130
30 Aprel – Beynəlxalq Caz Günü, (2011)
Birinci
Beynəlxalq
Caz
Günü
(International Jazz Day) ilk dəfə 2012-ci
ildə keçirilib. Yeni bayramın təqvimə daxil
edilməsi və onun 30 aprel tarixində qeyd
olunmasını YUNESKO-nun Baş konfransı
2011-ci ilin noyabrında elan etmişdir. Bu
bayramın əsas məqsədi kimi onun təsisçiləri
“caz haqqında, sülh, birlik, insanlar arasında
dialoq və əlaqələrin genişlənməsinə yardım
edən qüvvə kimi beynəlxalq ictimaiyyətin
məlumatlılıq dərəcəsinin artırılması”nı nəzərdə tutmuşdur. Dünyanın beş qitəsinin
musiqiçiləri və caz həvəskarları artıq adət halını alan həmin günü əsl bayram əhvali-
ruhiyyəsi ilə qeyd edirlər. Cazın vətəni kimi tanınan Yeni Orleanda isə demək olar
ki, hər gün bütün caz həvəskarları müxtəlif musiqilər səsləndirir, insanlara xoş
əhvali-ruhiyyə bəxş edirlər. Caz XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində Amerikada
Afrika və Avropa mədəniyyətlərinin sintezi kimi meydana gəlsə də, musiqi aləmində
irqi ayrı-seçkiliyin aradan qalxmasında böyük rol oynamışdır. Hal-hazırda bir çox
ictimai təşkilatlar, təhsil müəssisələri və ayrı-ayrı şəxslər, o cümlədən dövlət
orqanları cazın inkişafına yardım edirlər.
Azərbaycan cazı dünyada özünəməxsus yeri ilə seçilir. Bunu ölkəmizdə
keçirilən Beynəlxalq Caz Festivallarına olan maraq bir daha sübut edir. Amerika
cazı və muğam musiqisi üzərində qurulan Azərbaycan cazının bünövrəsi isə 30-cu
illərin sonunda Niyazi və Tofiq Quliyevin yaratdığı "Dövlət Cazı" adı ilə tanınan
Dövlət estrada Orkestri tərəfindən qoyulub. Azərbaycanda estrada və caz
musiqisinin ikinci həyatı Rafiq Babayevin yaratdığı “Qaya” ansamblı ilə başlayır.
Bu ansambl keçmiş SSRİ-də böyük şöhrət qazanıb. Vaqif Mustafazadə dövrü isə
Azərbaycanda sözün əsl mənasında cazın intibah dövrü hesab edilə bilər. Belə ki,
virtouz musiqiçi muğamla cazın sintezini yaradıb. Özündən sonra onun yolunu qızı
Əzizə Mustafazədə davam etdirir. Böyük təməllər üzərində qurulan Azərbaycan cazı
indi gənc ifaçıların timsalında inkişaf dövrünü yaşayır. Bir sıra tanınmış ifaçılarla
yanaşı, Montreyö caz festivalının qalibi İsfar Sarabskinin adını çəkmək yetərlidir ki,
Azərbaycanda caz ənənəsinin necə yaşadığının şahidi olasan.
Caz millətləri birləşdirən və insanlar və dövlətlər arasında sərhədləri aşan
unikal musiqi sənətidir.
İnternetdə:
www.az.wikipedia.orq
131
Bu tarixi unutmayaq
3-4 Aprel – Kəlbəcər rayonunun işğalı günü, (1993)
Kəlbəcər şəhəri 1993-cü il aprel ayının 2-də Ermənistan silahlı qüvvələri
tərəfindən işğal olunub.
Rayon mərkəzi olan
Kəlbəcər şəhəri respublikanın paytaxtı
Bakıdan 458 km aralı, Tərtər çayı dərəsindədir.
Kəlbəcər rayonunun ərazisi 1936 kv.km, əhalisinin sayı işğala kimi 53.962
nəfər idi. Rayonun gözəl və zəngin təbiəti, yeraltı və yerüstü sərvətləri, münbit
torpaqları vardır. 1998-ci ildən başlayan elan olunmamış müharibədə Kəlbəcər
əhalisi qeyrətlə vuruşaraq təpədən dırnağacan silahlanmış və havadarlarına
arxalanan erməniləri torpaqlarına yaxın qoymadılar. Lakin 1992-ci ilin aprelin 8-də
Ağdaban kəndi ermənilərin amansız hücumlarına dözə bilməyib, işğal olundu.
Düşmən Təkəqaya, Zağalar, Çıraq kəndlərinə də soxulub evləri və dinc əhalini
diri-diri yandırdılar. Ən əhəmiyyətli Keçiliqaya yüksəkliyini ələ keçirdilər. Aprelin
2-də Kəlbəcər artıq erməni quldurlarının əlinə keçdi. İşğal nəticəsində Kəlbəcərdə
511 nəfər şəhid oldu, 231 nəfər itkin düşdü, yüzlərlə insan şikəst oldu.
İşğaldan sonra Kəlbəcər şəhərindəki məscid Ermənistan silahlı qüvvələri
tərəfindən dağıdılıb, 900 kv.metr sahəsi və geniş kitabxanası olan, eksponatlarla
zəngin Kəlbəcər tarix-diyarşünaslıq muzeyinin bütün maddi və mənəvi sərvəti
ermənilər tərəfindən talan edilərək Ermənistana daşınıb.
Kəlbəcərin işğalından sonra BMT Təhlükəsizlik Şurası 3205 saylı iclasda 822 saylı
Qətnamə qəbul edib. Qətnamədə bütün işğalçı qüvvələrin Kəlbəcər və Azərbaycanın
digər işğal olunmuş rayonlarından dərhal çıxarılması tələb olunur. Lakin indiyədək
həmin qətnamədən irəli gələn tələblər yerinə yetirilməyib.
İnternetdə:
www.books.google.com
132
Azərbaycanın tanınmış şəxsiyyətləri
3 Aprel – Alim, ictimai xadim Heydər Hüseynovun 110 illiyi, (1908-1950)
Heydər Hüseynov 1908-ci il aprelin 3-də İrəvanda tacir
Hacı Nəcəf Kərbəlayi Hüseyn oğlunun və Məşədi Gülsümün
ailəsində anadan olmuşdur. Heydər Hüseynov Bakının 18
saylı məktəbinin şagirdi olmuşdur. O, 1927-1931-ci illərdə
Lenin adına Pedaqoji Universitetin həm şərqşünaslıq, həm də
pedaqoji fakültələrinin tələbəsi olmuş, ərəb və fars dillərinə
mükəmməl yiyələnmişdir. Əmək fəaliyyətinə 1924-cü ildən
başlamış, pedaqoji texnikumun kitabxanasında işləmişdir.
Heydər Hüseynov 1931-ci ildə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji
İnstitutunun ictimai elmlər fakültəsinin qiyabi şöbəsini
bitirmişdir. 1931-1932-ci illərdə Azərbaycan Elmi-Tədqiqat İnstitutunun aspirantı
olmuşdur. 1936-1940-cı illərdə Heydər Hüseynov SSRİ Elmlər Akademiyası
Azərbaycan filialı Ensiklopediya və Lüğətlər İnstitutunun direktoru olmuşdur. 1939-
1945-ci illərdə SSRİ Elmlər Akademiyası Azərbaycan Filialı sədrinin müavini,
1945-1950-ci illərdə Azərbaycan SSRİ Elmlər Akademiyasının vitse-prezidenti
olmuşdur. Akademiyanın eyni zamanda ictimai elmlər bölməsinin sədri olmuşdur.
Heydər Hüseynov 1930-cu illərdə fəlsəfə elmini tədris etməklə bərabər Azərbaycan
dilində fəlsəfəyə aid "Dialektik materializm", "Dialektika və metafizika",
"Dialektika və tarixi materializm" adlı ilk dərsliklərini filosof Əhməd ağa ilə birlikdə
yazmışdı. Heydər Hüseynov 15 iyun 1939-cu ildə Tiflis şəhərində "M.F.Axundovun
fəlsəfi görüşləri" adlı dissertasiyasını müdafiə etmişdir. O, 1944-cü ildə doktorluq
dissertasiyasını müdafiə etmiş, həmin il professor elmi adını almışdır. Heydər
Hüseynov tarix və fəlsəfə elminin inkişafına böyük töhfə verib. O,
Azərbaycan tərcümə məktəbinin əsasını qoyub, ilk azərbaycan-rus və rus-
azərbaycan lüğətinin redaktorlarından olub. O, 100-dən çox elmi məqalə
yazmışdır. Bəhmənyar, Nizami Gəncəvi, Füzuli, Abbasqulu ağa Bakıxanov, Mirzə
Kazım bəy, Mirzə Fətəli Axundov, Həsən bəy Zərdabi haqqında ciddi tədqiqat işi
aparıb. Həmin dövrdən Heydər Hüseynov 733 səhifəlik " XIX əsrdə Azərbaycan
fəlsəfi və ictimai-siyasi fikrin tarixi haqqında" fundamental əsər yazmışdır.
İnternetdə:
www.books.google.com
Dostları ilə paylaş: |