Ebedi yol islam kohne indd
Yüklə 4,23 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sonsuz Bir Elm
- Antropomorfik
- Sonsuz Bir Qüdrət
101 N o İP Ə KYOLU N ƏŞ R İYY AT I dıcı olması zəruridir. O halda əməlləri ilə mövcud oaln Yaradıcının varlığı di gər heç bir şeyin varlığına bənzəməyəcək şəkildə öz zatına xasdır və bu sə bəblə bir tək olmağın ən bənzərsiz üstünlüyünə sahibdir. Fərz edək ki, iki ilah olsaydı bəndələr hansını seçməli olduqları xü- susunda tərəddüdə düşər, qəlblərində rahatlıq tapa bilməz, şübhə qıs qa- cın da dolaşıb qalardılar. Onun yalnız bir ilah olmasından da başa düşülür ki: Göydən düşən ya ğış damcısı, yedən çıxan pomidor, bibər; ağacda yetişən alma, armud dün yanın hər yerində eyni şəkildə, eyni rəngdə və eyni ləzzətdədir. Ara la- rındakı məsafələr nə qədər uzaq olaursa-olsun, sanki bir-birlərindən xə- bər ləri varmış kimidir... Bu da insana bütün varlıqların tək bir əldən çıxdığını gös tərir. Vəhdaniyyət inancına bağlı olduğunu deyən bəzi insanlar, Allahın si- fət ləri haqqında yanıldıqları üçün, yəni antropomorfik 49 bir yol tutaraq Ona nöq san sifətlər isnad etdikləri üçün doğru bir vəhdaniyyət/bilik inancına/ gö rü şünə sahib deyildirlər. Sonsuz Bir Elm İnsanı və kainatı təsəvvür edilməz bir mükəmməllikdə yaradan qüv- vət, sonsuz bir elmə sahib olmalıdır: Yerə
• girən və oradan çıxan, göydən enən və oraya yüksələn nə var sa hamısını bilməlidir. O qeybləri bilən elə bir Varlıq olmalıdır ki, Onun elmindən göylərdə və yerdə zərrə miqdarınca bir şey belə kə narda qalmamalıdır. Zərrədən daha kiçik bütün hər şey bilgisi da xilində olmalıdır. (Səbə, 2-3) Hər •
rəhm lərdən nələri əksildib, nələri artırdığını bilməlidir ki, hər şeyi bir öl çüyə görə edə bilsin. Qeyb və şəhadət aləmini bilməlidir. Sözünü giz lədənlə aşkar şəkildə deyən, gecələr gizlənənlə gündüzlər mey danada gəzən Onun elmi qarşısında hamısı eyni statusda ol ma lı dır. Yəni gizlini də, gizlinin gizlisini də bilməlidir. (Taha 7; Qəsəs, 69; Səc də, 6; Hud, 5; Rəd, 8-10) Saysız •
dər diyi insanlara axirətdə mükafat və ya cəza verə bilməsi üçün on la rın qəlblərində nə olduğunu ən yaxşı şəkildə bilməlidir. 50 49
Antropomorfik: İnsani xüsusiyyətlərə sahib olan, ətdən-sümükdən ibarət ol- du ğunu iddia edən, konkretləşdirən, Allaha şəkil izafə edən anlayış. 50 ən-Nisa, 63; Ali İmran, 119, 154; əl-Maidə, 7; əl-Ənfal, 43; Hud, 5; Loğman, 23; əl-Fatir, 38; əz-Zümər, 7; Şura, 24; ət-Təğabun, 4; əl-Mülk, 13; əl-Adiyat, 10. İnsan və Kainat 102 Əbədi Yol Xəritəsi İSLAM N t
Ə KYOLU N ƏŞ R İYY AT I İnsanın
• etdiyi bir aəməl xardal dənəsi qədər kiçik də olsa, bir qa- ya nın içində gizli olsa, yaxud göylərin və ya yerin hər hansı bir nöq tə sin də dursa, mütləq Yaradıcı onu bilməlidir. (Loğman, 16) Xülasə •
nə hayət olmamalıdır. Bir misal ilə izah edəcək olsaq, Yaradıcının el mi ni yazıya çevirmək üçün dünyadakı bütün ağaclar qələm olsa və də nizlərə yeddi qatı da əlavə edilərək hamısı mürəkkəb olsa, bunlar tü kənməlidir, ancaq Yaradıcının elmi yenə də tükənməməlidir. (Loğman, 27; Kəhf, 109)
Yaradıcının sonsuz bir elmə sahib olmaqla yanaşı eyni zmanda nə- hayətsiz bir qüdrətə də malik olması zəruridir. Əks təqdirdə bu gör dü yümüz varlıqları meydana gətirə bilməz, varlıqlarını davam etdirə bil məzdi: Bütün •
ol malıdır ki, göyləri və yeri yoxdan var edərkən və ya hər hansı bir şeyi yaratmaq istədikdə sadəcə “Ol!” deməlidir, o da olmalıdır. Onun əmri sadəcə bir dəfə, həm də göz yumub açmaqdan daha qı sa bir müddətdə icra olunmalıdır. (əl-Bəqərə, 117; əl-Qəmər, 50) Bütün
• mülk və hakimiyyət Ona aid olmalıdır, mülkü istədiyinə verib is tədiyindən ala bilməli, istədiyini əziz, istədiyini də zəlil edə bilməli, hər cür xeyir, yalnız Onun əlində olmalı və Onun hər şeyə gücü çat malıdır. Göyləri və yeri nizam içində saxlaya bilən, ölüdən dirini, di ridən ölünü çıxara bilməli və istədiyi kimsəyə hesabsız ruzi verə bil məlidir. (Ali İmran, 26-27; Fatir, 41) Bütün
• insanları yaratmaq və ya ölümdən sonra hamısını yenidən di riltmək, tək bir insanı diriltmək kimi asan olmalıdır. (Loğman, 28) Bütün •
heç kimə və heç bir şeyə möhtac olmamalıdır, əksinə hər kəs Ona möh tac olmalıdır. (əz-Zümər, 7; Fatir, 15; əl-Ənkəbut, 6; əl-İxlas, 2) Bütün
• kainat nizamının pozulması mənasına gələn Qiyamət belə Onun qüdrətində, ancaq göz yumub açmaq qədər yaxud daha qı sa bir anda olub qurtarmalıdır. Bütün hadisə bir yüksək səsdən (qış qırıq) ibarət olmalı və yenə bir səslə dərhal bütün canlılar he sab üçün toplaşmalıdırlar.
(ən-Nəhl, 77; Yasin, 48-50; Sad, 15; Qaf, 42) Qısacası • , bir milçək belə yarada bilməyən, hətta milçək ondan bir şey qopardıqda, onu belə qurtarıb geri almaqdan aciz bir varlıq olma- malıdır. (Həcc, 73)
Yüklə 4,23 Mb. Dostları ilə paylaş:
|