35
Türk dilində:
11.
Fahir Armaoğlu. 19. yüzyıl siyasi tarihi (1789-1914). Ankara, Türk Tarih Kurumu, 1997,
821 s.
12.
Aygün Attar. Ermeni ulusalcılığının siyasal oluşumu / Ermeni Araştırmaları 2. Türkiye
Kongresi Bildirileri. Ankara: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi, Ermeni Araştırmaları
Enstitüsü yayınları, 2007, I cilt, s. 231-252
13.
Halil ErsiAvcı n. İngiliz-ermeni ittifakı. İstanbul, Paraf yayınları, 2010, 448 s.
14.
Tolga Başak. İngiltere’nin ermeni politikası (1830-1923). İstanbul, IQ Kültür Sanat yayıncılık,
2008, 672 s.
15.
Mustafa Çolak. Alman imparatorluğu’nun Doğu siyaseti çerçevesinde Kafkasya politikası
(1914-1918). Ankara: Türk Tarih Kurumu yayınları, 2006, 324 s.
16.
Yusuf Halaçoğlu. Ermeni tehciri ve gerçekler. Ankara, Türk Tarih Kurumu yayınları, 2001,
106 s.
17.
Peter Hopkirk. İstanbul’un doğusunda bitmeyen oyun. İstanbul, Yeni Yüzyıl – Sabah
yayınları, 1995, 516 s.
18.
Raif Karadağ. Petrol fırtınası. İstanbul, Truva yayınları, 2014, 328 s.
19.
Nurşen Mazıcı. Belgelerle uluslararası rekabette ermeni sorunu’nun kökeni (1878-1918).
İstanbul, Gümüş basımevi, 1987, 292 s.
20.
Öke Mim Kemal. Siyonizm’den uygarlıklar çatışmasına Filistin sorunu. İzmir, Ufuk
kitapları, 2002, 507 s.
21.
Esat Uras. Tarihte ermeniler ve ermeni meselesi. İstanbul, Belge yayınları, 1987, 798 s.
22.
Yerasimos Stefanos. Milliyetler ve sınırlar. Balkanlar, Kafkasya ve Orta Doğu. İstanbul,
İletişim yayıncılık, 2000, 504 s.
Rus dilində:
23.
Бузынина Н.К., Виноградов К.В., Лорд Керзон (1859-1925. Докум. очерк) // Новая и
Новейшая История, 1973, №6, c. 116-127
24.
Волков Ф.Д. Тайны Уайтхолла и Даунинг-стрит. Москва, Мысль, 1980, 462 с.
25.
Джордж Ллойд. Правда о мирных договорах. В 2-х томах: Перевод с английского. Т. 2
/ Д.; Под ред.: Волков Ф.Д., Никонов А.Д., Москва, Иностр. Литературы, 1957, 556 c.
26.
Лавров C.B. Борьба в политических кругах Великобритании вокруг англо-советских
переговоров 1920-1921 годов // Вопросы Истории, 1977, №6, с. 59-80
27.
Малевил Жорж де. Армянская трагедия 1915 года. Баку, Элм, 1990, 128 с.
Arxiv materialları və rəsmi sənədlər:
Azərbaycan:
28.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Arxivi (NMRDA): f. 314, siy. 5, iş 71.
Türkiyə:
29.
Osmanlı belgelerinde ermeni-ingiliz ilişkileri (1896-1922). T.C. Başbakanlık Devlet
Arşivleri Genel Müdürlüğü. Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, yayın nu: 76, Ankara, 2006, 4
ciltte, cilt:4, belge №76, 460 s.
İngiltərə:
30.
Oriental and India Office Collections (British Library): India Office Records
IOR/L/P&S/11/166, Decypher. Mr. Wardrop (Tiflis), No: 209, 17
th
December 1919
31.
The National Archives of United Kingdom: Public Record Office Foreign Office Documents
(PRO. FO): 371/3016/237541, J.A.Malcolm to Ronald Graham (Foreign Office), December
14
th
, 1917
32.
PRO. FO. 371/3018/245628, Foreign Office to Sir G.Buchanan, December 30
th
, 1917
33.
PRO. FO. 371/3062/231202, Aneurin Williams to Lord Robert Cecil (Foreign Office),
36
December 4
th
, 1917.
34.
PRO. FO. 371/3284/75611, “Memorandum Regarding the Support Afforded to the Armenians”,
Department of Military Intelligence to Foreign Office, April 29
th
, 1918
35.
PRO. FO. 371/3300/19679, Sir C.Marling (Tehran) to Foreign Office, no: 76, January 30
th
, 1918
36.
PRO. FO. 371/3301/131359, C-in-C. India to War Office, no: 56896, July 20
th
, 1918
37.
PRO. FO. 371/3404/162745, Arthur James Balfour to Boghos Nubar Pasha, (12, Avenue du
Trocadero, Paris), October 12
nd
, 1918
38.
PRO. FO. 371/3448/178219, A.J.Toynbee to Mr. Kidston, October 26
th
, 1918
39.
PRO CAB (Cabinet Papers). 23/4, War Cabinet, 294, Minutes of a Meeting of the War
Cabinet held at 10, Downing Street on Friday, December 7
th
, 1917, at 5:30 PM
40.
PRO. CAB. 25/120, S.W.C. 1, Secret, “Note on the Military Situation in Armenia” by
Supreme War Council, British Section, Versailles, December 3
th
, 1917.
ABSTRACT
Emin Shikhaliyev
The armenian policy of England and its impact on Nakhchivan on the basis of archival
materials of the Great Britain
(1918-1920 years)
In this article was researched the place of the Armenian Question in the political plans of
Britain and was analysed the result of this politics on Azerbaijan and its component part
Nakhchivan on the basis of archival materials. It has noticed that, after collapse of Tsar Russia in
the 1917, South Caucasia was under surveillance of Britain and in accordance with traditional
English policy the Armenians were supported with money and military supplies. As a result of this
support it was realized genocide in Azerbaijan and its component part Nakhchivan in 1918-1920
years.
РЕЗЮМЕ
Эмин Шихалиев
Воздействие «армянская» политика Англии и его влияние на Нахчыван на основе
архивных материалов Великобритании (1918-1920 гг.)
В статье исследовано местo «Армянского Вопроса» в политических планах
Великобритании и на основе архивних материалов были проанализированы тяжелые
последствия этой политики для Азербайджана, в частности для его неотъемлемой части
Нахчыванского края. В ней отмечается, что в 1917 году в результате падения Российского
царства Южный Кавказ попал под влияние Англии и в соответствии с их политикой армяне
были обеспечены деньгами и оружиями. В результате 1918-1929 годах в Азербайджане, в
том числе в Нахчыване произошел геноцид местного населения - азербайджанцев.
Bu iş Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun maliyyə yardımı
ilə yerinə yetirilmişdir –
Qrant №EİF/MQM-3-Shusha-2014-7(22)-05/01/5
НДУ-нун Елми Шурасынын 31oktyabr 2016-cı ил тарихли
гярары иля чапа тювсийя олунмушдур (протокол № 01).
Məqaləni çapa təqdim etdi: AMEA-nın həqiqi üzvü İ.Hacıyev
Dostları ilə paylaş: |