3
3 -
Y e c h i l i s h i .
\6
HI
10
1
+| —
1
27
3
2
1
27
— +
1
10
10
3
2
11
( - L - А Л Ш = __L Ш
127
81/ 11
81 11
891
2-§. B irh a d la r va k o 'p h a d la r
2.1.
Birhadlar. T a ’ ri f. Faqat ко ‘paytirish va darajaga ко ‘tarish
amallarini o 'z ichiga olgan ifoda birhad deyiladi.
M a s a l a n , 2a; 4a3; | a2b}c.
Xususan birhad bitta son yoki bitta harfdan iborat b o iish i ham
mumkin. M asalan,
-2; 2,7; - a 2; b.
Birhad oldida sonli k o ‘paytuvchi
yozilgan b o ‘lib, har bir o'zgaruvchi bitta
d araja shaklida ifoda
qilingan bo'lsa, birhadning bunday shakli
birhadningstandart shakli
deyiladi.
M asalan,
5a2; -0,5aft3;
^
p 4q2.
S tandart shakldagi birhadning sonli ko'paytuvchisi
birhadning
koeffitsiyenti
deyiladi.
3
x 2y
ning koeffitsiyenti 3 ga,
a2
ning koeffitsiyenti 1 ga, ->>5ning
koeffitsiyenti
- 1
ga teng.
Birhadlarni ko'paytirish uchun ularning koeffitsiyentlarini o 'z a
ro ko'paytirish, bir xil harflarning daraja ko'rsatkichlarini qo'shish
va faqat bitta ko'paytuvchida bo'lgan harflarni o 'z ko'rsatkichlari
bilan ko'paytm aga yozish kerak.
M i s o l l a r . 1) 0,5ab2c3 ■
(-6 a2bc4) = -3 a 3b3e1;
2
)
3
x 2y ■
2xy3 ■
^ x 3z = g x 6y 4z.
Ikki yoki bir nechta aynan bir xil bir h ad lar ko'paytm asini
ko'rsatkichli darajaning xossasidan foydalanib hisoblash qulay:
( 5 a W ) 4 = 54- (a3)4 - (b2)4 ■
(c3)4 = 625a1 W
2.
44
2.2. Ko‘phadlar.
T a ’ r i f .
Bir nechta birhadlarning algebraik
yig ‘indisi ко ‘phad deyiladi.
M asalan, *
a2b + 4a6 - 2b
ko'phaddir.
K o 'phad ning faqat koeffitsiyenti bilan
farq qiladigan hadlari
o'xshash hadlar
deyiladi. K o ‘phadda o'xshash hadlar yig‘indisini
shu yig‘indiga teng b o ig a n
birhadga alm ashtirish
о ‘xshash hadlarni
ixchamlash
deyiladi.
Dostları ilə paylaş: