Falsafaning asosiy yo`nalishlari, fanlar tizimidagi o`rni va vazifalari Reja

Falsafaning vazifalari (funksiyalari). Bu fanning ijtimoiy fanlar tizimidagi o`rni va ahamiyati uning dunyoqarashni shakllantirish, uslubiy, gnoseologik, evristik, pedagogik-didaktik, prakseologik vazifalari (funksiyalari) bilan belgilanadi.
Bundan avvalgi ma’ro`zamizda falsafiy dunyoqarashning genezisi, vazifasi va ahamiyati haqida ancha batafsil to`xtalib o`tgan edik. Ushbu ma’ro`zada esa, unga qo`shimcha qilib, falsafa fan sifatida dunyoqarashni shakllantirish borasida qanday vazifani bajaradi, degan savolga javob topishga harakat qilamiz.
Falsafa fanining dunyoqarashni shakllantirish borasidagi vazifasi:
- birinchidan, inson qarashlarining shakllanish imkoniyatlari, usul va vositalarini, ularning kundalik ong darajasidan nazariy G`oyalar darajasiga kotarilish jarayonini, mifologik dunyo qarashdan farqlarini;
- ikkinchidan, milliy dunyoqarashni shakllantirishdagi turli fan yo`nalishlarining muayyan vazifalarini, ularning bir-biri bilan G`oyaviy hamkorlik qilish va uyg`unlashuv tamoyilini;
- uchinchidan, ilmiy dunyoqarashning milliy va umuminsoniy manfaatlarga mos kelishini aniqlashda namoyon bo`ladi.
Falsafa fanining uslubiy vazifasini izohlash uchun avvalo uslub (metodologiya) tushunchasini bilib olish lozim. Metodologiya — falsafa fanining tadqiqot ob’ektini o`rganishga yo`naltirilgan eng umumiy tamoyillar, usul va vositalar tizimidir. Metodologiya so`zining mantiqiy mazmuni ham borliqni bilishning usul va vositalari haqidagi ta’limot, degan ma’noni anglatadi. Shu ma’noda falsafa boshqa fanlar uchun metodologiyadir.
Falsafaning gnoseologik vazifasi, uning borliqni bilish uchun umumiy metodlar tizimini yaratishi bilan bog`liq. Bunda bilimlarning xaqiqiyligi masalasi asosiy o`rin tutadi. Falsafaning gnoseologik funksiyasi, ong va dunyoni bilish masalasiga bag`ishlangan ma’ro`zalarimizda ancha batafsil ma’lumotlar berish ko`zda tutilgan.
Falsafaning evristik funksiyasi («evrika» grekcha so`z bo`lib, kashf etish, degan ma’noni anglatadi) gnoseologik vazifasi bilan bog`liq bo`lib, tabiat, jamiyat va inson tafakkuri rivojlanishining umumiy yangi qonuniyatlarini kashf etishni harakterlaydi. Shu bilan birgalikda bu funksiyaga o`zini o`zi anglashni, milliy o`zlikni anglashni ham kiritish maqsadga muvofiq. Zero, inson va millatning o`zligini anglashi o`z tarixining xaqqoniy qirralarini va kelajak istiqbollarini kashf etish bilan belgilanadi.