Elmi redaktor: amea-nın həqiqi üzvü, əməkdar elm xadimi, fəlsəfə elmləri doktoru, professor Fuad Qasımzadə


■'^Burada əsasən Z.Məmmədovun «Azərbaycan fəlsəfəsi tarixi» (Bakı, 1994) kitabından istifadə



Yüklə 2,86 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə120/540
tarix31.12.2021
ölçüsü2,86 Mb.
#81989
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   540
1027 (1)

■'^Burada əsasən Z.Məmmədovun «Azərbaycan fəlsəfəsi tarixi» (Bakı, 1994) kitabından istifadə 

edilib. 

Göstərilən əsər, 

S.85.


 

112 


edilən ilkin bilikdir; bizim insan varlığının mahiyyəti haqqında 

təsəvvürlərimiz  bu  qəbildəndir.  Təsdiq  isə  sillogizm'**  və 

yaxud  bir  növ  ona  oxşar  vasitə,  məsələn,  analogiya“*’  və 

induksi-  yanın^®  köməkliyi  ilə  əldə  edilir;  məsələn  hər  şeyin 

başlanğıcı olması haqqında bizim təsdiqimiz bu qəbildəndiı^.®' 

Bəhmənyar göstərirdi ki, insana ən ali zövqə və xoşbəxtliyə 

çatmaq  üçün  lazım  olan  əsas  keyfiyyətlərdən  biri  onun  əxlaqi 

davranışının əsasını təşkil edən ağıldır. O, ağıl və biliyə yüksək 

qiymət verir və onlan insan ləyaqəti üçün zəruri  hesab edirdi. 

Bəhmənyar deyirdi ki,  sərvət  saxlanılan şeydir,  ağıl isə insanı 

saxlayan ən yaxın dostdur. 

Bəhmənyar Aristotel və İbn Sinanın davamçısı kimi məntiqi 

- düzgün təfəkkür haqqında elm hesab etmişdi. Onun ən böyük 

əsəri olan «Ət-Təhsil» əsərinin birinci kitabı tamamilə məntiqə 

həsr edilib. Bəhmənyar məntiqin öyrənilməsinin dörd formasını 

göstərmişdir:  «Məntiqi  öyrənmək  aşağıdakı  şəkillərdə  həyata 

keçirilir:  birinci  halda  yada  salmaq  formasında,  ikinci  halda 

diqqəti  cəlb  etmək  formasında,  üçüncü  halda  səhvə  yol 

verməyən  sistematik  elmi  izah  formasında,  dördüncü  halda 

ideyaları elə formada yerləşdirmək lazımdır ki, bunsuz onların 

faydasını anlamaq olmur».^^ 

Şərq  peripatetizminin  böyük  təmsilçilərindən  biri  də 

Azərbaycan filosofu 


Yüklə 2,86 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   540




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə