16
Şəkildən göründüyü kimi, istənilən qəzetin üstündən vur-
duqda həmin qəzetin saytı açılır.
Aşağıda göstərilən şəkildəki linkin (keçid) üstündən vurduq-
da isə dövri və ardı davam edən nəşrlərin elektron versiyaları
qəzetlər və jurnallar şəklində olmaqla siyahı kimi istifadəçilərə
təqdim olunur.
Bunu aşağıdakı şəkildən daha aydın görmək olar:
17
Bu siyahıdakı qəzet və jurnalların qarşısında il və ay
qeyd olunub ki, bu da həmin mətbu orqanların hansı ayda hansı
nömrəsinin elektron versiyasının hazır olmasını bildirir.
Məsələn, jurnallar bölməsində “Əkinçi” jurnalını götürsək,
1921-ci il oktyabr ayından dekabr ayına qədər olan nömrələrin
tam mətninin elektron versiyasının istifadəçilərə təqdim
olunduğunun şahidi olarıq.
Lakin onu da bilmək lazımdır ki, dünya elm sferasına
müraciət etmədən, digər kitabxanalarla informasiya mübadiləsi
aparmadan müasir oxucuların sorğusunu bütünlükdə ödəmək
mümkün deyildir. Bu səbəbdən Azərbaycanın digər elektron
resursları da mövcuddur. Qeyd edək ki, bu elektron resurslara
Milli Kitabxananın saytından da keçid almaq olar. Milli
Kitabxananın saytının elektron kitabxana bölməsinə vurduqda
səhifə açılır ki, burada da “Azərbaycanın elektron resursları”
adlı ayrıca link (keçid) var.
18
Şəkildən aydın olur ki, digər elektron kitabxanalar və
elektron kataloqlar “Azərbaycanın elektron resursları” başlığı
altında verilmişdir.
Prezident kitabxanasının timsalında bu bölmə ilə tanış
olaq. Həmçinin Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər
İdarəsi Prezident Kitabxanasının elektron kitabxana və elektron
kataloquna www.preslib.az yazıb daxil olmaq olar.
Kursoru Prezident Kitabxanasının üstünə gətirdikdə
elektron kitablar, elektron resurslar, biblioqrafik göstəricilər,
məlumat bülletenləri adlı 4 yarımbaşlıq açılır ki, bunların da
istədiyimiz hər hansı birinin üstündən vuranda axtarış aparmaq
olar. Həmin link (keçid) aşağıda göstərilən şəkildəki səhifəni
açır.
19
Prezident Kitabxanasının fonduna daxil olan hər bir çap
məhsulu elektron kataloqda öz əksini tapmış, bütün növ
nəşrlərin biblioqrafik təsviri verilmişdir.
Kursoru E-kitabxana linkinə (keçid) gətirdikdə elektron
kataloqda axtarış aparmaq üçün səhifə açılır. Səhifənin sol və
sağ tərəfi verilənlər bazası və axtarış növü olmaqla iki yerə
bölünür. Verilənlər bazasında kitablar (yeni), kitablar (retro),
dövri mətbuat (2004-2011), avtoreferatlar və s. üzrə axtarış
aparmaq mümkündür. Axtarış zamanı bunlardan biri seçilir.
Bununla bərabər səhifənin sağ tərəfində olan axtarış növü
vasitəsilə sorğu verilən kitab hansı istiqamət üzrə - yəni, sadə,
geniş, lüğət və s. seçilib axtarılır. Məsələn:
20
Məsələn, şəkildə işarə olunan bölmələr seçildikdən sonra
səhifədə açılan elektron kataloq vasitəsilə açar sözlər, müəllif,
nəşr ili və s. üzrə axtarışlar aparmaq mümkündür.
Bu axtarış formasında, eyni zamanda bir neçə axtarış
meyarı seçilə bilər. Açar sözlər vasitəsilə axtarış zamanı axtarış
sahəsində əlavə dəqiqləşdirmələr aparmaq mümkündür.
Əlavə axtarış sahələri (müəllif, nəşrin növü, ISSN/ISBN,
nəşr ili) sorğunu dəqiqləşdirməyə imkan verir. Bütün axtarış
elementləri “VƏ” məntiqinə əsasən cəmlənir.
Daha sonra kitabxananın saytında kursoru E- kitablar
linkinin (keçid) üstünə gətirdikdə açılan səhifənin yuxarı
hissəsində əlifba ardıcıllığı verilir ki, buradan da istənilən
müəllifin və ya sərlövhənin baş hərfləri ilə axtarış aparıb,
axtarılan kitabın tam mətninin elektron versiyasını oxumaq
olar. Əgər bizə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham
Əliyevin kitabları lazımdırsa, sorğunu “Ə” hərfi üzrə verməli-
yik. Bunu əyani olaraq aşağıdakı şəkildə göstərək:
21
Axtarış zamanı açılan səhifədə müəllif və ya sərlövhə
üzrə siyahı çıxır. Kitabın tam mətnini oxumaq üçün kursoru
təsvirin üzərinə gətirib üstündən vururuq.
Kitabxananın saytının ana səhifəsindən biblioqrafik
göstəricilər, məlumat bülletenləri, yeni nəşrlər, elektron
resurslar, elektron layihələr adlı elektron məlumat bazalarına
keçid almaq mümkündür.
Hazırda dünyanın
ən qabaqcıl avtomatlaşdırılmış
kitabxana-informasiya sistemi ilə işləyən kitabxanalarımızdan
biri də AMEA-nın Mərkəzi Elmi kitabxanasıdır. www.csl-
az.com saytından Mərkəzi Elmi Kitabxananın elektron katalo-
quna, elektron kitabxanasına və elektron məlumat bazalarına
keçid almaq olar. Bu saytın ana səhifəsinin yuxarı başlığı ilə
tanış olaq.
22
Şəkildə göstərildiyi kimi elektron kataloq ayrıca link (ke-
çid) şəklində verilmişdir. Buradan Mərkəzi Elmi Kitabxananın
elektron kataloquna keçid etmək olur. Məsələn:
Hər hansı bir informasiyanı əldə etmək üçün şəkildə gös-
tərilən bütün əməliyyatları edib “axtarışa başla” bölməsinə
vururuq.
23
Mərkəzi Elmi Kitabxananın elektron bazasına daxil olu-
nan elektron kitabların siyahısını isə elektron kitabxana
bölməsindən açmaq olar.
Həmçinin saytda elektron məlumat bazalarına da keçid
almaq olar. Bu bazaya əvvəldə açdığımız elektron kataloq
səhifəsinin aşağı hissəsindən keçid almaq olar. Aşağıdakı
şəkilə baxaq:
Beləliklə, AMEA MEK göründüyü kimi, kitabxana-
informasiya sahəsində avtomatlaşdırılmış sistemlərin tətbiqi,
elektron kataloqların, elektron kitabxanaların, məlumat bazala-
rının yaradılması, internet vasitəsilə elektron informasiya xid-
mətinin təşkili işlərini yerinə yetirir.
İstifadəçilərə virtual xidmət etmək üçün digər saytlarımız
da mövcuddur ki, bunlardan da biri kitabxana.net milli virtual
kitabxanasıdır.
Dövlət dəstəyi ilə reallaşan bu Kulturoloji-intellektual
layihə qlobal informasiya məkanında azərbaycandilli elektron
resursları arasında özünəməxsus yer tutan bir portaldır. Milli
Virtual Kitabxanada (e-axtarış sistemli) 1-5 saniyə ərzində
Dostları ilə paylaş: |