Varlıq fəlsəfəsi: ontologiya
1.
Fəlsəfədə varlıq problemi
Geniş mənada varlıq - bütün real mövcud olanlara deyilir, o
həm maddi, həm də mənəvi ola bilər. Maddi və ideal varlıqlar
arasında fərqi göstərmək zəruridir. Maddi varlığı çox vaxt
mövcud olmaq, ideal varlığı isə mahiyyət adlandınrlar. Müasir
ontologiyaya görə varlıq bütün müxtəlifliyi ilə mövcudat ilə
eynidir. B.Rassel demişdi ki, «dünya sadəcə olaraq var,
vəssalam». Deməli, biz dünyanın nə üçün mövcud olduğunu
soruşmamalıyıq. Bu fikir filosoflar tərəfindən birmənalı
qarşılanmır.
Varlıq fəlsəfəsi təfəkkürün əsas kateqoriyalanndan biridir.
Ontologiyanın predmeti - məhz antik dövrdən başlayaraq fəlsəfi
təlimlərin nüvəsini təşkil edən varlıq olmuşdur. Ontologiya (yun.
«ontos»-mövcud olan, «logos»-təlim) varlıq haqqında təlim
deməkdir. Birinci dəfə «ontologiya» termini alman filosofu
R.Hoklenius (1613) tərəfindən işlədilmişdir. Alman maarifçisi
Xristian Volf
(1679-1754) isə onu öz fəlsəfi sisteminə daxil
edərək daha da təkmilləşdirmişdir.
Fəlsəfə tarixində bir sıra filosoflar sübut etməyə çalışmışlar
ki, sonsuz kainat keçici deyil, həmişə olmuş və olacaqdır; baş-
qalan isə təsdiq edirlər ki, dünyanın həm zaman, həm də məkan
daxilində başlanğıcı olduğu kimi sonu da var. Ayn-ayn əşyalar,
canlı orqanizmlər, insanlar, onlann həyat fəaliyyəti sonludur,
keçicidir. Başqa sözlə, varlıq problemi fəlsəfədə belə bir fikir ilə
birləşdirilir ki, dünya ya keçicidir, ya da keçici deyil.
Varlıq və yoxluq da işıq və zülmət, həqiqət və yalan, xeyir və
şər kimi bir-birini inkar edərək və eyni zamanda şərtləndirərək
qarşılıqlı əlaqədə meydana gəlir. Bu anlayışların hər biri
Dostları ilə paylaş: | 
