522
85. Korsika adası - Aralıq dənizinin şimalında ada. Sahəsi
8,7 min km
2
. Fransaya tabedir, əhalisi əsasən korsikalılardan
ibarətdir.
86. Kotopaxi vulkanı - And dağlarında püskürən vulkan.
Hündürlüyü 5897-m-dir.
87. Koçoski - Ekvadorun dağlıq ərazisində yaşayan kiçik
hindu tayfası.
88. “Kuskodakı uzunqulaqlar” - İnklərin sarayında imti-
yazlı əyanlar. Bu təbəqəyə əsasən hərbi rəislər aid idi. Adətə
görə ink əyanları qulaqlarından qızıldan düzəldilmiş iri
halqalar asırdılar. Bunun nəticəsində uzun müddətdən sonra
qulaqlar uzunlaşırdı.
89. “Günəşin qızları” - “Kitu krallığında” sarayda
saxlanı-lıb xüsusi tərbiyə alan yüksək təbəqəyə məxsus olan
qızlar. Həmin qızlar gələcəkdə hökmdarın ən yaxın
adamlarına ərə gedirdilər.
90. La-Manş - İngiltərə ilə Fransa arasında boğaz.
Atlantik okeanı tərəfində boğazın eni 180 km., Şimal dənizi
tərəfdə Pa-de-Kale (Duvr) boğazında 32 km-dir.
91. Langedok - Fransanın cənubunda tarixi əyalət. Sahəsi
27,8 min km
2
. Fransızca “dil”, “uzun yer” mənasındadır.
92. Las-Penyas kvartalı - Quayakil şəhərinin əsası qoyu-
landa San-Karlos və Plançado fortları tikiləndən sonra bu
kvartal mülki əhalinin yaşadığı ilkin yaşayış ərazisi sayılırdı.
523
93. Hersoq Fransisko Lerma (1552-1623) - İspaniyanın
siyasi xadimi, kral III Filippin birinci naziri. Sərbəst haki-
miyyəti zamanı (1598-1618) ispan mütləqiyyətinin böhranı
baş vermişdir.
94. Ernando de Luke - Panamada varlı kilsə rahibi olmuş-
dur. Perunun fəth edilməsi üçün Fransisko Pisarro ilə ittifaq
yaradır və həmin yürüşə xeyli sərmayə qoyur.
95. Maiya - dilləri bir-birilərinə oxşar olan indiki Meksi-
kanın, Qvatemalanın və Hondurasın ərazisində yaşayan
hindu tayfalarının qrupu. III-X əsrlərdə maiyalıların əsas
yaşayış məntəqələri Usumasinta çayı boyu, Qvatemalanın
şimalında və Hondurasın qərbində yerləşirdi indiki Tikal,
Kopan, Vaşaktun, Pyedras-Neqras, Yaşçılan və başqa
məntəqələrdə idi.
1527-ci ildə Yukatanda maiyalıların ispanlara qarşı
qəhrəmancasına başladıqları müqaviməti on illərlə davam
edir. Axırıncı müstəqil yaşayış yeri Tayyasal 1697-ci ildə
ispanlar tərəfindən tutulur. İşğalçılar, əsasən də katolik
ruhaniləri maiyalıların mədəniyyət abidələrini darmadağın
edirlər. Nəticədə, indiki maiyalılar ulu babalarının qədim
mədəniyyətini unudublar.
96. Manta - Ekvadorun sahil kənarında yaşayan iri Hindu
tayfası.
524
97. Marsel - Fransanın cənubunda şəhər. Aralıq dənizi
sahilində yerləşir. Qədimdə (e.ə. VI əsrdə) yunanların
Messaliya adı ilə müstəmləkəsi olub. Əsası qoyulma tarixi də
həmin dövrə təsadüf edir.
98. Marşall adaları - Ekvatordan şimalda Sakit okeanda,
Mikroneziyanın tərkibində adalar arxipelaqı. Bir neçə yüz
mərcan adalarından, atollardan və riflərdən ibarətdir və 1
mln.km
2
. ərazidə yerləşir (5°-15° şm.en dair. 160°-173° şərq
uzunluqları arasında).
99. Hersoq Medina - Sidoniya - 1588-ci ildə “Məğlub-
edilməz armadanın” komandanı. İspaniyanın tanınmış qrandı
olmasına baxmayaraq öz hərbi səriştəsizliyi ilə ispan dəniz
donanmasını məğlubiyyətə uğratmışdı.
100. Gerqard Merkator (latınlaşdırılmış Kremer) (1512-
1594) - məşhur fələməng xəritəşünası. Luven universitetini
qurtarandan sonra o, dəqiq optik cihazların ixtirası və
xəritələrin tərtibatı ilə məşğul idi. 1544-cü ildə dini təqiblər
zamanı həbsə alınır, 1552-ci ildə Duysburqa mühacirət edir.
Merkator çoğrafi fəaliyyəti zamanı Avropa ölkələrinin
xəritələr toplusunu tərtib edir və həmin toplu onun
ölümündən sonra (1595) “Atlas” adı altında çap olunur.
101. Mərakeş - Afrikanın şimal-qərbində ölkə. Sahəsi 440
min km
2
. Paytaxtı Rabat. Əhalisi ərəblərdən ibarətdir.
525
102. Xərəzmşah Məhəmməd - Xəzər dənizinin şərq
sahillərindən başlamış ta ki, monqol ərazilərinə kimi nəhəng
dövlətin hökmdarı olmuşdu. Monqol hökmdarı Çingiz xan
1219-cu ildə Xərəzm dövlətinə hücum edir və bir il
müddətinə nəhəng dövləti ələ keçirir. Monqol hücumlarına
tab gətirməyən Məhəmməd şah oğlu Cəlaləddin ilə birlikdə
İrana qaçmağa məcbur olur.
103. Molukk adaları - İndoneziyada, Malayziya arxipe-
laqının şərq hissəsində adalar qrupu. Sulavesi və Yeni
Qvineya adaları arsındadır. Sahəsi 83,7 min km
2
. Ən iri
adaları Halmahera, Seram, Buru. Şimaldan cənuba, cənubdan
şimala doğru 1300 km. məsafədə uzanır. Əsas şənəri və
limanı Ambondur.
104. Moriskilərin üsyanı (1568-1572) - İspaniyada ərəb-
lərin hegemonluğuna son qoyulandan sonra (1492) bu ölkədə
qalan və xristianlığı zor gücünə qəbul etdirilən ərəbləri
moriskilər adlandırırdılar. Qranadanın və Əndəlisin moris-
kiləri 1568-ci ildə üsyan qaldırırlar. II Filipp xüsusi edikt ilə
əsgərlərinə yerli əhalini qırmağa icazə vermişdir. Bunun
nəticəsində bir çox yerlərdə əhali tamamilə qırılmışdır. 1572-
ci ildə üsyan xüsusi qəddarlıqla yatırdılır və Qranadanın sağ
qalmış moriskiləri yarımadanın başqa yerlərinə köçürülür.
105. Diyeqo Nikuesa - «Qızıl Kastiliyanın» (Panamanın
və Kosta-Rikanın Qəraib dəniz sahili) ilk 1508-ci ildən
Dostları ilə paylaş: |