1 Ramiz Dəniz
Yüklə 3,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
530 Kolumbiyada San-Xuan çayının mənsəbində qalanda B.Ruis briqantinaya başçılıq edərək, Ekvadorun sahillərini kəşf etmişdi və ispanlardan ilk adam idi ki, Cənubi Amerikanın sahilində ekvator xəttini yuxarıdan aşağıya keçmişdi. 126. Ruko - Piçinça vulkanının bir başı. Ruko sönmüş vulkandır və Quaquaya nisbətən Kitoya yaxın bir yerdə yerləşir. Bir çox hallarda başı qarla örtülü olur və bunun sayəsində Kitoda hətta yayda da möhkəm isti olmur. 127. Ruminyaui - «Kitu krallığının» sonuncu hökmdarı. Ataualpa ispanlara əsir düşəndən sonra «Kitu krallığında» konkistadorlara qarşı kəskin müqavimət (1533-1534) göstərmiş hindu rəhbəri. 128. «Saqqallılar» - hindular Avropadan gələnləri belə adlandırırdılar. 129. San-Migel-de-Piyura-F.Pisarro tərəfindən 1532-ci ildə Peruda saldırdığı yaşayış məntəqəsi. Bu ilk yaşayış məntəqəsi idi ki, materikin içərisində salınmışdır. İndiki Piyura şəhəri. 130. San-Xuan çayı - Kolumbiyanın qərbində yerləşən və Buenaventura körfəzindən şimalda Sakit okeana tökülür. Paskual de Andoqoya 1522-ci ildə kəşf edib. 131. Sardiniya adası - Aralıq dənizində, Apenin yarımadasından qərbdə ada. İtalyanın ərazisidir. Sahəsi 24 min km 2
531 132. Sebastyan (1554-1578) - 1557-1578-ci illərdə Portuqaliyanın kralı. Onun hakimiyyət dövrü ölkənin iqtisadi və siyasi böhranla üst-üstə düşür. Döyüşkən katolik sayılan Sebastyan yezuitlərdən tərbiyə almışdır və hakimiyyət faktiki olaraq onların əlinə keçmişdir. Mərakeşdə başlanan sülalə davasından istifadə edən cavan kral Şimali Afrikada öz müstəmləkələrini möhkəmlətməkdən və genişləndirməkdən ötrü Mərakeşə yürüş edir. 1578-ci ilin avqustun 4-də Əlkəsərkivir yaxınlığında baş verən döyüşdə portuqallar darmadağın edilir, Sebastyan özü isə həlak olur. Onun övladının olmadığından istifadə edən II Filipp 1581-ci ildə Portuqaliyanı İspaniya ilə uniyaya təhkim edir. 133. Seviliyadan «Hindistana» gəmilər yola düşürdü - Amerika sahilləri nəzərdə tutulur. 134. Qay Yuli Sezar (e.ə. 100-44) - Romanın tanınmış dövlət və siyasi xadimi, məşhur sərkərdəsi, bacarıqlı natiq, yazıçı. E.ə. 73-cü ildə hərbi tribun, 68-ci ildə kvestor, 65-ci ildə edil seçilmişdi. Siyasi vəziyyətini möhkəmləndirmək və konsul seçilmək üçün e.ə. 60-cı ildə Qney Pompey və Mark Krass ilə ittifaqa girmişdi (1-ci triumvirat). E.ə. 59-cu ildə konsul seçilib. Qalliya yürüşlərində (e.ə. 58-51) o, bu gün Alp dağları arası Qalliyanı işğal edə bilmişdi. Romada vətəndaş müharibəsində (e.ə. 49-45) Pompeyin və siyasi müttəfiqlərinin qoşunlarını darmadağın edən Sezar diktator səlahiyyətindən (e.ə. 49, 48-46, 45-ci illərdə, 44-cü ildən ömürlük), konsul (47-ci ildən beş, 44-cü ildən on illiyə) və daim tribun (e.ə. 48- ci ildən) hakimiyyətindən və s. səlahiyyətlərdən istifadə
532 edirdi. Əslində o, monarx idi (lakin idarəçiliyin Roma respublikasının formalarını saxlayırdı). 135. Seylon - 1972-ci ildən Şri-Lanka. Əvvəllər Portu- qaliyanın müstəmləkəsi idi. Hindistanın cənubi-şərqində yerləşir. Sahəsi 66 min km. 2 Paytaxtı Kolombo şəhəri. 136. Səlcuqilər dövləti - Yaxın Şərqdə ən qüdrətli orta əsr feodal dövlətlərindən biri (1038-1157). X əsrin 1-ci yarısında oğuz və digər türk tayfalarının hərbi-siyasi birliyi yarandı. Səlcuqilər Türküstandan Aralıq dənizinə, Zaqafqafziyadan Fars körfəzinədək geniş bir ərazini əhatə edən Səlcuqilər dövlətinin əsasını qoyurlar. 1034-cü ildə Qəznəvilər əleyhinə çıxan Səlcuqilər 1038-ci ildə Nişapuru ələ keçirib öz dövlətlərini yaradırlar. Səlcuqun nəvəsi Toğrul bəy (1038- 1063) bu dövlətin ilk sultanı olur. XI əsrin 2-ci yarısında Orta Asiya, Zaqafqaziya, İran, İraq, Suriya, Kiçik Asiya və Ərəbistan yarımadası Səlcuqilər dövlətinin tərkibində idi. 137. Səfəvilər dövləti - orta əsr feodal dövləti (1501-1736) Azərbaycan, Şərqi Gürcüstan, İran, Cənubi Türkmənistan və indiki Əfqanıstan (Bəlx vilayəti istisna olmaqla), bəzi dövrlərdə İraqi-Ərəb və s. əraziləri əhatə edirdi. Əsasını I Şah İsmayıl (Xətai) qoymuşdur. Dövləti səfəvilər nəsli idarə edirdi. I Təhmasibin dövründə (1524-1576) Böyük Moğollar dövləti ilə yaxın münasibətləri yarandı. Osmanlı sultanı I Süleyman dəfələrlə (1534-1535, 1548, 1554) Azərbaycana
533 yürüş etdi. Avropa dövlətləri Osmanlılarla mübarizədə Səfəvilər dövlətinə qüvvətli müqtəfiq kimi baxırdılar və Venetsiya, Almaniya, Macarıstan, İspaniya, Portuqaliya və s. dövlətlər Səfəvilərlə diplomatik əlaqə yaratmışdı. Roma, İspaniya və Venetsiya elçiləri Səfəvilər dövlətini müharibəyə cəlb etməklə Osmanlıların iki cəbhədə mübarizə aparmasına çalışırdılar. 138. Sikalpa vadisi - Ekvadorun paytaxtı Kitonun yerləşdiyi ərazi. 139. Siciliya - Aralıq dənizində ən böyük ada. İtalyanın tərkibindədir. Sahəsi 25460 km 2 . Apenin yarımadasından cənubda yerləşir və Messina boğazı ilə ondan ayrılır. 140. Solomon adaları - Sakit okeanda Melaneziyada arxipelaq. Yeni Qvineyadan şərqdədir, 7 iri ada (Bugenvil, Quadalkanal, Santa-İsabel, Maloita, San-Kristobal, Şüazöl və Nyu-Corciya) və bir sıra kiçik adadan ibarətdir. Sahəsi 40,4 min km
2 -dir.
141. Ernan de Soto - 1532-ci ildə F.Pisarro ilə birlikdə İnk imperatoru Ataualpanın həbsində iştirak edib. 1539-cu ildə «Yeddi Şəhərlər» ölkəsini axtarıb tapmaq üçün böyük bir dəstə ilə Florida yarımadasından şimal istiqamətində yürüşə başlayıb. 1540-cı ildə Atlantik okeanına tökülən Oltamaxo, Savanna çaylarını və Appalaç dağlarının başlanğıcını kəşf edir. Gələn ildə Tennesi, Missisipi, Arkanzas, Kaneydian və
Yüklə 3,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
|