Dünyada hərənin öz xarakteri, öz dünyası olan çoxlu sayda insan-lar var
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
29 haqqında bədguman olanlar əməli-saleh adamlar deyil. Uzun illərdir qadın kollektivində işləyirəm və belə hadisələrə dönə-dönə rast gəlmişəm. Həmişə də fikir vermişəm bu dedi-qoduları, şaiyələri yayanlar mənəviyyatca pozğun olan, insanlığı qara qəpiyə dəyməyənlərdir. Bu cür insanların sözü ilə özünü qəti üzmə. Sən yüksək səviyyəli, ləyaqətli adamlardan inci. Onların gözündə öz saflığını, ləyaqətini qoru. Deyəsən Nərgiz təsəllimdən bir qədər rahatlaşmışdı. Mən onu bir qədər rahat yola saldımsa da özüm çox narahat və nigaran qaldım. Sonsuz suallar başımda elə bil hərc-mərclik yaratmışdı ki, bir neçə gün yorğun və halsız oldum. Bir neçə gündən sonra Nərgiz mənə zəng eləyib təşəkkür etdi və gülə-gülə əlavə elədi: - Sən lap peyğəmbərcəsinə danışmısan, bacı. İnanırsan indi öyrənmişəm ki, mənim dalımca danışan qadınlardan biri əri, iki uşağı ola-ola özgə bir kişi ilə gəzir. Allahın işinə bax ki, onun yazdığı məhəbbət məktubu təsadüfən əlimə düşdü, oxudum. O, qadının anası, bacısı da vaxtilə hamının barmaqla göstərdiyi fahişə olub. İndi elə bil bir qədər rahatlanmışam, ovunmuşam. Nərgizin bu halından çox məmnun qaldım və mənə bir daha aydın oldu ki, mayası saf olanlar heç vaxt özgələrə şər atıb, qara yaxmazlar. 30 DƏRD DİL AÇANDA Nisə yenə bəd xəbər almışdı. Bu xəbər onu çox sarsıtmış, köhnə yaralarını da göynətmişdi. Nisənin vay-şivənini görən qardaşı bu bəd xəbəri ona dediyinə peşman olmuşdu. Fikirləşirdi ki, gərək ele sabah yola düşəndə deyəydim, nə bilim bu belə qaraçılıq eliyib milləti tökəcək bura. Dedim indidən deyim, hazırlaşsın, uzaq yola çıxacağıq. Amma daha gec idi. Nisəni ovutmaq, kiritmək olmurdu. Yanıqlı səslə ağı deyib qonum-qonşunu yığmışdı başına. Dərdli arvadlar da bir himə bəndmiş kimi bu ağılara səs verirdilər. Nisə üzünü uzaqda güclə sezilən dağlara tutub ağı deyirdi: Verib baş-başa dağlar Dönüb qarğışa dağlar Sizsiz igidlər ölür Dönəsiz daşa dağlar. Nisə düz deyirdi, o dağların həsrəti idi igid-igid oğlanları vaxtsız-vədəsiz dünyadan aparan. Növbəti qurban da Nisənin əmisinin yeddi qurbanla tapdığı, əziz-xələf saxladığı, altı bacının yeganə and yeri olan 45 yaşlı ucaboylu, qaragözlü, palıd gövdəli balası idi. Dərdli Nisənin yaraları oyum- oyum oyulurdu. Başına yığışan qonşu arvadlara ağlaya-ağlaya dərdini anladırdı: - Ay başınıza dönüm, ölüm Allah əmridi, bu əmrdən çıxmaq olmaz. Amma bu ölüm yox ey, zülümdü, zülüm. Bir həftədir əmimin dağ boyda oğlu ölüb, biz indi xəbər tuturuq. Belə də dərd olar? Səpələndik düzlərə, nə ölümüzdən xəbərimiz var, nə də dirimizdən. Tifağın dağılsın düşmən, qapın kilidlənsin bais, ciyərin dağlansın erməni. Arvadlar birağizdan: “Amin, amin bacı, Allah ağzından eşitsin” deyib onu sakitləşdirməyə çalışdilar. Nisə ötən günləri, xoşbəxt çağlari yada saldiqca daha da kövrəlir, yaşı sel kimi axıdırdı. Nisə Qərbi Azərbaycanın saf sulu, büllur çeşməli, yaşıl yamaclı, bir-birinə söykək dağlarla əhatə olunmuş gözəl bir kəndində dоğulmuş, böyümüş, gəncliyin ən gözəl gunlərini yaşamışdı. Əmi-dayı, xala-bibi əhatəsində, doğmalarının sonsuz mehri-məhəbbəti ilə Nisə xoşbəxt bir həyat yaşayırdı. Dörd qardaşın tək bacısı evlərin bəzəyi, qohum-əqrabanın sevimlisi idi. Həddi-buluğa çatanda sevib-seçdiyi eloğlusu Nərimanla həyat qurmuş, iki oğlan, bir qız anası olmuşdu. Dərdsiz- qayğısız illərin xoş xatirələri dərddən dəlik-deşik olan qəlbinə yeganə təsəlli idi. Hərdən o gözəl həyatı yuxularda gördüyünü zənn edər, əlacsız göz yaşı tökərdi. Sonralar başına gələn faciələr o qədər ağır, dərdlər o qədər acı olmuşdu ki, keçmişi yuxuya döndərmişdi. O illərin xatirələri də sanki güllələnmiş, yaralanmış, boz bir dumana bürünərək uzaqlaşmaqda idi. Beyninin yaddaş qatında bir uçurum yarandığını hiss edirdi. Qəribəsi o idi ki, yaddaşının ağrılı qatlarında heç bir pozuqluq, bulanıqlıq yox idi. Bu ağrılar yaddaşının aynasından qəlbinə ox kimi sancılır, onu qovurub külə döndərirdi. Qız balasının dərdi hər ağrını üstələmiş, ana ürəyini didib-parçalayırdı. O günü, qızının müsibət gününü xatırlamaq istəməsə də, bir an da yadından çıxmır, ona dinclik vermirdi. Neçə gün idi vəziyyət yaxşı deyildi. Axşamlar kişilər oymaq-oymaq bir yerə yığıçır, götür-qoy edirdilər. Hamı təhlükəni açıq-aydın hiss edir, amma “yığışıb getmək lazımdır” kəlməsini kimsə dilinə gətirə bilmirdi. Buna ya cürətləri çatmırdı, ya da ürəkləri gəlmirdi. Deyəsən heç kəs bu boyda məsuliyyəti boynuna götürmək istəmirdi. Bu qərarı vermək çox çətin idi, lap ölümdən də çətin. Dədə-baba yurdlarından, isti ocaqlarından bu milləti necə ayırasan, necə adi bir kəlmə ilə, “çıxın gedin” deyəsən. Ermənilərsə gündən-günə quduzlaşırdılar. Ölüm, faciə evlərə soxulmaqda idi. Səhər məktəbə hazırlaşan qızına: - Aynur, bəlkə getməyəsən qızım, vəziyyət pisdir, qorxuram - deyəndə, Aynur heç cür razılaşmadı. - Yox ay ana, bu gün yoxlama işi yazacayıq, mütləq getməliyəm. Zəhra müəllimə deyib ki, bu rübün axırıncı yoxlamasını yazacağıq. Bu rübün qiyməti bu yoxlama yazısına görə veriləcək, qala bilmərəm. Ana etiraz edə bilməsə də, nigaran, səksəkəli qaldı. O gün dünya misli görünməmiş bir vəhşiliyin şahidi oldu. O dəhşətli günün şahidləri ömürlük şikəst oldu, sağalmaz yara aldı. Uşaqlar dəstə-dəstə məktəbə yaxınlaşırdı. Məktəbin darvazasında 4-5saqqalı kişi onları qarşıladı. Oğlanları 31 geri qaytardılar, qızları içəri, məktəbin həyətinə itələdilər. Həyətdə qorxudan əsən qızları 2-3 saqqalli kişi idman zalına doldurdu. Nə müəllimlərdən, nə də şagidlərdən bir kişi içəri buraxılmırdı. Geri qayıdan oğlan uşaqları yolda rast gəldikləri uşaqlara, müəllimlərə xəbərdarlıq edirdilər. Xəbəri olmayanlar isə öz ayaqları ilə tələyə doğru gəlirdilər. Bu tələyə düşənlərdən biri də ən gənc müəllimə Zəhra oldu. Zəhra müəllimə geri də qayıda bilərdi. Ancaq şagirdlərinin taleyinə biganə qala bilmədi. Silahlı saqqallılarin içəri apardıqları qizların ardınca quş kimi şığıdı. İdman zalında qızların qıçqırtı, honkürtü səsi “ay ana” harayı bağrını dəlirdi. Zəhra müəllimə qolu zorlu kişilərlə döş-döşə gəldi. -Buraxın uşaqları, əclaflar,bu körpələrin nə günahı var? Saqqallılar şit-şit hırıldaşa-hırıldaşa bu zərif qızcığazı süpürləyib yıxdılar. Zalın qapısındakı yarıqdan bu mənzərəni seyr edən qızlar dəhşətlə qışqıraraq özlərini pəncərəyə çırpdılar. Şüşə sınıqları üzlərini, əllərini doğrasa da ilan çalmış quzu kimi mələşə-mələşə evlərə doluşdular. Aynur bu qışqırığı, vay-şivəni eşitmirmiş kimi hələ də donub qalmışdı. Məktəbin həyətində qan içində düşüb qalmış sevimli müəlliməsindən gözünü çəkə bilmirdi. Bu hadisələr elə sürətlə baş verdi ki, sanki zaman yel qanadlı at idi. Kənd xəbər tutub haraya çatınca çox gec olmuşdu, çox gec. Vəhşi ermənilər bu kəndin sinəsinə çalın-çarpaz dağ çəkmiçdi. Yer, göy bu müsibətin ağrılarıni həzm eləyə bilmirdi. Kişilər yeddi yerindən sınmışdı. Qadınlar başlarını yuxarı qaldıra bilmirdilər. Bütün kənd məktəbin həyətinə axışırdı. Saqqallı vəhşilər aradan çıxmışdılar. Cavanlar yaralı pələngə dönmüşdü. Zəhranı mələfəyə büküb evə apardılar. Birdən Nisə qızını xatırladı. - Aynur, Aynur - deyib haray çəkən anasının çağırışına ayılan Aynur hay vermək istədi. Nə qədər çalışdı dili ağzında dönmədi. Anasının yanıqlı səsi onu yerindən qopardı, özünü qapıya çırpdı. Qapı bağlı idi açılmadı. Amma qapıya çırpılan zərbəni çöldə eşitdilər və qapını açdılar. Nisə balasını bağrına basdı. Qızın şok vəziyyətində olduğunu görüb kəndin həkimini çağırdılar. Həkim qızın güclü sarsıntı keçirdiyini dedi. Sakitləşdirici iynə vurdu, dərman verdi. Kənd bir-birinə heç nə demədən yığışırdı bu qan çanağından. Artıq son səbirlər də tətik kimi şəkilmiş, son damla qabından sıçrayıb çıxmışdı. Bu qeyri-bərabər doyüşdə artıq qan tökülməməsi üçün çıxmaq məsləhətdi. Cavanlar ipə-sapa yatmır, silaha sarılıb dağlara çəkilmək istəyirdilər. Hər yerdən təcrid olunmuş, vəhşilər əhatəsində qalmış kəndin qaynayan, coşan qanında boğulacağını bilən yaşlılar ermənilərin verdiyi son fürsəti itirməmək üçün camaatı yola çıxmağa tələsdirdilər. Zəhra müəllimə bütün kəndin taptalanmış namusunu, sındırılmış qeyrətini bu kənddən çıxarmağa qıymayaraq canına qəsd etdi. Zəhranı elə həyətlərindəcə dəfn edərək, kənddən çıxdılar. Yarıyuxulu Aynur atasının qucağında olanları dərk etmədən, hara, nə üçün getdiklərini bilmədən fəryad çəkir, ağlayırdı. Amma nə eşidən vardı, nə görən. Eşitmirdilər, çünki səsi çıxmırdı, görmürdülər, çünki üzünə baxmağa nə vaxt vardı, nə imkan. Kənddən çıxhaçıxda Nərimanın topuğunu güllə yaraladı. Kişilərdən kimsə Aynuru onun qucağından aldı, Nisə Nərimana söykək durdu. Bütün gecəni dağları aşaraq yol gəldilər. Azərbaycan ərazisinə çatanda kimsədə danışacaq, ayaq üstə duracaq hal qalmamışdı. Deyəsən mənzil başına hamı çata bilməmişdi. Əzizlərini, doğmalarını axtaran, ancaq tapmayanların vay-şivəni bunu deyirdi. Nərimangilin və kənddən bir neçə nəfərin 1948-ci ildə deportasiya olunmuş qohumlarından Bərdə rayonunda yaşayanlar vardı. Bir maşın tutub Bərdəyə gəldilər. Köhnə yaralar da qövr eləmişdi. Bir neçə gün kənddən ağlaşma səsi kəsmədi. İnsan qədər zülmə tabe ikinci bir məxluq varmı görən? Yeni didərginlər köçəri quşlar kimi özlərinə yuva qurmağa başladılar. Samandan, palçıqdan köhnə kəndin kənarında təzə daxmalar yaranmağa başladı. Qohum evində nə qədər yaşamaq olar? Atalar deyib ki, el-elə sığar ev-evə sığmaz. El yaralı didərginləri qəbul elədi, sığınacaq verdi. Zəhmətkeş əllər burda da qurmağa, yaratmağa başladı. Nisənin palçıq daxmasının qapısını dərd yaman tanımışdı, əl çəkmək istəmirdi. Nərimanın yarası çirk eləmişdi və məlum oldu ki, ayağı kəsilməlidir. Dərd gələndə batmanla gələr, misqalla çıxar. Ayağının birini itirən Nərimanın dərdinin üstünə bir dərd də gəldi. O məşum gündən bəri kəlmə də danışmayan Aynurun lal olduğunu biləndə ata-ana qovrula- qovrula qaldılar. Beləcə dərdi işlərində əridə-əridə yaşamağa başladılar. Qohum-qardaş bir- birindən uzaq düşdü. Xeyir-şər məclisləri soyuq, urvatsız olmuşdu. Nə sevincə əvvəlkitək sevinə bilirdilər, nə kədərə kədərlənə bilirdilər. Günlər ötdükcə doğma yurdda keçən xoş günlər əlçatmaz Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|