nankörlüktür. 16 Alak sûresinde bilginin alınacağı kaynağa da işaret edilmektedir. İnsanın değersiz bir durumdan çıkarılıp ilim sahibi kılındığı bunun da Allah’ın bü- yük bir ihsan ve lütfu olduğu bildirilmektedir. 2. Kalem Sûresi ve İlme Verilen Değer Kur’an’ın ilk inen surelerinden biri Kalem adını taşımak- tadır. Allah Teâlâ, okuma yazma bilmeyen peygamberine in- dirdiği ilk vahiyde okumaya, kalem ile öğrenmeye teşvik edici ifadeler kullanmıştır. Sûrenin başında yer alan ve “hurûf-u mu- kataa”dan biri olan “nûn” harfi ile ilgili yorumlardan birinde bu harfin yazı hokkası anlamına geldiği ifade edilmektedir. Bu harfin hemen ardından kaleme ve kalem ehlinin onunla yazdıklarına yemin edilir. Bu yeminler onların değerlerini art- tırmakta, bu yolla okur-yazarlık oranının son derece düşük olduğu, öğrenmeye önem vermeyen bir toplumun dikkatleri çekilmektedir. Burada kalem ile simgelenen yazının, insanın düşünce, tecrübe ve kavrayışlarının kayıtlar aracılığıyla kuşak- tan kuşağa aktarılmasında önemli bir etken; bilginin yazılıp ko- runmasında, ilim ve irfanın gelişmesinde vazgeçilmez bir araç olduğuna işaret vardır. Yüce Allah’ın bu sûreye kalem üzerine yemin ederek başlaması da kalemin önemine yapılan bir vurgu anlamı taşır. Kur’an-ı Kerim’in ilk inen sûresine (Alak) “Oku!” buyruğuyla başlandığı gibi ikinci inen bu sûrenin ilk âyetinde de Allah Teâlâ tarafından yazı aracı olan kaleme ve kalem eh- linin onunla yazdıkları üzerine yemin edilmiş olup bu durum, 16 Hayrettin Karaman ve dğr. Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, Ankara 2003, V, 596-597. CAMİ VE KİTAP.indd 87 29.09.2016 15:34:18 CAMİ VE KİTAP 88 İslam’ın okuma yazmaya, bilime ve yazılı kültüre verdiği önemi göstermesi açısından oldukça anlamlıdır. 17 3. Kur’an’da İlim – İman İlişkisi İnsanın bir şeye inanması, öncelikle onun hakkında bir şeyler bilmesini gerektirir. İnsan ancak, hakkında bilgi sahibi olduğu şeylere inanabilir. Dolayısıyla bilmek ile inanmak ara- sında güçlü bir bağlantı vardır. İman, ilme dayanmazsa onun doğruluğu veya yanlışlığı bilinemez. Dolayısıyla ilim, imana götüren bir rehberdir. İman ilim temeli üzerine oturmazsa zan, şüphe ve tahminden ibaret kalır ki, bunun Kur’an açısından hiçbir değeri yoktur. Bu yüzdendir ki Kur’an-ı Kerim, ilmî dü- şünce ve tefekküre dayanmayıp körü körüne atalarından dev- raldıkları kültürel miras üzerine hareket etmelerinden dolayı müşrikleri eleştirmektedir. 18 Kur’an’da, ilim-iman ilişkisini gösteren pek çok âyet bu- lunmaktadır. Söz gelimi Âl-i İmrân sûresinin 18. âyetinde şöyle buyrulur: “Allah, hak ve adaleti gözeterek kendinden başka tanrı olmadığını bildirdi; melekler ve ilim sahipleri de bunu ikrar ettiler. (Evet) O’ndan başka tanrı yoktur; O mutlak güç ve hikmet sahibi- dir.” Allah Teâlâ, bu âyette ilim sahiplerini, dinin en temel ilkesi olan tevhide şahit tutarak, onların şahitliğini, kendisinin ve meleklerin şahitliğiyle birlikte zikretmiştir. Bir iddianın ispatın- da, dolayısıyla bir hakkın yerini bulmasında şahitlik (tanıklık) önemli bir vasıtadır. Âyette Allah’ın kendisinden başka tanrı bu- lunmadığını bildirmesi de tanıklık kavramıyla ifade edilmiştir. Allah’ın bu konudaki şahitliği evrende kendi varlığını ve birli- ğini ortaya koyan sayısız deliller yaratmış olmasının yanı sıra peygamberler göndererek dinî anlamda bildirimde bulunmuş olması şeklinde açıklanmıştır. 17 Kur’an Yolu,V, 355. 18 el-Bakara, 2/170; el-Mâide, 5/104; ez-Zuhrûf, 43/22. CAMİ VE KİTAP.indd 88 29.09.2016 15:34:18 “OKU” EMRİ İLE BAŞLAYAN KUR’AN’IN İLME VERDİĞİ DEĞER 89 Muhammed sûresinin 19. âyetinde ise peygamberimizin şahsında insanlara dinin özü olan tevhid kelimesi bir daha ha- tırlatılmaktadır: “Bil ki, Allah’tan başka hiçbir ilâh yoktur. Hem kendi günahların, hem de mü’min erkek ve mü’min kadınların günahları için mağfiret dile.” Bir şeyin bilinmesi, onun idrak edilmesi ve kavranmasıdır. Bu emir, mü’mine, bilgiye götüren her türlü yolu takip ederek, mümkün olduğu ölçüde Allah’ı tam anlamıyla tanıma ve tevhidî bilgiye ulaşma sorumluluğu- nu yüklemiştir. Hz. Peygamber, Allah’tan başka ilâh olmadığı gerçeğini bildiği hâlde, âyette ona bu hususu bilmesinin emir kipiyle ifade edilmesi; ümmetine de bunu aktarması gerektiğini ifade ettiği gibi, ilmin önemini de ortaya koymaktadır. 19 4. Kur’an’ın Övdüğü İlim Sahipleri Kur’an-ı Kerim, gerçek anlamdaki âlimlerin sahip oldukları bazı niteliklere şu şekilde işaret etmektedir: Allah’a ve O’nun buyruklarına iman ederler 20 ; Allah’ın varlığına ve birliğine şa- hitlik ederler 21 ; gerçeği bilme ve ona hakkını verme anlamın- da adaletlidirler 22 ; huşû sahibidirler 23 ; gerçeği kabul ederler 24 ; Allah’ın ayetlerini tezekkür edip öğüt alırlar 25 ; kimseyi kendi- lerine veya Allah’tan başka bir varlığa kulluğa çağırmazlar 26 ; hidayet ehlidirler, insanları Allah’ın hidayetine davet ederler. 27 Kur’an’da âlimlerin faziletine vurgu yapan ayetler içinde en fazla dikkat çekeni Fâtır sûresinin 28. âyetidir. Bu âyette şöyle buyrulur: “Allah’ın büyüklüğü karşısında ancak âlimler he- 19 Fahreddîn er-Râzî, Mefatîhu’l-Gayb, Beyrut, 1990, XXVIII, 58. 20 Âl-i İmrân, 3/7. 21 Âl-i İmrân, 3/18. 22 Âl-i İmrân, 3/18. 23 el-İsrâ, 17/107. 24 el-İsrâ, 17/109. 25 Âl-i İmrân, 3/7. 26 Al-i İmran, 3/79. 27 el-A’râf, 7/181. CAMİ VE KİTAP.indd 89 29.09.2016 15:34:18 Yüklə 6,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|