ƏRŞad namazali

Ərşad Namazalı  

 

 

190 

    3. D

aşın lal harayından             6. Bu daş deyir: Dik durub,  

        Qulaq batar, dinl

əsə.                   Sirli aham amanam.  

        

Daşın daş kimliyindən,                Bizi heyrət dondurub,                      

         S

ənə çatar dinləsən.                   Daşa dönmüş zamanam. 

                   ***                                               ***                

                             

7.  Bu daş, üzüquyludur, 

                                  D

ərdini xuda bilər.   

                                  

Daşı daş yuxusundadır, 

                                  

Tanrı oyada bilər... 

                                             ***   

 

KOLXOZ   BAĞI 

Kolxoz bağı – Horadiz kəndinin cənubunda, Qozlu çayın hər iki 

t

ərəfində, güney və  quzey təpəliklərin  arasında,  İmam  Pirinə  qədər 

olan sah

ədə yerləşən bağ massividir. 

Yerli 

əhali tarixən digər kənd təsərrüfatı  sahələri ilə  yanaşı, 

bağçılıq  və  baramaçılıqla  da  məşğul  olmuşdur.  Burada  bəslənən 

ip

əkqurdu üçün tut bağları salmaq lazım gəlirdi. Salınan bağlar onun 

sahibi olan sakinl

ərinin  adı  ilə  adlandırılırdı.  Bu  bağı  1930-cu illər 

sahibl

ərindən alınaraq kolxozun mülkiyyətinə verildiyi üçün “kolxoz 

bağı”  adlanırdı.  Cavan tut  ağaclarına  kəndimizdə  bəzən çəkillik də 

deyirl

ər.  Əkilən  tut  ağacların  meyvəsi yabanı  şirəli çəyirdəkdir ki, 

uzunluğu  3-4 sm, rəngi  əsasən  ağ,  çəhrayı  və  qaradır.  Yeyilir, 

qurudulur, spirt alınır; doşab (bəhməz), mürəbbə, irçal (cem), şirə və 

s. hazırlanır. Tut yarpaqları isə ipəkqurdunun yemidir.                                                                              

K

əndimizin  aşağı  hissəsində  ata-babalarımızın  əkib becərdiyi 

200 hektara yaxın bağ sahəsini Sovet rejimi dövründə “kolxoz bağı” 

adlandırmışlar.  Kolxoz  sözün  tərkibində  olan  “kol”-  kollektiv və 

“xoz”sözü is

ə “xozyaystva”- təsərrüfat deməkdir. 

Bu  salınmış  gözəl  bağ,  ayrı-ayrı  hissələrdən ibarətdir. Kənd 

sakinl

ərin şəxsi mülkiyyətidir bu yerlər. Hər kəs öz babasının əkib-

bec

ərdiyi  bağı  tanıyırdı.  Təəssüf  ki,  Sovet  imperiyası  dövründə  bu 

bağlar alınıb ümumi mülkiyyətə verildi. 

Kolxoz bağında  əsasən barama qurdu bəsləmək üçün calaq tut 

a

ğacları və üzümlükləri geniş yer tutur. 

---

Horadiz s

əni unutmadım... 

 

 

191 

Çoxlu g

ərviş  ağacları,  çinar,  qoz,  dağdağan,  iydə,  əzgil,  zoğal, 

nar  ağacları  da  vardır.  Əvvəllər dediyim kimi gərviş  ağaclarında 

üzüm t

ənəkləri  yaxşı  inkişaf  edir  və  bol üzüm verirdi., həm də  bu 

ağaclarda  üzüm  heç  vaxt xəstəlik tutmurdu.  Bu  üzüm  bağlarında: 

alagöz, 

ət  üzümü,  kalbalı,  qəndmərəndi,  qızılbaldır,  keçiməməsi, 

t

əbrizi,  qoduxboğan,  ağ  üzüm,  qara  üzüm,  qaragilə, xort-xortu və 

sair

ə  adlı  üzümlər  var  idi.  Bundan  başqa  bağda  böyrütikan  və 

g

əndalaş kolları isə əsasən Qozlu çay boyu bitirdi. 

Qabaqlar, y

əni 1960-cı illərə qədər kolxoz bağı kənd kəhrizlərin 

suyu  il

ə  suvarılırdısa,  sonralar  “artezian”  su  qurğuları  vasitəsilə 

suvarılırdı. 

Bağın aşağı hissəsəndə  bostan-tərəvəz əkilərdi. Hər il buradakı 

bostan-t

ərəvəzdən  yığılan  qarpız,  yemiş,  soğan,  pomidor və  xiyar 

z

əhmətkeşlərin əmək haqqına bölünərdi. 

K

əndimizin  baramaçıları  bu  bağdakı  tut  ağacların  yarpaqları 

hesabına hər il dövlətə 8 tona qədər barama təhvil verirdilər. 

  

KƏRBƏLA   BABAŞ   DƏRƏSİ 

K

ərbala  Babaş  dərəsi  –  Kəndin  aşağı  qərb hissəsində,  Ağıl 

d

ərəsilə  Fərəcanlı  dərəsi  arasında  yerləşir.  Bu  dərədə  əsasən 

Kazımlılar  və  Ağalılar  məhəlləsi  məskunlaşmışlar.  

K

ərbala  Babaş  dərəsində  bulaqların  çox  olması,  Kazımlılar 

m

əhəlləsi həmişə ağacların yaşıllığı göz oxşayırdı. Bu dərədə onlarla 

yaşayış evləri var idi. Burada Kazımovlar, Mehdiyevlər, Ağayevlər, 

B

əylərovlar, Həsənovlar, Mahmudovlar nəslin nümayəndələri 

yaşayırdılar. 

       

QARATİKANLI  TƏPƏ 

Qaratikanlı  təpə  -  Dördçinar kəndindən Dəyirman boynuna 

q

ədər olan uzun təpəlikdir. Bu təpəlikdə  qaratikan  kolları  çox 

olduğundan bu təpəyə belə ad vermişlər. Bu dərənin qərb tərəfində, 

D

əli çay boyunca qabaqlar bostan əkilərdi, ancaq 1980-cı  ildən 

sonralar yeni h

əyətyanı  evlər tikilərək kənd  adamları  bura  köçüb 

y

aşayırdılar. 

Bura gündöy

ən  olduğundan  çox  məhsuldar  olardı  və  yemiş, 

---

Ərşad Namazalı  

 

 

192 

qarpızın dadı ləzzəti bam-başqa idi.      

                                              

QONAQGÖRMƏZ 

Qonaqgörm

əz – Horadiz kəndindən cənubda, 4 km aşağıda, Lələ 

düzün

ə  gedən  yolun  sağında  və  Dərə  ağzındakı  sağ  təpəliklərin 

arxasında olan geniş ərazidə qeydə alınan oroqrafik obyektlərdən biri 

d

ə  bu çökəkliyə  deyilir. Bu yeri ona görə  qonaqgörməz  adlandır-

mışlar  ki,  Dərə  ağzındakı  Bakı  –   Füzuli  -  Zəngilan yolayrıcın-

dan baxanda görünm

ədiyi üçün, yerli adamlar belə  adlandırmışlar. 

Bu coğrafi adla bağlı bir çox hadisələr də vardır ki, düşmənin Araz 

çayından  keçən  qoşununu  qarşılamaq  üçün  qonaqgörməzdə  pusqu 

qurulurdu (Qozlu çay v

ə körpüsü yazısına bax). 

 

QUŞQONMAZ 

Quşqonmaz  –  kənddən 2 km. cənub tərəfə,  Savzatı  dağın 

ətəyində bitən sərt tikanlı bitkilər olan yerə deyilir.  

Quşqonmaz tikanların sıx olduğundan buralarda quşların xoşla-

ma

dığı  və  az göründüyü yerlərdir, ona görə  bu  ərazini dədə-

babalarımız  belə adlandırmışlır. Kənd ağsaqqallarının dediyinə görə, 

bu tikanlıqla keçən hər kəsin şalvarının ətək hissəsi və ayaqqabıları 

tikanın təsirindən didik-didik olurmuş. 

 

QUŞOTURAN 

Quşoturan  –  Horadiz kəndi ilə  Yuxarı  Abdürrəhmanlı  kəndi 

arasında,  Horadiz  –  Füzuli  şosse  yolunun  sağ  tərəfində  hündür 

t

əpəlikdir.  Burada  çoxlu  quşların  oturması  ilə  əlaqədar, bu hündür 

t

əpəlik belə adladırılır. 

Türk m

ənşəli olan “Quşçu” tayfasının adını bəlkə də özündə əks 

etdirir.  Quşoturandan  aşağı  cənuba tərəf Horadiz kəndimizin  Şorca 

d

əmyə torpağımız var. 

 

 

 

 

 

---