Fonetika “Ilm – qaytarish va takrorlash mevasidir”

la
-
ri
-
miz
-
ni
hal
et-
dik
. 
Eslatma!
Agar undosh ikkita unli o‘rtasida kelsa, o‘zidan keyingi unli bilan bo‘g‘in hosil 
qiladi.
Masalan, deng-iz emas, de-ngiz, bol-a-lar-i emas, bo-la-la-ri, sing-il emas, si-ngil.
M: biriktirilgan –
M: Radiokarnay –
M: Aytolmaganliklaringizdandir –
Eslatma!
Ng harfiy birikmasi ikki unli orasida kelsa, bo‘g‘inga ko‘chirganda ikkinchi unli 
bilan bo‘g‘in hosil qiladi. Masalan, ko‘ngil – ko‘-ngil; singil – si-ngil; dengiz – de-ngiz.
Eslatma!_Agar_ng_dan_keyin_undosh_kelsa,ng_birinchi_bo‘g‘inda_qoladi._Masalan,_singli_–_sing-li;_ko‘ngli_–_ko‘ng-li,_manglay_–_mang-lay.__Eslatma!'>Eslatma! 
Agar ng dan keyin undosh kelsa,ng birinchi bo‘g‘inda qoladi. Masalan, singli – 
sing-li; ko‘ngli – ko‘ng-li, manglay – mang-lay. 
Eslatma!
Yevropa tillaridan kirgan so‘zlarda n va g alohida tovush, alohida harf hisoblanadi 
va ikkalasi ikki bo‘g‘inga ajraladi. Masalan, ingliz – in-gliz; kongress – kon-gress, shtanga – 
shtan-ga. 
Eslatma!
Menga, senga, unga 
kabi so‘zlarda –ga jo‘nalish kelishigi qo‘shilgan. Shuning 
uchun ikkiga ajratiladi. Men-ga, sen-ga, u-ga.
 
Eslatma! 
O‘zbek tilida bo‘g‘inlarning quyidagi turlari uchraydi: 
1.
Bir unlidan iborat
: o-na, o-lam, u; 
2.
 
Unli + undosh
: os-mon, ar-mon;
 
3.
Undosh + unli
+ undosh: dav-lat, mak-tab; 
4.
Unli + undosh + undosh
; aql, ilm; 
5.
Undosh + unli + undosh + undosh : 
qarz, shart, farz. 
Eslatma! Poliglot 
so‘zining ma‘nosi ―
ko‟p til biluvchi
‖. 
Eslatma! 
So‟zlarning bo‟g‟inga ajralishi bilan asos va qo‟shimchaga ajralishi 
ba‘zan 
teng bo‘ladi, ba‘zan teng bo‘lmaydi. Bu qoida faqat bir bo‘g‘inli so‘zlarga xos. 
Eslatma! 
Agar undosh bilan boshlanuvchi qo‟shimcha qo‟shilsa bo‟g‟in va asos-
qo‟shimchaga ajratish teng. Unli bilan boshlanuvchi qo‟shimcha qo‟shilsa teng emas. 
 

---

10 
Teng
So‘z +qo‘shimcha 
So‘z 
Bo‘g‘in 
Asos va qo‘shimcha 
Non + ni 
nonni 
Non-ni 
Non-ni 
Uy + ga
uyga 
Uy-ga 
Uy-ga 
Jon + ni 
jonni 
jon-ni 
jon-ni 
 
Teng emas 
So‘z +qo‘shimcha 
So‘z 
Bo‘g‘in 
Asos va qo‘shimcha 
Non + i 
noni 
no-ni 
non-i 
Uy + ing
uying 
u-ying 
uy-ing 
Jon + i 
joni 
jo-ni 
jon-ing