4. Eleylilərin təlimi
Yunan fəlsəfəsinin Sokrataqədərki dövrdə inkişafının əsas
mərkəzlərindən biri Böyük Yunanıstan adlanan bölgənin qərb
hissəsi - Cənubi İtaliyadakı Eley şəhəri idi. Eley məktəbinin əsas
nümayəndələri - eley məktəbinin yaradıcısı Parmenid (b.e.ə.
təxm. 540-470), Ksenofan (b.e.ə. təxm. 570-478) və Zenon
(b.e.ə. təxm. 490-430) olmuşlar.
Miletlilər kimi Ksenofan da dünyanın maddiliyi ideyasını
qəbul edir, lakin onlardan fərqli olaraq dünyanın həmişə eyni,
dəyişməz olduğunu göstərir. O, vahid substansiyanın olduğunu
göstərir, bütövlükdə dünyanı Allah hesab edirdi.
Parmenidə görə varlığı hiss üzvləri vasitəsilə deyil, yalnız
ağıl ilə dərk etmək olar. Onun dediyinə görə, yalnız dəyişgən,
müvəqqəti, keçici olanlar hissi qavrayışla qəbul edilir,
dəyişməyən, əbədi olanlar isə yalnız təfəkkür vasitəsilə dərk
edilə bilər.
Zenon «aporiya» adlanan üç paradoksal müddəa irəli
sürmüşdür (yun. «aporia» - «çətinlik», «çıxılmaz vəziyyət»
deməkdir). Onların köməkliyi ilə filosof sübut etməyə çalışırdı
ki, hərəkətin mövcudluğu qəbul edilərsə, bir sıra həlledilməz
ziddiyyətlər meydana çıxar.
Hegel deyirdi ki, fəlsəfə eleylilərdən başlayır, çünki məhz
onlar ideya səviyyəsində ilk başlanğıcı müəyyənləşdiriblər.
5.
Empedokl
və Anaksaqorun fəlsəfəsi
Dostları ilə paylaş: 
