MUSTAQIL ISH
FALSAFA
MUSTAQIL ISH
FALSAFA
2023 NOVEMBER 06
5
Shakillanishdagi
omillar
Dunyoqarashning shakllanishida his-tuyg’u, aql-idrok va
tafakkur ham muhim o’rin tutishi tabiiy. Uning
shakllanishi kishilarning hissiy kechinma va kayfiyatlariga
ham bog’liq bo’lib, inson kayfiyatida uning hayot
sharoitlari, ijtimoiy ahvoli, milliy xususiyati, madaniy
saviyasi, shaxsiy taqdiri, yoshi va hokazolar aks etadi.
Muayyan davr dunyoqarashida zamon ruhi, ijtimoiy
kuchlarning kayfiyati, intilishi ham o’z ifodasini topadi.
Masalan, bugungi O’zbekiston mustaqilligini
mustahkamlash zarurati istiqlol dunyoqarashini
shakllantirishga ulkan ta’sir ko’rsatmoqda. Falsafiy
dunyoqarash murakkab tuzilishga ega. U muayyan
bilimlar, kelajakka qaratilgan g’oya va maqsadlar, tabiiy
va ijtimoiy fan yutuqlari, diniy tasavvurlar, qadriyatlar,
ishonch, e’tiqod, fikr, hissiyot kabi tarkibiy qismlardan
iborat. Bularning ichida e’tiqod muhim ahamiyat kasb
etadi.
MUSTAQIL ISH
FALSAFA
2023 NOVEMBER 06
6
Shakillanish
muhiti
Hayot tajribasi va empirik bilimlar asosida shakllanadigan
dunyoqarash oddiy yoki empirik dunyoqarash deb ataladi
va insonning dunyo haqidagi tasavvurlarining qismlarga
ajralmagan, tizimsiz majmui sifatida amal qiladi. U har
qanday dunyoqarashning negizi hisoblanadi va
odamlarga kundalik hayoti, faoliyatida yo‘l ko‘rsatib,
ularning xulq-atvori, aksariyat qilmishlarini belgilab,
muhim regulyativ funksiyani bajaradi.
Keng ma’noda, dunyoqarash – insonning o‘zini
qurshagan borliqqa va o‘z-o‘ziga bo‘lgan munosabatga
nisbatan yondashuvlar tizimi, shuningdek odamlarning
mazkur yondashuvlar bilan belgilangan hayotiy ideallari,
e’tiqodlari,, bilish va faoliyat tamoyillari, qadriyat va
mo‘ljallaridir.
|
