Fizik masala qanday yechiladi?

*Olimpiada masalalari.
1-masala: Havosi so’rib olingan va ikkala uchi kavsharlangan L=1 m uzunlikdagi nayning o’rtasida uzunligi h=20 sm bo’lgan simob ustunchasi bor. agar nayni vertikal qo’yilsa, uning ichidagi simob ustunchasi l=10 sm bo’ladi. Nay qancha P₁ bosimgacha so’rilgan? Simobning zichligi ρ=13,6 g/sm³.

Berilgan:	Formula:
L=1 m h=20 sm=0,2 m l=10 sm= 0,1 m ρ=13,6 g/sm^3 _______________________ P1=?	Nayning har ikkala uchida havo dastlab hajmni egallaydi (bunda S-nayning ko’ndalang kesim yuzi) va P1 bosimga ega bo’lgan. Nayni vertikal qo’yilganda yuqorigi qismda havoning hajmi bosimi P2 bo’lgan. Nayning pastki qismida esa hajm Bosimi P3 bo’lgan. Boyl-Mariott qonuniga ko’ra nayning yuqorigi qismi uchun bundan. pastki qism uchun bundan Boshqa tomondan nayning pastki qismidagi havo bosimi nayning yuqorigi qismidagi havo bosimi bilan simob ustunchasining bosimi yig’indisiga teng bo’lganda simob ustunchasi muvozanatda bo’ladi, ya’ni (5), (7) va (8) dan P2 va P3 larni yo’qotib, quyidagini topamiz:
Hisoblash:

2-masala: Chuqurligi H ga teng bo’lgan suv havzasi tubidan havo pufakchasi chiqmoqda. Pufakchaning radiusi r va vaqtning berilgan momentida u turgan h chuqurlik orasidagi bog’lanishni toping. pufakchaning havza tubida bo’lgan paytdagi hajmi V₀ ga teng. Sirt taranglik kuchini hisobga olmang.

Berilgan:	Formula:
H, r, h, V0 _______________________ r(h) =?	Suv havzasining tubidagi havo bosimi ga teng. h chuqurlikdagi havo bosimi esa bo’ladi. Xuddi shu h chuqurlikda havo pufakchasining hajmi ga teng. Boyl-Mariott qonuniga ko’ra yoki (5) ifodadan ni topamiz.
Hisoblash: