Erkin umarov mahmud abdullayev

Muqimiy 
(1850—1903). M uham m ad A m inxo'ja — M uqimiy 
lirik shoir va zabardast hajvchi sifatida o ‘zbek m um toz adabiyoti 
tarixida alohida o ‘rin tutadi. M uham m ad A m inxo‘ja Q o‘qonning 
Begvachcha m ahallasida tug ‘ilgan.
D astlabki savodini m ahalla m aktabida chiqargan, keyinchalik 
shahardagi «H okim oyim» m adrasasida o ‘qigan. M uqim iy 1872— 
73 yillarda Buxoroga borib, «M ehtar oyim» m adrasasida tahsil 
olishni davom ettirgan.
M uqim iy Q o ‘qonda sho irlard an M u h ’yi, Zavqiy, N isbatiy, 
F urqat va boshqalar bilan yaqindan ijodiy ham korlik qilgan.
Asarlari: 
«Sayohatnoma», «Ey chehrasi tobonim », «Emdi sen- 
dek, jono, jo n o n qaydadir», «Tokim, jono, jilva bunyod aylading», 
«Tanobchilar», «Voqeayi k o ‘r A shurboy hoji M askovchi boy», 
«Saylov», «Veksel», «U rug‘», «Dodxohim», «Asrorqul», «То‘у», 
«Lyaxtin» va boshqalar.
V atanga sadoqat, ona-yurtga, xalqqa m uhabbat va iftixor M u­
qimiy asarlarining asosiy m azm unini tashkil qiladi.
* * *
Furqat 
(1859—1909). Zokirjon F urqat Q o‘qon shahrida tu- 
g'ilgan. 0 ‘zbek dem okratik adabiyotining yirik vakili, m a ’rifat- 
parvar, lirik shoir, otashin publitsist sifatida shuhrat qozongan. 
F urqat yoshligidan adabiyotga, ayniqsa, Alisher N avoiy ijodiga 
katta m ehr q o ‘ygan. Furqat, ayni vaqtda, tijorat ishlari bilan ham
shug'ullangan. Yangi M arg'ilonga borib, tog'asining iltim osiga

---

binoan savdo ishlarida faol qatnashgan. «Furqat, y a’ni, ayriliq» 
taxallusi bilan she’rlar ijod qilgan.
F urqat Yangi M arg‘ilonda ijodkor sifatida xalq hayoti bilan 
yaqindan tanisha boshlagan. Bu yerdagi yevropacha hayot tarzi, 
zam onaviy fan-texnika yangiliklari unga chuqur ta ’sir k o ‘rsatgan.
Asarlari: 
«Hammomi xayol» risolasi, «Chor darvesh» hikoyati- 
ni forschadan taijim a qiladi. «N uh manzar» nomli she’riy to ‘plam, 
«Ilm xosiyati», «Akt majlisi xususida», «Vistavka xususida», «Sayding 
qo'yaber, sayyod», «Hajnom a», «Adashganman», «Kashmirda», 
«Bulbul», «M asarratnoma» (masnaviy), «Qasida», «Rumolik qiz 
hikoyati», «Furqatning ahvoli» (nasriy asar). Furqat bir necha vaqt 
«Turkiston viloyatining gazeti»da xodim bo'lib ishladi.
F urqat 1893 yilning m artida uyg'ur o'lkasiga keladi, Y orkent 
shahrida tu rg 'u n b o ‘lib qoladi, shu yerda vafot etadi.
* * *
Zavqiy 
(1853—1912). U baydullo Zavqiy Q o'qon shahrida ta- 
vallud topgan. U o ‘z ijodiy faoliyatini g‘azallar yozishdan bosh­
lagan. Ijodiy faoliyati davom ida k o ‘plab hajviy asarlar yaratgan.
Asarlari: 
«K ajdor zam ona», «Ajab zam ona», «A bdurahm on 
shayton», «M uncha k o ‘p», «Yangiqo‘rg‘on qishlog‘i», «Suv jan - 
jali», «Shohim ardon sayohati», «Eshon», «Voqeayi qozi saylov», 
«Ajab erm as», «Ta’rifl kalish», «O tim », «Fonus», «Sigirim», 
«Pashshalar» va boshqalar.
* * *