edilən ilkin bilikdir; bizim insan varlığının mahiyyəti haqqında
təsəvvürlərimiz bu qəbildəndir. Təsdiq isə sillogizm'** və
yaxud bir növ ona oxşar vasitə, məsələn, analogiya“*’ və
induksi- yanın^® köməkliyi ilə əldə edilir; məsələn hər şeyin
başlanğıcı olması haqqında bizim təsdiqimiz bu qəbildəndiı^.®'
Bəhmənyar göstərirdi ki, insana ən ali zövqə və xoşbəxtliyə
çatmaq üçün lazım olan əsas keyfiyyətlərdən biri onun əxlaqi
davranışının əsasını təşkil edən ağıldır. O, ağıl və biliyə yüksək
qiymət verir və onlan insan ləyaqəti üçün zəruri hesab edirdi.
Bəhmənyar deyirdi ki, sərvət saxlanılan şeydir, ağıl isə insanı
saxlayan ən yaxın dostdur.
Bəhmənyar Aristotel və İbn Sinanın davamçısı kimi məntiqi
- düzgün təfəkkür haqqında elm hesab etmişdi. Onun ən böyük
əsəri olan «Ət-Təhsil» əsərinin birinci kitabı tamamilə məntiqə
həsr edilib. Bəhmənyar məntiqin öyrənilməsinin dörd formasını
göstərmişdir: «Məntiqi öyrənmək aşağıdakı şəkillərdə həyata
keçirilir: birinci halda yada salmaq formasında, ikinci halda
diqqəti cəlb etmək formasında, üçüncü halda səhvə yol
verməyən sistematik elmi izah formasında, dördüncü halda
ideyaları elə formada yerləşdirmək lazımdır ki, bunsuz onların
faydasını anlamaq olmur».^^
Şərq peripatetizminin böyük təmsilçilərindən biri də
Azərbaycan filosofu
Dostları ilə paylaş: