|
Fan va texnalogiyalar universiteti 2- kurs sirtqi boshlang'ich ta'lim Xakimbekova Barno Mavzu: so'z birikmasi. So'zlarning teng va ergashgan bog'lanishi
|
tarix | 28.11.2023 | ölçüsü | 1,02 Mb. | | #132970 |
| 2-kurs sirtqi 104 guruh Xakimbekova Barno Fan va texnalogiyalar universiteti 2- kurs sirtqi boshlang'ich ta'lim Xakimbekova Barno Mavzu: so'z birikmasi. So'zlarning teng va ergashgan bog'lanishi Reja: - Reja:
- 1. So'z birikmasi
- 2. So'zlarning teng va tobe bog'lanishi
So'z birikmasi ikki va undan ortiq mustaqil so'zlarning o'zoro tobe munosabatidan tashkil topadi. - So'z birikmasi ikki va undan ortiq mustaqil so'zlarning o'zoro tobe munosabatidan tashkil topadi.
- Masalan: Biz ularga yurtimiz jamolini ko'rsatdik
- Eslatma: gapda fe'lni so'z birikmalarga ajratishdahamisha fe'lning noaniq shakli qo'llaniladi.
So'z birikmalari o'zoro 2 xil bog'lanadi: - So'z birikmalari o'zoro 2 xil bog'lanadi:
- 1. Teng bog'lanish ( kun va tun,sen va men).
- 2. Tobe bog'lanish ( mening uyim, kitobning varog'i).
- Tobe bog'lanish 2 qismdan iborat bo'ladi.
- 1. Hokim qism
- 1. Tobe qism
- Gapda so'roqqa javob bo'ladigan qism hokim qism bo'ladi.
- Gapda so'roq beruvchi qism tobe qism bo'ladi.
Tobe bog'lanishlar o'zoro 3 guruhga bo'linadi: - Tobe bog'lanishlar o'zoro 3 guruhga bo'linadi:
- 1. Bitishuv
- 2. Moslashuv
- 3. Boshqaruv
- Bitishuv - hokim so'z bilan tobe so'zlarning o'zoro hech qanday vositalarsiz o'zoro bog'lanishidir. Bunda so'z birikmasida ohang bo'ladi.
- Chiroyli qiz, baland bino, mehribon ona, talabchan ustoz, savlatli ota
Moslashuv - qaratqich kelishigi - ning qo'shimchasini olgan soz bilan qaralmish o'rtasidagi bog'lanish. - Moslashuv - qaratqich kelishigi - ning qo'shimchasini olgan soz bilan qaralmish o'rtasidagi bog'lanish.
- Quyoshning nuri, mening bog'im.
- Egalik qo'shimchasini olgan so'z- qaralmish - hokim so'z bo'ladi.
- Bazan -ning qo'shimchasi tushib qolishi mumkin -- maktab o'quvchisi,
Boshqaruv- hokim so'zning talabiga ko'ra tobe so'zning kelishik qo'shimchalari bilan o'zgarishi yoki ko'makchilar bilan kelishi - boshqaruv deyiladi. Hokim so'z asosan fe'l hisoblanadi. - Boshqaruv- hokim so'zning talabiga ko'ra tobe so'zning kelishik qo'shimchalari bilan o'zgarishi yoki ko'makchilar bilan kelishi - boshqaruv deyiladi. Hokim so'z asosan fe'l hisoblanadi.
- Yoshlarni yetaklamoq, uydan chiqdim, kitobni oldim. Xokim so'z qaysi so'z turkumi bilan ifodalanishiga qarab so'z birikmalari 2xil bo'ladi:
- 1. Otli so'z birikmalar- o'rik guli, meni kitobim.
- 2. Fe'lli so'z birikmalar- uyga kirdim, sayohatga chiqdi
E'tiboringiz uchun rahmat! - E'tiboringiz uchun rahmat!
Dostları ilə paylaş: |
|
|