Fəlsəfə nədir? Fəlsəfə dünyagörüşü kimi. Fəlsəfənin predmeti. Fəlsəfi biliyin strukturu



Yüklə 1,08 Mb.
səhifə121/129
tarix31.08.2023
ölçüsü1,08 Mb.
#121158
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   129
F ls f n dir F ls f d nyag r kimi. F ls f nin predmeti. F

a) Resursların tükənməsi. Bütövlükdə təbii resurslar iki böyük qrupa bölünür: bərpaolunan və bərpaolunmaz təbii resurslar. Lakin bu bölgü şərtidir. Məsələn, neft bərpaolunmaz resurs sayılır. Əslində bu bərpaolunmazlıq onun yaranma müddətinin həddən çox olması ilə bağlıdır. Yəni neftin yaranması milyon illərə başa gəlirsə, bu faktiki bərpaolunmazlıqdır. Digər tərəfdən bərpaolunan resurslar da tükənə bilər. Məsələn, amansız ovçuluq əslində bərpaolunan resurs hesab edilən bəzi heyvan növlərinin nəslinin kəsilməsinə səbəb olur.
Ümumiyyətlə resursların tükənməsi dedikdə bunlar başa düşülür: kənd təsərrüfatında texnoloji qaydaların pozulması torpağın erroziyasına gətirir; sənaye istehsalının genişlənməsi neft və qaz ehtiyatlarını kəskin azaldır; bəzi hesablamalara görə yaxın 20-30 ildə mis, gümüş, qızıl ehtiyatları tam tükənə bilər. Ekspertlər göstərirlər ki, son 50 ildə istehlak olunan mineral xammalın həcmi, bəşəriyyətin mövcudluğu boyu istehlak olunan xammalın həcminə bərabərdir.
b) Ekoloji problemlər. Bu problemlər təbii mühitin çirklənməsi və onun nəticəsi olaraq deqradasiyası ilə bağlıdır. Çirklənmə geniş anlayışdır. O mexaniki, kimyəvi, radiasiya, səs, vibrasiya, istilik çirklənməsi ola bilər. Problem bir sıra fərqli formalarda təzahür edir. Məsələn, ozon qatının dağılması, turşulu yağışların yağması, qlobal istiləşmə və s.
c) Növ müxtəlifliyinin kasadlaşması. Bu əvvəlki iki problemlə sıx bağlıdır. Onun mahiyyətini yaranmasına təbiətin yüz min illər sərf etdiyi heyvan və bitki növlərinin məhv olmasıdır. Məlumdur ki, genetik müxtəliflik hər bir təbii sistemin normal fəaliyyəti üçün mühüm şərtdir. Hər bir ayrıca növün məhvi biosferin dayanıqlığını azaldır və biosenozun məhv olma ehtimalını yüksəldir. Bütün canlılar məskunlaşdığı mühitin şəraitindən asılıdır. Orqanizmlər bir-biri ilə trofik zəncirlərlə (qida zənciri) bağlıdır. Şəraitin dəyişməsi ilə bir həlqənin qopması, yəni hər hansı bir heyvan və ya bitki növünün məhv olması onlarla digər canlı növün məhv olmasına gətirə bilər. Məhv olmuş növləri isə sonradan bərpa etmək mümkünsüzdür.

Yüklə 1,08 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   129




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə