64
Böyle bir sistemin oluşturulması önemlidir. DS’lu
çocuklar için
hedefe yönelik, hastalıkla ilintili bir temel üzerine kurulmuş motor
müdahale olmalıdır (Lauteslager, Vermeer &Helders, 1995; 1996).
DS’lu çocukların gelişimsel testlerinin değeri hakkındaki en son
tartışmalar, böyle bir sentez için bir başlama noktası
olabilir. Sağlıklı çocuklar için standardize edilmiş psikometrik
testlerin kullanımı, bir çok yazarın görüşüne göre tavsiye
edilebilir değildir (Henderson, 1985; Sharav&Shlomo 1986; Piper
ve diğerleri, 1986). DS’lu çocukların motor gelişimi kendi spesifik
gelişim rotasını göstermekte ve normal gelişim referans alınarak
ispatlanamamaktadır. Bu, Dyer ve diğerlerinin çalışmalarıyla
(1990) doğrulanmıştır. Onlar, DS’lu çocukların motor gelişimini
ölçmek için Bayley Bebek Gelişimi Ölçeği’nin kullanılabilirliğini
(BSID) incelemişlerdir. BSID’de, evde bakılan 229 DS’lu çocuk
ile kaydedilmiş 707 skoru analiz etmişlerdir.
Bu analizin sonucu,
doğrulanmış spesifik motor gelişim eğrisidir. Bu eğri kabul edilmiş
şekilde gecikmelidir; ama engelli çocuklarla karşılaştırıldığında
benzer bir ilerlemeyi işaret eder. Ancak, DS’lu çocuklar tarafından
gösterilen gelişimsel becerilerin sırası açıkça sapmaktadır.
Postüral kontrole dayalı beceriler daha geç gerçekleşir. DS’lu
çocuk gecikmiş ama değişmez bir motor gelişime sahiptir ancak
ulaşılan gelişimsel evrelerin sırası postüral yönetimin yokluğundan
etkilenmektedir. BSID gibi psikometrik testlerin sonuçlarının test
çıkarımlarına bir yorum sağlamadığı gerçeğinden yola çıkarak
bakıldığında, Dyer ve diğerlerinin sonuçları (1990) iki soruya yol
açar. İlk soru DS’lu çocuklarda hangi motor becerilerin kalitatif
olarak geliştiğiyle ilgilidir. İkincisi ise denge, ko-kontraksiyonlar ve
kas tonusu gibi postür düzenleyici faktörlerin DS’lu çocukların
motor gelişimi üzerindeki etkisiyle ilgilidir.
Gallahue ve Ozmun (1994) normal
motor gelişimi dört evreye
ayırır: Refleksif hareketler evresi (prenatal ve hayatın ilk yılı);
rudimenter hareketler evresi (hayatın ilk iki yılı); fundemental
hareketler evresi (iki yaştan yedi yaşa kadar ) ve uzmanlaşmış
hareketler evresi (10 yaş ve sonrası)... Literatürde, DS’lu
çocukların rudimenter hareket evresindeki postür ve hareketlerinin
kalitatif taraflarını yorumlayan ve tarif eden 11 tane yazar vardır
(tablo 4.1) Bu yazarlar, rudimenter hareketler evresinde 9 temel
motor beceri belirlemişlerdir: Yüzüstü ve sırtüstü pozisyonlarda
4.1 Literatür
65
motor beceriler, dönme, zemin
üzerinde öne doğru hareket
etme, oturma, otururken mobilite, ayakta durma, ayağa kalkma
ve yürüme...Yazının takip eden kısmında 11 yazar tarafından
tanımlanan, motor davranışların postüral ve kalitatif tarafları,
aşağıda belirtilen dokuz temel motor beceri altında bir araya
getirilmiştir. Yazarların sunduğu bilgiler, teorik açıklamalar ve
mevcut araştırma materyali ile DS’lu çocukların motor
problemleriyle ilgili teorik bir sistem oluşturulması için girişimde
bulunulacaktır. Tablo 4.1 tartışılan çalışmalar hakkındaki
arkaplan bilgisinin bir sinopsisini vermektedir. Teorik bir
sistemin geliştirilmesi amacıyla, yazarlar tarafından sunulan teorik
açıklamalar da aynı zamanda kaydedilmiştir.
66
Yazar
Denekler: sayı ve yaş
Deneysel
Kontrol
Akerström&Sanner 1993
s= 14 (DS)
3 h – 74 a
Cowie, 1970
s= 97 (DS)
0-46 a
Dyer,Gunn,Rauh &Berry,1990
s=229 (DS), 1-83 a
Haley, 1986
s= 20 (DS)
s= 40 (EO)
2-24 a
Kugel, 1970
s=7 (DS)
4-17 a
Ortalama 9.8 a
Lauteslager, 1995
s=5 (DS)
4-46 a
Lydic&Steele, 1979
s=104 (DS)
1-3 y
(nüfusun %52’si)
Parker,Bronks&Snyder, 1986
s= 10 (DS)
s= 9 (EO)
Ortalama 5 y
ortalama 5 y
Rast&Harris, 1985
s= 15 (DS)
s= 15 (EO)
3.5-4.5 a
3.5-4.5 a
Shumway-Cook&Woollacott
s= 6 (DS)
s= 11 (EO)
1985
22 a- 6 y
15 a-6 y
Ulrich, Ulrich&Collier , 1992
s= 7 (DS)
s= ? (EO)
11 a
1-10 a
Tablo 4.1. Deneklerin detayları, ölçüm araçları ve teorik açıklamalar.
67
Ölçüm Aracı
Motor Problemler için açıklama
Denetim altında olan gözlem
Nöroanatomik bozukluklar, hipotoni,
postüral reaksiyonların yetersiz ve
gecikmiş gelişimi, koordinasyonda
bozukluk, eklemlerde hipermobilite
Nörolojik
değerlendirme,
Bayley Bebek Gelişimi Ölçeği
Bayley Bebek Gelişimi Ölçeği
Hipotoni, yetersiz propriyoseptif
(motor ölçek)
geri bildirim, eklemlerde hipermobilite,
geri kalmış denge reaksiyonları
Bayley Bebek Gelişimi Ölçeği
Yeterli postüral reaksiyonlar
Çocukların
Hareket Değerlendirmesi
(kendi kendine doğrulma
denge ve antipatori reaksiyonlar) motor
beceri aşamalarının temellerini oluşturur.
Gesell Gelişimsel Ölçekler
Hipotoni, koordinasyonda bozukluklar
Denetim altında olan gözlem
Sendroma özel motor problemleri doğuran
hipotoniden kaynaklanan yetersiz
ko-kontraksiyonlar
Soru anketi
Motor gelişim
için beden rotasyonunun önemi
Film çekiminin bilgisayar analizi
İnstabilite, yetersiz nöromüsküler kontrol
Çocukların Hareket Değerlendirmesi
Normal motor gelişimin şartları olarak
yeterli postüral reaksiyonlar
Elektromiyografik Araştırma
yetersiz postüral reaksiyonlar
Koşu bandı stimülasyonunun kaydedilmesi Yetersiz postüral reaksiyonlar, araştırmaya
karşı azalmış ihtiyaç, eklemlerde
hipermobilite,
fazla kilo, yetersiz kas
stabilite ve kuvveti
Kullanılan Kısaltmalar
s Sayı
h Hafta
a Ay
y Yıl
EO Engelli Olmayan
DS Down Sendromu
kendi başına doğrulma ve
postüral kontrol yokluğu
ile ilişkili hipotoni