243
28 İyul – Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Yusifov Roman Yasəf oğlunun
45 illiyi, (1973-1995)
28 iyul 1973-cü ildə Dəvəçi rayonunda doğulmuşdur. 1980-ci ildə burada 2
saylı orta məktəbin birinci sinfinə daxil olmuş, 1990-cı ildə onuncu sinfi bitirmişdir.
1992-ci ildə Milli Orduya çağırılmışdır. Bir müddət Naxçıvan şəhərində hərbi təlim
keçdikdən sonra Sədərək rayonuna göndərilir. O vaxt erməni qəsbkarları Naxçıvana
tez-tez hücumlar edir, hər vəchlə oranı zəbt etməyə çalışırdılar. Ermənistanla
həmsərhəd olan Sədərək rayonu əsl döyüş meydanına çevrilmişdi. Roman Yusifov
bu döyüşlərdə Vətən qarşısında borcunu mərdliklə yerinə yetirirdi. 1992-ci ilin
oktyabr ayında o yaralanır. Əvvəlcə Naxçıvanda, sonra isə Bakı şəhərində müalicə
olunur. Müalicədən sonra xidmətini 777 saylı hərbi hissədə davam etdirir.
Gənc əsgər nümunəvi davranışı və yüksək hərbi hazırlığı ilə burada da
yoldaşlarına örnək olur. O, komandirin təqdimatı ilə birillik zabitlər kursuna
göndərilir. Roman Yusifov kursu müvəffəqiyyətlə başa vuraraq leytenant rütbəsi alır
və yenidən hərbi hissəyə qayıdır. Onu taqım komandiri təyin edirlər. 17 mart 1995-
ci ildə ölkədə sabitlik yenidən pozuldu. Bakıda az qala vətəndaş müharibəsi
başlayacaqdı. Ürəklər həyəcanda idi. Dövlət çevrilişinə cəhd edənlərin məqsədi yeni
qurulmuş dövləti devirib, ölkədə anarxiya yaratmaq idi. Milli Ordu vətəndaş
müharibəsinin qarşısını məharətlə aldı, qara niyyətlər puç oldu. Qəlbi vətən sevgisi
ilə döyünən Roman Yusifov bu hadisələrə biganə qala bilməzdi. O, dövlətçiliyimiz
yolunda öz canını qurban verdi. Subay idi. Dəvəçi rayonunun Qalagah kəndində
dəfn edilmişdir. Oxuduğu 2 saylı orta məktəb onun adını daşıyır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 4 aprel 1995-ci il tarixli 307 saylı
fərmanı ilə Yusifov Roman Yasəf oğluna ölümündən sonra “Azərbaycanın
Milli Qəhrəmanı” adı verilmişdir.
İnternetdə:
www.az.wikipedia.orq
244
Avqust
Əlamətdar tarixi günlər və bayramlar
1 Avqust – Azərbaycan Əlifbası və Azərbaycan Dili Günü, (2001)
2 Avqust – Azərbaycan Kinosu Günü, (1898)
3 Avqust – Ümumdünya Qarpız Günü
5 Avqust – Hərbi Donanma Günü, (1996)
5 Avqust – Beynəlxalq İşıqfor Günü, (1914)
8 Avqust – Beynəlxalq Alpinizm Günü, (1786)
12 Avqust – Beynəlxalq Gənclər Günü, (1999)
15 Avqust – “Allo” sözünün ad Günü, (1877)
18 Avqust – Sərhəd Qoşunları Günü, (2002)
26 Avqust – Beynəlxalq Azərbaycan Muğamı Günü, (2010)
Bu tarixi unutmayaq
23 Avqust – Cəbrayıl rayonunun işğalı günü, (1993)
23 Avqust – Füzuli rayonunun işğalı günü, (1993)
31 Avqust – Qubadlı rayonunun işğalı günü, (1993)
Azərbaycanın tanınmış şəxsiyyətləri
Azərbaycan klassik miniatür sənətinin görkəmli nümayəndəsi Nizaməddin Sultan
Məhəmmədin 525 illiyi, (21.08.1493-1555)
Yubilyar yazıçı və şairlər
Ədəbiyyatşünas Hidayət Əfəndiyevin 110 illiyi, (01.08.1908-29.04.1979)
Şair, ədəbiyyatşünas Ənvər Əhmədin 75 illiyi, (08.08.1943)
Ədəbiyyatşünas İntiqam Qasımzadənin 75 illiyi, (12.08.1943)
Tərcüməçi Kamil Məmmədovun 95 illiyi, (12.08.1923-1989)
Ədəbiyyatşünas Kamal Talıbzadənin 95 illiyi, (14.08.1923-20.01.2006)
Şair, yazıçı Qəşəm İsabəylinin 70 illiyi, (14.08.1948)
Ədəbiyyatşünas, tənqidçi Şamil Salmanovun 85 illiyi, (17.08.1933)
Filologiya elmləri doktoru Əliyev Vilayət Hüseyn oğlunun 80 illiyi, (23.08.1938)
Folklor
Şair, ədəbiyyatşünas Məhərrəm Qasımlının 60 illiyi, (05.08.1958)
Xarici ədəbiyyat
Rus şərqşünası Berje Adolf Petroviçin 190 illiyi, (10.08.1828-12.02.1886)
Rus yazıçısı Aleksandr Çakovski Borisoviçin 105 illiyi, (26.08.1913-1994)
245
İncəsənət
Xalq artisti, aktyor Ramiz Məlikovun 75 illiyi, (04.08.1943)
Xalq artisti, aktyor Rasim Balayevin 70 illiyi, (08.08.1948)
Xalq rəssamı Kazım Kazımzadənin 105 illiyi, (10.08.1913-1992)
Xalq artisti, müğənni İlhamə Quliyevanın 75 illiyi, (17.08.1943)
Xalq artisti, aktyor Şahmar Ələkbərovun 75 illiyi, (23.08.1943-1992)
Milli Qəhrəmanlar Zirvəsi
Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Cəbrayılov Fəxrəddin Mövsüm oğlunun 60 illiyi,
(12.08.1958)
Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Atakişiyev Aslan Qabil oğlunun 65 illiyi,
(16.08.1953-1992)
246
Əlamətdar tarixi günlər və bayramlar
1 Avqust – Azərbaycan Əlifbası və Azərbaycan Dili Günü, (2001)
“Dil hər bir xalqın mənəvi sərvəti, qürur yeridir. Tarixin sınağından çıxıb
cilalana-cilalana bu günümüzədək gəlib çatan Azərbaycan dili də bizim hər
birimiz üçün ana laylası kimi əziz və müqəddəsdir. Öz ana dilini bilməyən adamlar
şikəst adamlardır...”
Ümummilli lider Heydər Əliyev
Ulu əcdadlarımız olan albanların 52 hərfdən ibarət
əlifbası vardı. Ölkəmizdə İslam dininin yayılması ilə
əlaqədar ərəb əlifbasından geniş istifadə olunmuş, yüz
illər boyu ərəb dili din, elm və təhsil dili rolunu
oynamışdır. Lakin əsrlərlə müxtəlif xalqların mədəni
əlaqələrinə xidmət etmiş ərəb qrafikası dilimizin səs
sistemini dolğunluğu ilə əks etdirə bilmir, onun
quruluşu və xarakteri haqqında tam aydın təsəvvür yaratmırdı. Bu çatışmazlıqlar M.
F. Axundzadə başda olmaqla, dövrün mütərəqqi maarifçi ziyalılarında əlifba islahatı
keçirmək ideyaları yaratmışdı. Lakin o vaxt bu ideyanı həyata keçirmək mümkün
olmamışdı. 1922-ci ildə Azərbaycan hökumətinin qərarı ilə Yeni Əlifba Komitəsi
yaradıldı. Bu komitəyə Azərbaycan (türk) dili üçün latın qrafikalı əlifba tərtib etmək
tapşırığı verildi. Bu, yeni əlifbaya keçilməsi yolunda atılmış ilk ciddi addım oldu.
1923-cü ildən etibarən latın qrafikalı əlifbaya keçmə prosesi sürətləndirildi. 1926-cı
ildə keçirilmiş Birinci Ümumittifaq Türkoloji Qurultayın tövsiyəsinə əsasən 1929-
cu il yanvarın 1-dən etibarən Azərbaycanda kütləvi şəkildə latın qrafikalı əlifba
tətbiq edildi. Lakin Türkiyə Cümhuriyyətində də latın qrafikalı əlifbaya keçilməsi
və bunun nəticəsində SSRİ-də və xaricdə yaşayan türk xalqları arasında mədəni
əlaqələrin güclənməsi qorxusu Sovet imperiyası rəhbərliyində Azərbaycan
əlifbasının yenidən dəyişdirilməsi planlarını yaratdı. 1940-cı il yanvarın 1-dən kiril
qrafikalı əlifbaya keçmək haqqında qərar qəbul olundu. Sonralar kiril qrafikasının
Azərbaycan dilinin fonetik səs sisteminə uyğunlaşdırılması üçün Azərbaycan kiril
qrafikasında müəyyən dəyişikliklər aparıldı. Azərbaycan öz dövlət müstəqilliyini
bərpa etdikdən sonra latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasının bərpası üçün tarixi şərait
yarandı. Nəticədə 1992-ci ildə latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasının tətbiqi barədə
Qanun qəbul olundu. 2001-ci ildə isə latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasına keçid başa
çatdırıldı. Latın qrafikalı əlifbanın tətbiqinin Azərbaycan Respublikasının siyasi
həyatında, yazı mədəniyyətimizin tarixində mühüm hadisə olduğunu nəzərə alaraq
Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev 2001-ci il avqustun 9-da fərman
imzalamışdır. Bu fərmanla avqustun 1-i Azərbaycan Respublikasında Azərbaycan
Əlifbası və Azərbaycan dili Günü elan edilmişdir.
İnternetdə:
www.books.google.com
Dostları ilə paylaş: |