|
Elektrotexnika materiallari Gazlarning elektr teshilishielektrotexnika materiallari. 2.10. Gazlarning elektr teshilishi
Elekro texnika konstruksiyalarining kattagina qismi – transformator,
kondensator, uzgich (uzib-ulagich), elektr havo liniyalari va hokazolarda tashqi
izolyatsiya vazifasini havo bajaradi. Normal sharoitda havoning elektr
mustahkamligi suyuq va qattiq dielektriklarning elektr mustahkamligidan ancha
kichikdir.
Gaz tarkibida ion va elektronlar issiqlik ta’sirida siniq chiziqli betartib
harakatda bo’ladi. Agar gazga elektr maydoni ta’sir ettirilsa, elektron yoki ionlar
aniq yo’nalish olib, qo’shimcha tezlik bilan harakatlanadi. Bunda gazning
zaryadlangan zarrachalari qo’shimcha energiya oladi;
W = q U
bu erda:
q
- zaryad;
U
- erkin harakat uzunligi
(
)
dagi kuchlanish farqi.
70
Elektron yadrodan uzoqroq qobiqqa o’tib, molekula ionlanadi, natijada u
manfiy elektron va musbat ionlarga ajraladi. Ion va elektron o’z yo’lida uchragan
gaz molekulalarini ionlantiradi. Ionlanish sodir bo’lishi uchun zarur sharoit
W
W
i
bo’lib, tekis maydonda
W
= Eq bo’ladi. Bunda
- erkin o’tish uzunligi. Ionlanish
energiyasi
W
i
va ionlanish kuchlanishi
q
W
U
i
i
munosabat orqali bog’langan.
Ko’pchilik gazlar uchun
U
i
qiymati 4-25 V oralig’ida o’zgarib, ionlanish
energiyasi 4-25 eV ga to’g’ri keladi (2.29-rasm).
70
Callister,William D., Materials science and engineering: an introduction, 7th ed.p.cm/ - Printed in the United
States of America/ John Wiley & Sons, Inc.- 2007. 125-bet.
|
|
|