Ebedi yol islam kohne indd
Yüklə 4,23 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2. İnsan və Yaradıcı
- Bütün İnsanlarda Allah Fikri Vardır
94 Əbədi Yol Xəritəsi İSLAM N t
Ə KYOLU N ƏŞ R İYY AT I Buraya qədər nəql etdiyimiz ilahi əzəmət və qüdrətə dəlalət edən hə- qi qətlərdən sadəcə kiçik bir hissədir. Bunlar belə insanı, sonsuz bir elm və qüd rətə sahib olan bir Yaradıcının varlığına yönəltməyə kifayətdir. 2. İnsan və Yaradıcı Kaliforniyalı Cim Klinqinq onun üzərində çox dərin təsirlər bu- ra xan bir hadisəni belə danışır: “Litseyi qurtardıqdan sonra əczaçılıq təhsili almağa başladım. Kim ya dərsləri xüsusilə marağımı cəlb edirdi. Texnologiyanın ancaq 1500 dərəcə istilikdə istehsal edə bildiyi ammonyak, insan vücudu tə rəfindən 37 dərəcəlik vücud tempraturunda meydana gətirlilirdi. Elm bunu açıqlaya bilmirdi. Təhsilim boyunca belə misallar ilə çox qar şılaşdım. Demək ki, bu heç axsamayan nizamın bir qurucusu var dır. Allahın varlığını içimdə hiss edirdim...” (A. Arı- Y. Karabulut, Ne den Müslüman oldum, səh. 18-42) İnsana bu hissi verən sayısız həqiqətlər vardır. Bunların bir çoxunu gündəlik həyatımızda müşahidə edib görürük, ancaq nə- dən sə üzərində elə də düşünmürük. Son dərəcə mükəmməl və üstün vəsflərlə zinətləndirilmiş bir və- ziyyətdə dünyaya gələn insan övladı Allah inancını fitrətində gə ti rir. Öz üzərində və kainatda seyr etdiyi möhtəşəm ahəngə baxaraq bu inancını gücləndirər. Ana-atasının və digər insanların müxtəlif sə- bəblərlə azdırması və yanlış istiqamətləndirməsi olmadığı müd dət- cə, bütün varlıqları insandan çox-çox qüvvətli və uca bir varlığın ya- rat dığını düşünər. Bütün İnsanlarda Allah Fikri Vardır Qərbdə 18-ci yüzillikdən etibarən dinin mənşəyi mövzusunda mü qəddəs kitabların verdiyi məlumatlar xaricində bəzi qaynaqların təs bit edilməsinə çalışılmış; arxeolojik, antropolojik və paleontolojik araş dırmalar ilə əldə edilən nəticələr və müxtəlif qaynaqlar qiy mət- lən dirilərək ibtidai qəbilə dinlərindən ən inkişaf etmiş olanlarına qə dər bütün dinlərdə “Tanrı” anlayışının mövcud olduğu aydın ol muş dur. 38 Andrew Lang (Endryu Lanq) Cənub-Şərqi Avstraliyadakı ibtidai qə bilələr haqqındakı son məlumatlara əsaslanaraq, insanların əx la- qi kodeksə riayət edib etmədiyinə nəzarət edən və göydə olan bir “Uca Tanrı” anlayışına hər yerdə rast gəldiyini ortaya qoymuşdur. 38
Prof. Dr. Günay Tümər, “Dİn” mad., DİA, IX, 315-316. 95 N o İP Ə KYOLU N ƏŞ R İYY AT I Vil helm Şmit də Der Ursprung der Gottesidee adlı əsərində bütün ib tidai qəbilələrdə mütləq fövqəlbəşər bir varlıq inancının dəlillərinin var olduğunu isbat etmişdir. Onun rəhbərlik etdiyi Vyana Antologiya Eko lu bu fövqəlbəşər varlığın mərhəmətli, şəfqətli, lütfkar olaraq tə- səv vür edildiyini və göydə varlığını davam etdirdiyinə inanıldığını or - taya qoymuşdur. Bütün dini dünyagörüşlərinin başlanğıcında nə zə rə çarpan, hər şeyə qadir uca bir varlıq inancının tarixi-mədəni də yiş- mə lər nəticəsində daha sonralar politeizm, animizm kimi inanclara çev rildiyi, bununla yanaşı bu qədim inancın izlərinin hələ də mövcud ol duğu nəzəriyyəsi elmi çərçivədə açıqlandı. Avstraliya, Polineziya, Kon qo, Monqolustan ibtidai qəbilələrində, Zulus qəbilələrində, Cə- nu bi Afrika ovçu yerlilərində və bənzər ibtidai cəmiyyətlərdə ali varlıq, Ulu Tanrı inancı onların ən qədim mədəniyyətlərinin əhəmiyyətli bir par çasını təşkil edir. 39 İnsan idrakı sağlam bir iradə və təmiz bir təfəkkür ilə Allah-Tə alanın si- fətləri və əsərlərinə diqqət edəcək olsa, onun inkarçı ol ma sı nı dü- şün mək əsla mümkün deyildir. Yaradıcını inkar etmək, zehni və fikri fə aliyyət ilə qəlb hissiyyatının pozulduğu yerdə başlayar. Yə ni əgər zehin və qəlb sağlam fitrətlərini mühafizə edərsə, bir şəx sin küf rə,inkara düşməsi mümkün deyildir. Əgər küfr aləmində gö zü- nü açmış bir insandırsa, küfrdən xilas olma ehtimalı çox yük sək dir. Buna misal olaraq Həzrət İbrahim əleyhis-salamın müşrik bir mü- hitdə doğulub böyüməsinə baxmayaraq sırf zehni və qəlbi qa bi liy- yət ləri ilə Allah-Təalanın varlıq və birliyini hiss edərək tövhid inan cı- nı qazanması verilmişdir. 40 Bu baxımdan, mütləq inkarçı olmaq, düşünən bir beyin üçün müm kün deyildir. Çünki bir şeyə yox deməklə məsələni həll etmək ol maz. Qaneedici, doğru, dəlil və isbatlar lazımdır. Allahın yoxluğunu is bat edən bir dəlil tapmaq mümkün olmadığı halda, Onun varlığını gös tərən dəlillər olduqca çoxdur. Bunlardan, hər kəsin asan şəkildə mü şahidə edib gördüyü bir neçə misal belədir: Körpənin
• yaranması, doğulması, doğulduğu anda anada süd əmələ gəlməsi, uşağın böyüməsi, ağıl və idrak sahibi ol ması, hamısından daha da mühümü isə hansı maddədən ya radılıb hansı hala gəlməsidir... 39
Prof. Dr. Günay Tümər, “Din” mad., DİA, IX, 317. 40
əl-Ənam surəsi, 76-79. İnsan və Kainat 96 Əbədi Yol Xəritəsi İSLAM N t
Ə KYOLU N ƏŞ R İYY AT I Göylərin
• və yerin insanın yaşamasına uyğun bir şəkildə ya ra- dılması, insanların eyni ana-atadan törəmiş olmalarına bax mayaraq dillərinin və rənglərinin fərqli-fərqli olması... İnsanların • gecə istirahət edib yatmaları, gündüz də ruzi qa- zan maq üçün çalışmaları və bu vaxtların bəhs edilən işlər üçün ən uyğun şəkildə tənzimlənmiş olması... Gecə ilə gün düz, Günəş ilə Ay və bunların heç bir zaman axsamayan ni zamları... İnsana
• qorxu və ümid verən şimşəyin çaxması, göydən su- yun çox müntəzəm şəkildə enməsi və qupquru, ölmüş kimi gö rünən torpağı canlandırıb yenidən diriltməsi... (Fussilət, 37, 39) Göylərin
• və yerin çox dəqiq bir sistem daxilində var olması və içlərindəki saysız-hesabsız canlıların yaradılması... Küləklərin • yağışın gələcəyini müjdələyərək əsməsi, buludları müx təlif yerlərə sövq etməsi, göllərin və dənizlərin yaranması, dağ kimi gəmilərin on minlərcə ton ağırlıqlarla suyun üzərində üz məsi, üstlərinə yüzlərcə təyyarələrin enib qalxdığı kiçik bir şə- hər mahiyyətindəki təyyarə gəmilərinin okeanlarda yol qət et məsi, eyni su və eyni torpaq ilə qidalandıqları halda fərqi-fər qli bitkilərin yetişməsi... 41 Bütün
• canlılara göydən və yerdən ruzi verilməsi... (Fatir, 3) Bu və bənzəri qüdrət təzahürləri olduqca çoxdur. Mövlanə Cə la- ləd din Rumi Həzrətləri belə deyir:
41
ər-Rum, 20-46; əş-Şura, 29, 32; Yasin, 33-41; əl-Bəqərə, 22. Həmçinin bax. İbrahim, 32-33; ər-Rum, 40, 48, 54; əl-Fatir, 9; əl-Mumin, 61, 64, 79; əl-Casiyə, 12; ət-Talaq, 12.
Yüklə 4,23 Mb. Dostları ilə paylaş:
|