56
hesablanması əlaqəli məlumata əsasən Avtomatlaşdırılmış vergi informasiya
sisteminin Analoji altmodulundan istifadə edilməklə aparılır.
Əlaqəli məlumata əsasən hesablanmış vergi məbləği şəxsi hesab vərəqəsinə
bəyannamənin adı (qısaldılmış formada), dövrü, bəyannamənin növü mötərizənin
içində «Analoji» kimi qeyd edilir.
Analoji hesablama ilə ödəyiciyə hesablanmış olan vergi məbləğləri, həmin
dövr bəyannaməsi verildikdə analoji hesablanan məbləğ və faizlər ləğv edilməli
həmin dövr üçün verilmiş bəyannaməyə ŞHV-nə məbləğ yazılır, faiz hesablaması
da həmin dövr bəyannaməsinin ödəmə tarixinə görə aparılır.
Hesablanmış vergilərlə əlaqədar Məhkəmə qərarı (qətnaməsi) olduqda-
həmin məlumatlar Səxsi hesab vərəqəsi alt sistemindəki digər işləmlər – Məhkəmə
qərarı üzrə işlər alt modulundan istifadə edilməklə aparılır
Məhkəmə qərarı üzrə daxil edilmiş məlumatlar şəxsi hesab vərəqəsinə
Əməliyyatin adı sütununda «Məhkəmə qərarı» adı ilə qeyd edilir.
2.4. Büdcəyə olan vergi borcları və faizlərin hesablanması, əvəzləĢdirilməsi və
artıq ödəmələrin qaytarılmasının uçotu
Verginin, maliyyə sanksiyasının, inzibati cərimənin və digər ödənişlərin əsas
məbləği üzrə, hər yazılışdan sonra ödəyicinin büdcəyə olan qalıq və ya artıq ödəmə
məbləğləri müvafiq olaraq aidiyyatı şəxsi hesab vərəqəsinin müvafiq olaraq
«Qalıq» və ya «Artıq ödəmə» sütunlarında proqram təminatı vasitəsilə əks olunur.
Ödəyicinin şəxsi hesab vərəqəsində hər bir əməliyyatdan əvvəlki yazılış üzrə
büdcəyə olan vahid qalıq məbləğinə, ödəmə müddətindən sonrakı gecikdirilmiş hər
gün üçün vaxtında ödənilməmiş faiz hesablanan vergilər üzrə Vergi Məcəlləsində
(Hasilatın Pay Bölqüsü Sazişlərdə və bu qəbildən diqər qanunvericilikdə) nəzərdə
tutulmuş faiz (LİBOR) hesablanır.
Vəsaitlərin büdcəyə ödənildiyi tarix, həmin məbləğlərin xəzinə hesabına
mədaxil edilməsi barədə ödəniş sənədlərində xəzinə orqanı tərəfindən qeyd edilən
tarixdir.
57
Ödəyicinin büdcəyə olan borclarının artıq ödəmələrlə və digər qaydada
əvəzləşdirilməsi, habelə artıq ödənilmiş vəsaitlərin ödəyiciyə qaytarılması ilə
əlaqədar əməliyyatlar şəxsi hesab vərəqəsinin müvafiq sütunlarında əks olunur.
Büdcəyə olan borcların əvəzləşdirilməsi iki üsulla aparılır:
1.
Qanunuvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada müvafiq icra hakimiyyəti
orqanının sərəncamına əsasən ödəyici ilə büdcə arasında əvəzləşmələr
aparılması barədə təsdiq edilmiş Protokollar üzrə əvəzləşdirmə;
2.
Ödəyicinin Metodiki Göstərişlərinin 3.4 bəndində qeyd olunmuş şəxsi hesab
vərəqələri üzrə bir vərəqənin artıq ödəməsini digər vərəqə üzrə borc
məbləğləri ilə əvəzləşdirilməsi.
Birinci üsul üzrə əvəzləşmə aparılarkən, şəxsi hesab vərəqəsinin
«əməliyyatın adı» sütununda «Protokol üzrə əvəzləşmə» yazılışı edilir və
əvəzləşdirilən məbləğ «əvəzləşdirilmişdir» sütununda əks etdirilməlidir. Bu cur
əvəzləşmədə vəsaitlərin ödənilmə tarixi əvəzləşmə barədə təsdiq olunan protokolda
göstərilən tarix, bu tarix protokolda nəzərdə tutulmadığı halda isə protokolun tərtib
edildiyi tarix hesab edilir.
Ikinci üsul üzrə əvəzləşmə şəxsi hesab vərəqəsində bir vərəqə üzrə artıq
ödəməsi, digər vərəqə üzrə qalığı olan ödəyicilər üzrə аpаrılır.
Bu cür əvəzləşmələr həm vеrgi ödəyicisinin mürаciəti əsаsındа, həm də
оnun mürаciəti оlmаdаn аpаrılır. Əvəzləşmənin аpаrılmаsı bаrədə vеrgi
ödəyicisinin mürаciəti оlduqdа, əvəzləşmə mürаciətin dахil оlduğu gündən sоnrа 2
iş günü ərzində аpаrılır. Bu halda vergi ödəyicisinə şəxsi hesab vərəqəsindən
çıxarış və üzləşmə aktı verilir, habelə rübdə bir dəfə rüb başa çatdıqdan sonra 20
gün ərzində ona bildiriş göndərilir.
Ikinci üsul üzrə əvəzləşmə AVİS-dən kənar əməliyyatların qeyd edilməsi
ekranından aparılır. Artıq ödəmə olan vərəqə üzrə şəxsi hesab vərəqəsinin
«əməliyyatın adı sütununda «_______ilə əvəzləşdirilmişdir» sözləri yazılmaqla,
əvəzləşdirilən məbləğ Əməliyyatın adı sütünda (hesablanmışdır), qalığı olan
tədiyyə növü üzrə vərəqənin «əməliyyatın adı» qrafasında isə «_____ilə
58
əvəzləşdirilmişdir» sözləri yazılmaqla əvəzləşdirilən məbləğ Əməliyyatın adı
sütünda _______ kimi qeyd olunur.
Artıq ödənilmiş məbləğlər qalıq məbləğləri ilə əvəzləşdirildikdən sonra,
vergi ödəyicisinin rəsmi müraciətinə əsasən qanunvericiliyə uyğun olaraq
qaytarılır. Vergi ödəyicisinin rəsmi ərizəsi AVİS-nin “Kargüzarlıq” altmodulunuda
qeydiyyata alınır və sonradan AVİS-nin “Bəyannamə” altmodulunun “Qaytarma
işləmləri” proqramına daxil edilir. Proqram “Diplomatik və analoji nümayəndəlik
qaytarması” və ya “Artıq ödəmənin qaytarması” bölməsindən ibarətdir.
“Diplomatik və analoji nümayəndəlik qaytarması” bölməsində məlumatlar
müvafiq olaraq “rəsmi istifadə üzrə məlumatlar” və “nümayəndəliyin işçiləri və
şəxsi işçiləri üzrə məlumatlar” ekranlarına aidiyyatı üzrə daxil edilir. Qeyd olunan
ekranlarda mövcud olan xanalara məlumatlar daxil ediləndən sonra ərizə təsdiq
olunmaq üçün şöbə rəisinə verilməlidir.
“Artıq ödəmənin qaytarması” bölməsində məlumatlar müvafiq olaraq
“Artıq ödəmənin qaytarması”, “Fiziki şəxslərin yol vergisi üzrə qaytarmalar”,
“Naməlum şəxs qaytarmaları” və “Dövlət rüsumu üzrə qaytarmalar” ekranlarına
aidiyyatı üzrə daxil edilir.
Ödəniş sənədlərində ödəyicinin adını, VÖEN-ni və ödənilmiş məbləğlərin
ödəyicinin şəxsi hesab vərəqəsinə daxil edilməsi üçün əsas ola biləcək digər
rekvizitlərini müəyyən etmək mümkün olmadıqda, vergi orqanlarında bu
vəsaitlərin uçotu, hər bir vergi, digər icbari ödəniş, maliyyə sanksiyası və inzibati
cərimə üzrə hüquqi və fiziki şəxslər üçün ayrılıqda açılmış vahid şəxsi hesab
vərəqəsində aparılır.
Yuxarıda göstərilən hallarda, vəsaitlərin büdcəyə daxil olması barədə ödəniş
sənədlərinin surətlərinin və ya elektron məlumatlarının xəzinədarlıq orqanından
alındıqdan sonrakı 2 iş günü ərzində vergi orqanları aidiyyatı təşkilatlarla
ödəyicinin rekvizitlərinin dəqiqləşdirilməsini aparmalıdır.
Ödənilmiş vəsait naməlum şəxsi hesab vərəqəsinə daxil edildikdən sonra
ödəyicinin rekvizitləri müəyyənləşdirildikdə, həmin məbləğlər naməlum şəxsi
Dostları ilə paylaş: |