307
- iri mühə
ndis tikililə
ri olan sə
rhə
dlə
r (də
mir yolları, estakadalar, boru
kə
mə
rlə
ri, körpülə
r və
s.);
- küçə
lə
r, meydanlar, keçidlə
r;
- istehsal və
qeyri-istehsal tə
yinatlı müə
ssisə
və
obyektlə
rin sə
rhə
dlə
ri;
- meşə
, kə
nd tə
ssə
rrüfatı və
digə
r yerlə
rin sə
rhə
dlə
ri.
Qiymə
tlə
ndirilə
n
mikrozonaların
sə
rhə
dlə
rində
torpaq
sahə
lə
rinin,tikinti sahə
lə
rinin, mühə
ndis qurğ
ularının forması, sə
viyyə
si və
kvartal, avtomobil magistralları, küçə
lə
rin sə
rhə
dlə
rinin nisbi yerinin ümumi
sahə
si üzrə
tipik torpaq sahə
lə
rinin parametirlə
ri tə
yin edilir.
III. Torpaqların kadastr göstə
ricilə
rinin hesablanması.
Torpaq sahə
lə
rinin müх
tə
lif metodlarla qiymə
tlə
ndirilmə
sində
n alınan
verilə
nlə
rin tə
hlili ə
sasında hə
r bir qiymə
tlə
ndirilə
n mikrozonada konkret
istifadə
növü yaх
ud mümkün istifadə
növünün maksimal qiymə
ti üzrə
orta
hə
cmi kimi torpağ
ın kadastr də
yə
ri tə
yin edilir. Bazar informasiyanın
iş
lə
nmə
sinin ə
sas metodları qruplaş
maların statistik metodu və
reqressiya –
korrelyasiya tə
hlili hesab edilir.
Tipik torpaq sahə
lə
rinin torpağ
ın hə
r sahə
vahidi hesabı ilə
bazar
qiymə
ti müə
yyə
n edilir:
- satış
zamanı düzə
liş
edilmiş
analoji sahə
lə
rə
bazar qiymə
tilə
boş
qalmış
torpaq sahə
lə
ri üzrə
;
- konkret daş
ınmaz ə
mlak obyektinin, hə
mçinin torpaq sahə
sinə
gə
lə
n
mə
nfəə
tin teх
niki qalığ
ının cari bazar qiymə
tində
n köhnə
lmə
nin çıх
ılmasına
olduğ
una görə
bə
rpa də
yə
rinin çıх
ılmasını nə
zə
rə
alan mə
srə
f metodunu
tə
tbiq etmə
klə
daş
ınmaz ə
mlak obyektlə
ri tikilə
n torpaq sahə
lə
ri üzrə
.
Daş
ınmaz ə
mlak bazarında real və
ziyyə
tdə
n asılı olaraq baş
qa
metodlarda tə
tbiq edilir. Müх
tə
lif növ istifadə
üçün bir qiymə
tlə
ndirmə
mikrozonası hə
ddində
torpağ
ın ə
hə
miyyə
tli fə
rqlə
nə
n qiymə
tlə
ndirmə
də
yə
rinin alınması hallarında ə
lavə
qiymə
tlə
ndirmə
mikrozonaları seçilir.
Öz ə
hə
miyyə
tinə
görə
torpağ
ın kadastr də
yə
rinə
yaх
ın olan
qiymə
tlə
ndirilə
n mikrozonalar qiymə
tlə
ndirmə
zonalarına birləş
dirilir. Buna
görə
də
bir qiymə
tlə
ndirilmə
zonası mə
skun ə
razilə
rdə
bir neçə
lokal sahə
lə
rlə
tə
qdim edilə
bilə
r.
Qiymə
tlə
ndirilə
n zonaların sayı mikrozonaların qiymə
tlə
ndirmə
də
yə
ri
diapazonundan asılı ola bilə
r. Tə
crübə
göstə
rir ki, sabit daş
ınmaz ə
mlak
bazası olan şə
hə
rlə
rdə
ki torpağ
ın bazar də
yə
rinin qiymə
tlə
ndirilmə
si,
ayrılmış
qiymə
tlə
ndirmə
zonalarının sayı yaş
ayış
mə
ntə
qə
lə
rində
ki sakinlə
rin
sayından asılıdır. Qiymə
tlə
ndirmə
zonalarının sayı 20 minə
də
k adamı olan
şə
hərlərdə 10- dan attıq ola bilər.
IV. Şə
hə
r ə
razisinin zonallaş
dırılma də
yə
ri.
Hə
yə
tyanı, bağ
çılıq və
bostançılıq tə
ssə
rryfatlarının aparılması üçün
fə
rdi yaş
ayış
tikintisinə
ayrılan yaş
ayış
və
kommersiya tikililə
ri
rayonlarındakı torpaq sahə
lə
rində
keçirilə
n qiymə
tlə
ndirmə
nə
ticə
sində
şə
hərin qiymətləndirilən mikrozonaları üzrə torpaq dəyərinin göstəriciləri
müə
yyə
n edilir.
308
V. Kadastr qiymə
tlə
ndirmə
nə
ticə
lə
rinin tə
rtib edilmə
si.
Aparılan
kadastr
qiymə
tlə
ndirilmə
sinin
nə
ticə
lə
ri
hesabatdə
ümumiləş
dirilir və
yerli özünüidarə
etmə
orqanlarının sə
rə
ncamına verilir.
Yerli özünüidarə
etmə
orqanları açıq mə
tbuatda qiymə
t zonaları üzrə
torpaqların kadastr də
yə
rinin nə
ticə
lə
rini də
rc edir və
də
rc olunmuş
verilə
nlə
rin gə
lə
cə
kdə
istifadə
edilmə
sini tövsiyyə
edir. Də
rc edilmiş
kadastr
qiymə
tlə
ndirilmə
sinin nə
ticə
lə
rinin müzakirə
sində
n sonra onlar yerli özünü
idarə
etmə
orqanlarının qə
rarı ilə
tə
sdiq edilir, dövlə
t torpaq kadastrına
köçürülür və
gə
lə
n ilin ə
vvə
lində
qüvvə
yə
minir. Dövlə
t torpaq kadastrına
köçürülmüş
torpaq sahə
sinin kadastr də
yə
rinin qiymə
ti il ə
rzində
də
yiş
ilmir.
Daş
ınmaz
ə
mlakın
kadastr
qiymə
tlə
ndirilmə
sinin
kompleks
proqramının
tə
rkib
hə
ssə
si
kimi
şə
hər
torpaqlarının
kadastr
qiymə
tlə
ndirilmə
sinin nə
ticə
lə
ri aş
ağ
ıdakı mə
qsə
dlə
r üçün istifadə
edilə
bilə
r:
- torpaq kadastrının dövlə
t avtomatlaş
dırılmış
sisteminin yaradılması;
- mə
skun torpaqların vergiqoyuluş
u bazasının formalaş
ması;
- ə
razi-iqtisadi zonallaş
dırma sх
eminin də
qiqləş
dirilmə
si;
-
bə
lə
diyyə
torpaqlarına
görə
icarə
haqqı
də
rə
cə
lə
rinin
müə
yyə
nləş
dirilmə
si;
- mülkiyyə
tin satış
hüququ start qiymə
tlə
rinin yaх
ud müsabiqə
və
hə
rraclarda uzunmüddə
tli icarə
nin tə
yin edilmə
si;
- munisipal ehtiyatlar üçün torpaqlar müsadirə
edilə
rkə
n konpensasiya
ödə
niş
lə
ri hə
cminin tə
yin edilmə
si;
- şə
hə
r tikililə
rinin ə
n sə
mə
rə
li və
perspektiv istiqamə
tlə
rinin
ə
saslandırılması;
- munisipal hakimiyyə
t orqanlarının mə
lumatlandırılması və
torpaq
bazarının müх
tə
lif subyektlə
rinə
pullu х
idmə
t göstə
rilmə
si;
- torpaq kağ
ız və
ipoteka fondunun yaranması.
Торпаьын дяйяри эюстярижисини алмаг мягсядиля кянд
тясяррцфатына йарарлы торпагларын кцтляви гиймятляндирилмяси
эялирин капиталлашдырылмасы методу иля йериня йетирилир. Бу
методла кянд тясяррцфатына йаралы торпагларын истифадя дяйяри
гиймятляндирилир.
Торпаг рентасынын капиталлашдырылмасы методу торпаг
бина вя гурьулар цчцн айрыжа ижаряйя верилдикдя ялверишлидир.
Кянд тясяррцфаты вя коммерсийа цчцн нязярдя тутулмуш