Tanrı İnancı, Dinler ve Evrim Teorisi
289
biri olan pozitivizmin kurucusu Comte’un, Lamarck’ın Ev-
rim Teorisi’nden haberdar olup bu teoriyi reddetmesi,
547
böyle
bir sınıfın da var olduğunu göstermektedir. Üstelik felsefe-
sinde ‘evrim’ kavramı çok merkezi bir rol oynamasına rağ-
men Comte, Evrim Teorisi’ni reddetmiştir. (Bazıları haklı
şekilde Comte’un, metafiziksel unsurlara daha yatkın olan
Lamarck’ın Evrim Teorisi’ni reddettiğini, fakat Dawkinsçi bir
yaklaşım ile karşılaşması halinde bunu kabul edeceğini düşü-
nebilirler.) Bundan çıkarmamız gerekli bir sonuç vardır: Teist,
ateist veya bilinemezci yaklaşıma sahip birçok kişinin Evrim
Teorisi’ne karşı tavrı, teoriyi kendisinden öğrendikleri kişinin
veya kişilerin dine karşı tavrına göre şekillenmiştir. Örneğin
Evrim Teorisi’ni ilk olarak Theilhard de Chardin’in kitabın-
dan okuyan bir ateistin, bu teoriyi reddetme olasılığının, bu
teoriyi Dawkins’den okumasına göre daha yüksek olduğu ra-
hatlıkla söylenebilir. Sonuç olarak bir ‘teist’, bir ‘ateist’ veya
‘bilinemezci’ yaklaşıma sahip kişinin Evrim Teorisi’ni ka-
bul veya reddetmesinin, bu teoriyi sunan kişinin yaklaşımın-
dan etkilendiğini; teorinin objektif değerlendirmesinin, teori-
nin kabul veya reddinin gerçek sebebi olamayabileceğini göz
önünde bulundurmalıyız.
Kitabın 3. bölümünde Evrim Teorisi’ne ‘bilim felsefesi’ açı-
sından yapılabilecek itirazlar incelendi. Benzeri itirazlara da-
yanarak bazıları Evrim Teorisi’ne karşı bilinemezci bir tavır
sergileyebilir. Fakat bu teorinin metafizik bir teori olduğunu
söyleyenlerden, bu teorinin pratik faydaları açısından teoriyi
kabul etmeye daha yakın olanlar da vardır.
548
Bazılarıysa bu
teorinin ileri sürdüğü iddiaların bilimsel bulgular tarafından
yanlışlandığını iddia etmişlerdir. Örneğin fosilbilimci Duane
T. Gish, Kambriyen devrinde çok hücreli canlıların birden
547 Erik Nordenskiöld, The History of Biology, s. 446.
548 Karl Popper, Darwinism As A Metaphysical Research Program, s. 147-148.
Evrim Teorisi, Felsefe ve Tanrı
290
ortaya çıktığını belirterek, bunun Evrim Teorisi’nin beklenti-
lerine aykırı olduğunu söyler.
549
Evrim Teorisi’nin yanlışlan-
dığı için doğru olmadığını ileri sürenler, bu teorinin sadece
test edilemediğini ileri sürenlere göre daha açık bir şekilde bu
teoriye karşı inkârcı tavır sergilemektedirler. Bu tavrı sergi-
leyenler de teorinin test edilemeyen iddialarını kullanırlar.
550
Evrim Teorisi’ni reddedenlerin içinde hem teist hem ateist
hem de bilinemezci tavır sergileyenlerin olduğu doğrudur. Fa-
kat Evrim Teorisi’ni reddeden en geniş grubu ‘teistler’ oluştu-
rur. Amerika’da Evrim Teorisi’ne inananların oranının, gerek
felsefe alanından gerekse Hıristiyan bilim insanları tarafından,
1960’lı yıllardan itibaren bu teoriye getirilen felsefi ve bilimsel
eleştiriler sonucunda dikkat çekici bir biçimde düştüğü göz-
lemlenmiştir. Gallup’un 1982 yılında Amerika genelinde yap-
mış olduğu araştırmada, Amerikan halkının %44’ünün türle-
rin birbirlerinden bağımsız yaratıldığına, %38’inin Tanrı’nın
yarattığı bir evrime, %9’unun ise ateist bir evrime inandığı be-
lirlenmiştir. 1935’te Brigham Young Üniversitesi’nde (Mormon
Okulu) insanın evriminin reddedilmesinin oranı %36 iken, bu
oran 1973’te %81’e çıkmıştır.
551
Ateistler, Evrim Teorisi’ni reddettikleri zaman, bu teorinin
yerini tutacak, canlıların oluşumunu açıklayacak alternatif bir
teori gösteremezler. Evrim Teorisi ortaya konmadan önce ate-
istlerin büyük çoğunluğu, canlıların kendiliğinden türeme yo-
luyla oluştuğunu savunmuşlardı. Daha önce değinildiği gibi
eski dönemlerde farelerden kurtçuklara kadar birçok canlı-
nın sürekli kendiliğinden türeme ile oluştuğuna dair bir inanç
vardı. Gelişmiş mikroskopların bulunmasıyla cansız maddeyle
549 Duane T. Gish, Creation, Evolution and The Historical Evidence, (‘The Ameri-
can Biology Teacher’ içinde) Mart, 1973, s. 272-273.
550 Henry M. Morris, Scientific Creationism, s. 5.
551 Ronald L. Numbers, Creationism in 20 th Century America, (‘Science 218 No-
vember’ içinde)
(1982). s. 544.
Tanrı İnancı, Dinler ve Evrim Teorisi
291
canlılık arasındaki uçurumun zannedilenden çok daha büyük
olduğu kavrandı; önce kısmen, sonra tamamen kendiliğinden
türemenin imkânsız olduğu anlaşıldı. Böylece canlıların te-
sadüfen oluştuğunu iddia edenler, tesadüfî bir evrimsel sü-
reçle canlıların oluşumunu açıklamak dışında bir alternatifleri
kalmadığını gördüler. Teistler için ise durum farklıdır. Onlar,
Tanrı’nın varlığını ontolojilerinin merkezine koydukları için,
Tanrı-âlem ilişkisinde Tanrı’nın planı ve kudreti belirleyicidir.
Tanrı isterse her canlıyı birbirinden bağımsız da yaratabilir,
isterse her canlıyı birbirinden evrimleştirebilir de. Sonuçta bir
teist, Evrim Teorisi’ne karşı türlerin bağımsız yaratılışını ka-
bul ettiğinde, ontolojisi gereği bağımsız yaratılışı tercih ede-
ceği bir varlık anlayışına sahiptir. Bu yüzden teistler Evrim
Teorisi’ni çok daha rahat inkâr edebilirler. Ateistler ve biline-
mezciler, Evrim Teorisi’nin bilimsel kriterleri karşılamadığını
kabul etseler de bu teoriye karşı alternatif bir teori sunamaya-
cakları için bu teoriyi reddetmeleri zordur. Birçok teistin, Ev-
rim Teorisi’ni inkâr etme nedeni işte tam bu noktada ortaya
çıkmaktadır. Ateistlerin kabul etmeye mahkûm olduğunu dü-
şündükleri bu teoriyi yanlışlayarak ateizmi de yanlışlayacak-
larını düşünmektedirler.
552
Bu yüzden birçok teist, ‘Tanrısal
yaratılış’ ve ‘Evrim Teorisi’ni birbirine tam zıt iki teori ola-
rak konumlandırırlar. Bu konumlandırmada bu iki kategori dı-
şında ‘teist-evrimci’ gibi veya burada göstermeye çalıştığım
diğer kategoriler gibi alternatiflerin varlığını yok sayarlar.
553
Bu, aslında Richard Dawkins gibi ‘ateist evrimciler’in de ta-
mamen paylaştığı bir yaklaşımdır.
552 Örnekler için bakınız: Mark Hartwig, Challenging Darwin’s Myths, (‘Darwi-
nism Under The Microscope’ içinde, ed: James P. Gills ve Tom Woodward) Cha-
risma House, Florida (2002), s. 23-33; J. P. Moreland, Theistic Science and Met-
hodolical Naturalism, (‘ The Creation Hypothesis’ içinde) Inter Varsity Press,
Illionis (1993). s. 41-65.
553 Bu yaklaşımın meşhur bir örneği için bakınız: Henry M. Morris, Scientific Crea-
tionism.
Dostları ilə paylaş: |