92
22 Mart – Yazıçı, ədəbiyyatşünas Mirzə Müştağın 105 illiyi, (1913-2001)
Mirzəyev Mirzə Bağır oğlu 1913-cü il martın 22-də Bakı şəhərində anadan
olmuşdur. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Mirzə Fətəli Axundov adına Müəllimlər
İnstitutunda təhsil almışdır (1938-1940). Eyni zamanda Bakı orta məktəblərində
müəllimlik etmişdir. “Pioner” jurnalı redaksiyasında pioner və məktəblilər
şöbəsinin müdiri (1946-1948), Azərbaycan Radio Verlişləri Komitəsində son
xəbərlər redaksiyasında müdir, bədii verlişlər redaksiyasında redaktor işləmişdir
(1948-1953). 50-dən artıq ədəbi-bədii kitabı redaktə etmişdir. İşlədiyi dövrlərdə
ictimai fəaliyyəti ilə seçilmişdir. Ədəbi fəaliyyətə 1939-cu ildə “Ədəbiyyat
qəzeti”ndə çap etdirdiyi “Qara əlcəkli” adlı ilk hekayəsi ilə başlamışdır. Dövri
mətbuatda vaxtaşırı çıxış etmişdir. “Dərsdən sonra” və S. Axundovla şərikli
yazdığı “İradə” adlı pyesi gənc tamaşaçılar teatrında səhnəyə qoyulmuşdur. Mirzə
Müştaq 2001-ci il dekabrın 11-də vəfat etmişdir.
Kitabları: “Şəfalı əllər” (1955), “Bakı” (1957), “Məni bağışla” (1958), “O mənim
dostumdur” (1964), “Bu quyular mənimdir” ( 1966), “Aydın yollarda” (1967), “Nil
pərisi” (1973), “Qönçələr arasında” (1984), “Kimdir müqəssir” (1985) və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov T. Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə) : Ensiklopedik məlumat
kitabı. – Bakı : Nurlar Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2011.
93
22 Mart – Yazıçı Sabir Azərinin 80 illiyi, (1938-2010)
Sabir Əli oğlu Azəri 1938-ci ildə martın 22-də
Azərbaycanın Ağstafa rayonunun Dağkəsəmən kəndində
anadan olmuşdur. Orada orta məktəbi bitirdikdən sonra
Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinin
jurnalistika şöbəsində təhsil almışdır (1956-1961). Sonra
"Azərbaycan gəncləri" qəzeti redaksiyasında ədəbi işçi (1961-
1962), Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri
Şirkətində redaktor (1962-1966), "Ədəbiyyat və incəsənət"
qəzeti redaksiyasında publisistika şöbəsinin müdiri (1967-
1968), "Ulduz" jurnalında nəsr şöbəsinin müdiri (1968-1973),
məsul katib (1973-1976), "Ulduz" jurnalında baş redaktor müavini vəzifələrində
işləmişdir (1976-1993). Tələbəlik illərindən ədəbi fəaliyyətə başlamışdır. "Duman
çəkilir" pyesi tamaşaya qoyulmuş, onun əsasında "Köhnə bərə" fılmi çəkilmişdir.
"Dalanda" romanı Moskvada "Sovetski pisatel" jurnalında və onun əlavəsi
"Roman-qazeta"da (1990, N 22) kütləvi tirajla buraxılmışdır. Bu romanın rus dilində
3 milyon 500 min nüsxə ayrıca kitab halında nəşri onun yaradıcılığına ciddi maraq
oyatmış, "Molodaya qvardiya" və "Sovetski pisatel" nəşriyyatları povest və
hekayələrini dönə-dönə kütləvi tirajla buraxmışlar. "Qorxu" povesti "Karvan"
jurnalında (1990, N7), "Sonsuzluq" romanı "Azərbaycan" jurnalında (1990, Nll-12)
dərc olunmuşdur. Yazıçı otuza yaxın kitabın müəllifidir. Əsərləri keçmiş sovet
xalqlarının, habelə ingilis, alman, ispan, fin, hind, türk dillərinə tərcümə edilib.
Əsərləri keçmiş SSRİ və xarici ölkə xalqlarının dillərinə tərcümə olunmuşdur.
"Karqaya" povestləri (trilogiya) "Qızıl oraq" ədəbi mükafatına layiq görülmüşdür
(1972). Azərbaycan Ali Soveti Rəyasət Reyətinin Fəxri fərmanı ilə təltif edilmişdir
(1988). 2010-cu ilin yanvarında infarkt keçirən və ağır vəziyyətdə Neftçilər
Xəstəxanasına yerləşdirilən yazıçı iki həftə sonra – yanvarın 28-də elə ordaca
dünyasını dəyişib. Həkimlərin cəhdlərinə baxmayaraq, reanimasiya şəraitində
saxlanan S. Azərinin həyatını xilas etmək mümkün olmayıb. Yazıçı ilk dəfə 1992-ci
ildə ağır infarkt keçirmişdi.
Kitabları: “Nişan üzüyü” (1969), “Yol üstündə toy” (1970), “Sarı at” (1971), “Kar
qaya” (1972), “Boz dağın nağılı” (1977), “Gecə məşəl yanır” (1977), “İlk təkan”
(1978), “Duman çəkilir” (1979), “Darıxan səhər” (1981), “Dalanda” (1984),
“Günəşə sarı gedəndə” (1988), “Ovçunun xatirələri” (1989), “Qorxu” (1989),
“Sonsuzluq” (1980-1990) və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov T. Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə) : Ensiklopedik məlumat
kitabı. – Bakı : Nurlar Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2011.
94
22 Mart – Yazıçı Qəhrəman Qəhrəmanzadənin 105 illiyi, (1913-1990)
Qəhrəmanzadə Qəhrəman Rüstəm oğlu 1913-cü il martın 22-də İranın
Qaradağ mahalında, Əhər deyilən yerdə Vərdin kəndində doğulmuşdur. Kiçik
yaşında ikən ailəliklə Azərbaycanın Gəncə şəhərinə köçmüşlər. Burada 6 saylı
məktəbi bitirib, Bakı Pedaqoji Texnikumunda təhsil almışdır (1928-1933). Sonra
APİ-də təhsilini davam etdirmişdir (1935-1937). Azərittifaqda işləmişdir (1963-
1990). Bədii yaradıcılığa 1935-ci ildə “Qızıl Gəncə” qəzetində dərc etdirdiyi ilk
hekayəsi ilə başlamışdır. Hekayələri dövri mətbuatda müntəzəm çap olunmuşdur.
Qəhrəman Qəhrəmanzadə 1990-cı il yanvarın 22-də Bakıda vəfat etmişdir.
Kitabları: “Mühacirlər dastanı” (1944), “İftira” (1963), “Tozlu palto” (1965),
“Ayrılıq” (1971), “Qırmızı başmaq” (1974), “Bayraqsız adam” (1981) və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov T. Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə) : Ensiklopedik məlumat
kitabı. – Bakı : Nurlar Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2011.