Elmi redaktor: amea-nın həqiqi üzvü, əməkdar elm xadimi, fəlsəfə elmləri doktoru, professor Fuad Qasımzadə
Yüklə 2,86 Mb. Pdf görüntüsü
|
| ” Ycno orada, s.217.
369 3.2. Cəmiyyət Cəmiyyət geniş mənada bütün bəşəriyyət, ardıcıl olaraq bir-birini əvəz edən, tarixən əlaqədə olan və keyfiyyətcə müxtəlif olan sosial orqanizmdir. Geniş mənada «sosial» sözü «cəmiyyət» sözü ilə eyniləşdirilir. Belə yanaşmada sosial münasibətlər ictimai münasibətlərin bütün cəmi kimi qəbul edilir. Dar mənada isə sosial münasibətlər ümumiyyətlə cəmiyyət ilə deyil, ictimai həyatın qalan sosial sferası ilə müqayisə edilməlidir. Başqa ictimai münasibətlər ilə müqayisədə belə münasibətlər iqtisadi, siyasi, hüquqi, əxlaqi və başqa ictimai münasibətlərin müəyyən tərəflərini özündə birləşdirir, yəni təcrid olunmuş halda deyil, başqaları ilə birlikdə mövcud olurlar. Canlı fəaliyyətdə olan sosial orqanizm kimi cəmiyyət insanlar arasındakı əlaqələr, münasibətlər sistemi ilə xarakterizə edilir. K.Marks yazırdı: «Cəmiyyət fərdlərdən ibarət deyil, əlaqə və münasibətlərin elə cəmidir ki, orada insanlar bir-birinə qarşı dururlar»Onun fikrincə istehsal münasibətləri bütün başqa münasibətləri müəyyən edən əsas, başlanğıc münasibətləridir; onlar insanların iradəsindən və şüurundan asılı olmayaraq formalaşır. Bir
çox filosoflar insanın tamamilə istehsal münasibətlərindən asılı olması haqqında marksist fikri inkar edirlər. Çünki, onların fikrincə, təbii qanunların fəaliyyət göstərdiyi təbiətdən fərqli olaraq^əmiyyət, onun münasibətləri insanların məqsədəuyğun, şüurlu fəaliyyəti nəticəsində formalaşır. Bir sıra alimlər isə göstərirlər ki, sosial sistemlərin sayı çoxdur, cəmiyyət onların ən mürəkkəbi və əhəmiyyətlisidir. Məsələn, T.Parsons yazırdı: «Biz cəmiyyətə sosial sistemin elə tipi kimi tərif veririk ki, o başqa sosial sistemləri də birləşdirən öz mühitinə nisbətən ən yüksək dərəcədə öz-özünə kifayət edir. Lakin tamamilə öz-özünə kifayət etmək cəmiyyətin fəaliyyət sisteminin yarım sistemi olması ilə bir araya sığışa bilməz. Hər bir cəmiyyət sistem kimi özünü saxlamaq üçün ətraf sistemlər ilə qarşılıqlı mübadilə vaxtı nə almasından ası-
Yüklə 2,86 Mb. Dostları ilə paylaş:
|