4.5. Gaz holatidagi va suyuq dielektriklar Gaz holatidagi dielektriklar. Gaz holatidagi dielektriklar elektr
izolatsion material sifatida qo‘llanilganda quyidagi afzalliklarga ega:
yuqori solishtirma qarshilik
, kichik (birga yaqin) dielektrik
singdiruvchanlik
, kichik dielektrik yo‘qotishlar burchagi tan-
4.8-rasm. Sluda elektr mustahkamligining E must qalinlikka bog‘liqligi:
1—muskovit; 2—flogopit; 3—ftorflogopit.
0,04
0,08 0,12 0,16
0,2
h, mm
0
100
200
300
400
Emust., mV/m
3 2 1
80
gensi tg
. Gaz holatidagi elektr izolatsiyaning kamchiligi kichik
elektr mustahkamlik hisoblanadi.
Gaz holatidagi dielektriklar havo elektr uzatish liniyalarida
simlar oralig‘ida izolatsiya hosil qiladi, elektrovakuum asboblarda
va yorug‘lik manbalarida (inert gazlar, argon, neon va boshqalar),
gaz kondensatorlarida (azot, galogen) elektrodlar oralig‘ini
to‘ldiradi va katta elektr mashinalarda sovitish muhitini hosil qiladi
(vodorod, geliy).
Gazlarning elektr mustahkamligi E must bosimga kuchli bog‘liq
(4.9-rasm). Gazlarni vakuumli kondensator, gaz bilan to‘ldirilgan
yuqori bosimli kabellarda va boshqa yuqori kuchlanish qurilma-
larida elektr izolatsiya sifatida qo‘llanilishi E must = f(
) bog‘liqlikka
asoslangan.
Elektr mustahkamlik yana elektrodlar oralig‘idagi masofa h ga
ham bog‘liq: h kamaysa E must ortadi (4.10-rasm).
h va
bir vaqtda o‘zgarsa, quyidagi qonuniyat (Pashen qo-
nuni) o‘rnatilgan: agar razryad oralig‘i uzunligi h va gaz bosimi
, ularning ko‘paytmasi o‘zgarishsiz qoladigan qilib o‘zgartirilsa,
4.9-rasm. E must ning
ga bog‘liqligi
(punktir chiziq bilan normal bosim ko‘rsatilgan).
E m h= const
81
teshilish kuchlanish qiymati o‘zgarmaydi, ya’ni U
tesh
h ko‘-
paytmasi funksiyasi hisoblanadi (4.11-rasm).
