EcoVision
Yüklə 0,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
50 EcoVision ƏSAS MÖVZU “elektron vərdişlər” yoxdur. Amma mən bununla razı deyiləm. Hesab edirəm ki, elektron xidmətlərdən istifadə vərdişləri olan təbəqəni yaratmaq lazımdır və bu, mümkündür. Çünki son illərdə ölkəmizdə plastik kart istifadəçilərinin sayı xeyli artmışdır. Bu baxımdan problem yoxdur. Gəlin kommunal xidmətlərə, mobil operatorla- ra və ya bank kreditləri ilə bağlı ödənişlərə baxaq. Bugün əhalimiz təxminən 7 portalda bu şirkətlərə ödənişlərini öz telefonları və ya kompüterləri vasitəsilə, heç bir yerə getmədən, bank kartları vasitəsilə rahat şəkildə edə bilərlər. Düzdür, bu, tam olaraq elektron ticarət sayılmır, amma bu ödənişləri onlayn etməyi vərdiş edənlər həm də məhsul və digər xidmətlərin onlayn həyata keçirilməsində maraqlı olan potensial istifadəçilərdir. Bu tip ödənişlərin qeyd olunan por- tallarda etdiyi dövriyyə ümumi dövriyyənin 5-7 faizini təşkil edir. Bizdə 93-95 faiz insanlar təqaüd və maaş kartlarında olan pulu bankomatdan çıxarıb nağd şəkildə bu tip ödənişlərini edirlər. Kinoya bileti tez-tez almamaq olar, amma kommunal ödənişi mütləq ən azı ayda bir neçə dəfə etməlisən. Deməli, kommunal ödənişi onlayn ödəməyə alışmış şəxs sabah kinoya da bileti onlayn alacaq. Bəs niyə insanlarımız nağd ödənişə onlayn ödənişdən daha çox üstünlük verirlər? Rahat, sərfəli və təhlükəsiz olmasına baxmayaraq, onlayn ödəniş etmirlər? Mən deyərdim ki, buna əsas səbəb bu sahədə az maarifləndirmədir. Bu tip ödənişlərin rahat, sərfəli və təhlükəsiz ol- duğunu daha öncə qeyd etdiyimiz həmin yeddi por- taldan başqa, demək olar ki, təbliğ edən yoxdur. Elə bilirsiniz amerikalılar onlayn ödənişlər olmadan öncə hazır şəkildə oturub onun göydən düşməsini gözləyirdilər? Amerikada onlayn ödənişləri qəbul edən şirkətlər də, kartları müştərilərə paylayan bank- lar da öz müştərilərini maksimum şəkildə bu imkan- lar barədə maarifləndirirdilər. Banklar kartlardakı məbləğləri sığortalayır, riskləri sıfıra endirir, ödəniş qəbul edən şirkətlər isə əlavə inisiativlərlə adamları bu tip ödənişlərə yönləndirirdilər. Deyin görüm nə vaxt- sa ölkəmizdə olan hansısa bankın, mobil operatorun ödənişlərin bu növünü geniş miqyasda təbliğ etdiyini görmüsünüzmü? Onlayn ödənişlər mobil operatorla- ra pulları qəbul etmənin ən sərfəli yoludur. Bu, sərfəli olsa da, onlar bunu çox da təbliğ etmirlər. Müştərilərə onlayn ödəniş etdiklərinə görə əlavə dəqiqələr, əlavə internet paketləri kimi hədiyyələr verilsə və bu, düzgün şəkildə tətbiq olunsa, sizcə, insanlar bu tip ödənişlərə üstünlük verməzmi? Razılaşarsınız ki, bu yeddi portalın hamısının birlikdə marketinq büdcəsi istənilən mobil operatorun büdcəsindən yüz dəfə kiçikdir. Burada ən maraqlı məqam odur ki, onlayn ödənişləri bir dəfə edən məcbur qalmasa, nağd ödəniş etmir. Bu da bəhs et- diyimiz elektron vərdiş. İndi bu vərdişə yiyələnmiş insa- na istədiyiniz digər xidməti onlayn
sata bilərsiniz. Şirkətimizə məxsus Hesab.az portalında bəlli bir qədər in- san olduqdan sonra sığorta və kinoteatr biletlərinin satı- şını təşkil etdik. İndi bu yeni xidmətlərin dövriyyəsi ildə 4-5 dəfə böyüyür. Deməli, problemi əhalidə axtarmaq lazım deyil. İnsanları elek- tron ticarətə hazırlamaq, bazar yaratmaq lazımdır. Ekspertlər hesab edirlər ki, bu sahənin inkişafını ləngidən səbəblərdən biri də onlayn ödəmələrin həyata keçirilməsindəki mövcud problemlərdir. Fikrinizсə, bu nə dərəcədə doğrudur? Qeyd etdiyiniz ekspertlərin, yəqin ki, son zaman- lar ölkəmizdə bu sahədə görülən işlərdən xəbərləri yoxdur. Söhbət hansı problemlərdən gedir? Bu gün “Millikart”, “Azericard” və “GoldenPay” üzərindən istənilən VÖEN-i olan fiziki və ya hüquqi şirkət on- layn ödənişləri qəbul edə bilir. Bu üç şirkətin də ver- diyi xidmət, demək olar, eynidir. Tariflər də oxşardır, təhlükəsizlik də dünya standartlarına cavab verir. Söhbət hansı problemlərdən gedir? Bir az qoşulma asan proses olmaya bilər, amma ölkədəki qanunlar- la əlaqəli olduğundan bu da normaldır. Məncə, bu sahədə ciddi çətinlik yaradan problem yoxdur.
Növbəti bir ildə onlayn ödənişlərlə bağlı ciddi bir yenilik planlaşdırmırıq. Hazırda ən çox diqqət etdiyimiz A lıcı üçün ən böyük üstünlük rahatlıq, çeşidlilik, qiymətlər və məhsullar barədə yalnız real həyatdakı kimi satıcı- nın verdiyi məlumatla deyil, digər insanların da fikirlərini öyrənmək, məhsulları rahat şəkildə müqayisə etmək kimi im- kanların təklif edilməsidir. Satıcı isə xərclərini azalda və bazarı- nı birdən-birə qloballaşdıra bilər. Detallara getsək, çoxlu xırda- lıqlar tapa bilərik, amma məncə, bunlar ən əsas məsələlərdir. Ümumilikdə bu növ ticarətin üstünlükləri olmasaydı, bu gün elektron ticarət ən sürətlə böyüyən sahələrdən biri olmazdı. Yüklə 0,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|