OZAN DÜNYASI № 4(19), 2014
68
Mən gedirəm, Allah səni saxlasın,
Ağlaya-ağlaya qal innən belə!
Əmanətin neçə-neçə məndədi,
Saxlaya bilmənəm, al innən belə!
Didərginəm, gəlməm mən buralara,
Axıb didəm yaşı,
dönüb sulara,
Canım düçar olub çox bəlalara,
Hərdən-hərdən yada sal innən belə!
Tahir deyər: işim ahü-zar oldu.
Qaralandı gözüm yaşı, car oldu,
Dağıldı dövlətim tarımar oldu,
Atanı duzəxə sal innən belə!
Cəllad Qasım istədi Tahir Mirzəni aparsın, Zöhrə xanım ona dedi: Sən
Allah, Tahiri incitmə. Qoy bir bura çıxsın, sonra apararsan.
Cəllad Qasım Tahirin qollarını açıb, Zöhrənin yanına çıxartdı. Tahir
özünü Zöhrəyə yetirdi. Hər ikisi baş qoyub bir-birinin çiyninə, bir-birinin
gözlərinə baxıb ağlaşdılar. Cəllad Qasımın bunlara rəhmi gəlib dedi:
- Xanım, atan əmr eləyib ki, Tahiri öldür, köynəyini qanına bulaşdır,
mənə gətir. Bəs mən nə eləyim?
Zöhrə xanım bu sözü eşitcək içkəmiş maral kimi səksənib, özünü saldı
cəllad Qasımın ayağının altına. Əl atıb ətəyindən tutdu, yalvarmağa başlayıb
dedi:
- Aşiqin göz yaşına rəhm elə! Bizə zülm eləmə! Mən Tahirə bir dəst təzə
libas verim, bir qədər də sənə pul verim, sən bir qoyun al başın kəs, Tahirin
köhnə libasını qoyunun qanına bulaşdır, atama gətir. Tahiri də başqa bir
məmləkətə burax.
Cəllad Qasım bu tədbirdən şad olub, bir dəst libas, bir kisə də qızıl
götürüb, yola düşdülər. Gecə-gündüz yol gedib, Hatəm Soltanın qılıncı
işləyən yerdən çıxıb, başqa bir vilayətə yetişdilər. Bir meşənin kənarı ilə
gedirdilər, bir sürü qoyuna urcah oldular. Tahir Mirzə dedi:
- Bərəkətli olsun, ay çoban! Bizə bir qoyun satarsanmı?
Çoban baxdı, gördü bunlar bir abırlı adamdılar. Cavab verdi:
- Mənim qoyunum hamısı sizə peşkəşdi.
Çobandan bir qoyun aldılar, girdilər meşənin içərisinə. Bir çala qazdılar,
qoyunu kəsib, qanını çalaya tökdülər. Ondan sonra cəllad Tahir Mirzənin
köhnə libasını çıxarıb xəncərin ucu ilə parça-parça elədi. Qoyunun qanına
bulaşdırıb götürdü. Qoyunun ətini də kabab çəkib yedilər. Sonra Tahir Mirzə
OZAN DÜNYASI № 4(19), 2014
69
ilə öpüşüb, vidalaşıb, ağlaya-ağlaya üz qoydu Qaramana, Hatəm Soltanın
qulluğuna.
Tahir üz qoydu qürbət elə. Bir müddət dolandıqdan sonra gəlib bir
xanabaxçaya çıxdı. Çox yorulmuşdu. Daxil olub xanabaxçaya, əyləşdi
çarhovuzun başında. Bu xanabaxça kimin olsun, Xanverdi sövdəgərin.
Xanverdi sövdəgər о Xanverdi sövdəgər idi ki, qırx tacirin başı olub, malı,
dövləti həddən ziyad idi. Özünün də gözünün ağı-qarası Nərgiz xanım adlı
bir qızı var idi.
Nərgiz xanımın on səkkiz yaşı var idi. Sövdəgər öz evində, başını qızı
Nərgiz xanımm dizi üstə qoyub yatmışdı. Tahir Mirzə xanabağçaya girib,
bağçanı seyr eləyəndən sonra Zöhrə xanımla keçirdiyi günlər bir-bir yadma
düşdü, dərdi tüğyan elədi, sazını sinəsinə basıb dedi:
Cida düşdüm vətənimdən,
Qan ağlar ellərim mənim.
Bülbülüm yox dallar üstə,
Boş qalıb güllərim mənim.
Ağır ellərim çəkildi,
Cavankən belim büküldü,
Nişansız üzə töküldü,
Pərişan tellərim mənim...
Tahir Mirzənin bu naləsi Nərgiz xanımın qulağına yetişəndə başladı
ağlamağa. Nərgiz xanım özünü unutdu, birdən onun bir gilə göz yaşı
atasının üzünə düşdü. Xanverdi sövdəgər diksinib, yuxudan ayıldı. Gördü
qızı Nərgiz xanım ağlayır. Qızından soruşdu:
- Qızım, nə üçün ağlayırsan?
Nərgiz xanım cavab verdi:
- Ata, çarhovuz tərəfdə kimsə yanıqlı-yanıqlı oxuyur. Onun üçün ürəyim
durmur, ağlayıram.
Xanverdi sövdəgər də qulaq asıb, gördü ki, qızı doğru deyir, oxumaq
səsi gəlir:
Fələk, mana sitəm oldu,
Saralıb, gül rəngim soldu.
Sağımda, solumda öldü
Nocavan qullarım mənim.
Xanverdi sövdəgər qızı Nərgiz xanımı götürüb, çarhovuza tərəf gəldi.
Nə gördü, on dörd gecəlik ay kimi bir oğlandı, əyləşib çarhovuzun başında
oxuyur:
OZAN DÜNYASI № 4(19), 2014
70
Tahir Mirzə bu çağında,
Sinəsi Zöhrə dağında,
Qaldı hovuz ayağında
Sonalı göllərim mənim...
Tahir Mirzə bunları görən kimi ayağa qalxdı. Üz tutub, Xanverdi
sövdəgərə dedi:
- Əmi, məni bağışla! Yorğun idim, bağçanıza iznsiz girdim.
Nərgiz xanım Tahirin qəddi-qamətinə, gül camalına nəzər yetirib, aşiqi-
divanə oldu. Xanverdi Tahirdən soruşdu:
- Oğlan, de görüm sən nəçisən, kimsən ki, mənim bağçama giribsən,
gecənin bu vaxtında belə yanıqlı-yanıqlı oxuyursan?
Tahir Mirzə öz şərhi-halım buna belə bəyan etdi:
Hatəm Soltan əvvəl atam öldürdü,
Viran oldu taxti-taracım mənim...
Məni о ölkədən sürgün buyurdu,
Sizlərə qalıbdı əlacım mənim...
Xanverdi sövdəgər dedi:
-
Cavan, gedərsənsə, mən səni öz atanın ölkəsinə apararam!
Tahir Mirzə başını bulayıb, belə cavab verdi:
Gedə bilməm, bir iqrara bağlıyam,
Çar
tərəfdən dügünüm var, dağlıyam.
Qaramanlı Əhməd vəzir oğluyam,
Yeddi eldən gəlir xəracım mənim.
Xanverdi sual elədi: Sürgün olmağına səbəb nə oldu?
Tahir Mirzə bütün əhvalatı Xanverdi sövdəgərə bəyan elədi. Xanverdi
sövdəgər Tahir Mirzəyə təsəlli verib dedi:
- Səni mənə Allah yetirib. Mənim oğlum yoxdu. Bircə qızım var,
Zöhrədən min dəfə gözəl. Onu alarsan, özün də mənə oğul olarsan.
Nərgiz xanım öz könlündə yeddi qurban nəzir elədi. Görək Tahir Mirzə
ona nə cavab verir:
Tahir Mirzə vəsmə yetirdi şözün,
Anadan olalı gülməyib üzüm.
Bu qarşımda duran vəfalı qızın,
Şahlar şahı bilir, о bacım mənim!