Ekonomikalıq teoriyanıń wazıypası

Kirisiw

Social-gumanitar pánler ishinde ekonomikalıq teoriya ayrıqsha orın iyeleydi. Sebebi barlıq waqıtta insannıń turmısı ekonomika menen tıǵız baylanısta bolǵan hám onıń tiykarında támiyinlenip kelingen. Sonday-aq, ekonomikanıń áhmiyetliligi sonnan ibarat, ol insannıń eń zárúr materiallıq sharayatın támiyinleydi, jasaw ushın sharayat jaratadı. Ekonomikalıq jaqtan joqarı rawajlanıp atırǵan jámiyette tınıshlıq, tártip hám turaqlılıq húkim súredi. Nátiyjeli ekonomika principleri hám nızamların biliw bolsa insanlarda o’zine isenim oyatadı, eń qıyın ekonomikalıq processlerdi analizlew hám bahalawǵa, sonday-aq opitmal xojalıq qararların qabıl etiwge múmkinshilik beredi.

Ekonomikalıq teoriya pánin úyreniw insannıń ilimiy dúnya ko’z-qarasın o’zgertedi, onıń intellektual rawajlanıwın qollap-quwatlaydı, eń qızıqlı sabaǵına aylanadı.

Ekonomikalıq teoriyanıń wazıypası– obektiv ekonomikalıq processlerdi úyreniw tiykarında subektler háreketiniń modellerin optimallashtırıw.Firma yamasa kárxananıń marketing izleniwlerinde yamasa onıń ekonomikalıq strategiyasın belgilewde hám ámelge asırıwda túrli modellerden paydalanıw tutınıwshılardıń o’zgerislerine bolǵan qatnasıqların boljawǵa yamasa básekileslerdiń keri tásirlerin, háreketlerin málim itimallıq dárejesi menen anıqlawǵa múmkinshilik beredi. Ekonomikalıq teoriya pánin tereń úyreniwdiń jáne bir abzallıǵı sonıń menen túsindiriledi, tuwrı qarar qabıl etiwde insanlar barlıq waqıtta kerekli hám isenimli bilimge hám maǵlıwmatqa iye bolıwı zárúr. Eger olar o’z bilimlerine iye bolmasa tájiriybe hám qátelerden kelip shıqqan o’zine qımbatqa túsken usıldı qollanıwı múmkin yamasa basqalardıń tájiriybesi, qátelerin úyreniwi múmkin, biraq ekonomikalıq teoriyadan alǵan bilimlerinen paydalansa olardıń jumısı bir qansha jeńillesedi, belgilengen strategiyası hám jobası anıq boladı.

Ekonomikalıq teoriya páni málim bir obekt yamasa hádiyse haqqında bir pútin túsinik beriwshi bilimler sisteması bolıw menen birge insanlarda aldınnan ko’re biliw, boljaw, jobalastırıw ko’nlikpelerin payda etedi, ko’plegen qátelerden saqlaydı, esap-sanaq etiwge umtıldıradı.

Ekonomikalıq teoriya pánin bahalawda anıq modeller bolmaytuǵınlıǵın este tutıw kerek (model ápiwayılastırılǵan matematikalıq formaǵa salınǵan ideya hám túsinikler).

Sonlıqtan ekonomikalıq modellerdiń áhmiyeti olardıń haqıyqıylıǵı menen emes, al málim bir ekonomikalıq hádiyseni úyreniw hám túsindiriwde onı qollanıwdıń imkaniyatları menen anıqlanadı. Ekonomikalıq teoriya anıq ekonomikalıq hám ámeliy pánlerdiń tiykarın quraydı. Onıń praktika menen baylanıslıǵı bolsa anıq ekonomikalıq pánler arqalı ámelge asırılıp kelinedi. Oqıw processinde alınǵan bul bilimler bolsa turmısta hár bir insan ushın kerek boladı.

Ekonomikalıq teoriya ásirler dawamında hár bir dáwirdiń ekonomikalıq siyasatın tiykarlap kelgen, onıń nátiyjeli rawajlanıwına sebepshi bolǵan.

Bazar ekonomikasına o’tiwdi nátiyjeli ámelge asırıw ilim, mádeniyattı rawajlandırıw, demokratiyalıq mámleket qurıw ushın xalıqtıń sanasın hám mádeniyatın jánede joqarı basqıshqa ko’teriw zárúr.

«Ekonomikamızda erisilgen nátiyjeler tiykarında dáslep bazar reformaları hám mámleketti modernizaciyalawdıń puxta oylanǵan modeli hám uzaq múddetke mo’lsherlengen baǵdarlamanı basqıshpa-basqısh ámelge asırıw boyınsha alıp barılıp atırǵan sistemalı, izshil hám qatań háreketler turǵanlıǵın baqlaw qıyın emes» .

Ekonomikalıq reformalardı turmısqa nátiyjeli engiziwdiń jáne bir shárti ekonomikalıq bilimler sistemasın modernizaciyalaw, ekonomika tarawı ushın qánigelerdi qáliplestiriw mexanizmin jaratıwdan ibarat.

Házirgi kúnde O’zbekistanda bilimlendiriw sistemasındaǵı reformalardıń tiykarın qáliplestiriwshi bir qatar normativ hújjetler qabıl etilgen hám ámelge asırılıp kelinbekte. Olar tiykarında «Bilimlendiriw haqqında»ǵı nızam hám «Kadrlar tayarlawdıń milliy baǵdarlaması» ayrıqsha orın tutadı. Bul nızamlardan kelip shıǵatuǵın wazıypa bilimlendiriw baǵdarlamaları mazmunınıń joqarı sapasına erisiw hám jańa pedagogikalıq texnologiyalardı engiziwden ibarat.