- 7 -
DUYGU SÖNMEZ
AHMET DODOLOĞLU
BERNA STEİNMAN EMSEN
Atatürk Universitesi, Erzurum-Türkiyə
THYMOL VE THYMOL AKTİF MADDELİ ÜRÜNLERİN ARI AKARINA (Varroa
destructor Anderson&Trueman) KARŞI ETKİSİ
Anahtar Kelimeler: Varroa destructor, thymol, thymovar, apiguard, etkinlik
Keywords: Varroa destructor, thymol, thymovar, apiguard, efficacy
Bal arısı kolonilerinde arı akarı (
Varroa destructor) ile mücadelede toz thymol, Thymovar
ve Apiguard ilaçlarının etkinliği ve koloni gelişimine olan etkileri araştırılmıştır. İlaçlama sonrası
en iyi sonuç toz thymol (%92.03) ve Thymovar grubunda (%83.60) elde edilmiştir. Apiguard
grubunda ise etkinlik %76.08 olarak tespit edilmiştir.
Araştırmada kullanılan toz thymol ve thymol aktif maddeli Thymovar ve Apiguard
uygulamalarının, kapalı yavru üretimine ve arı populasyonuna negatif etkisi gözlenmemiştir.
EFFICACY OF THYMOL AND THYMOL ACTIVE INGREDIENT PRODUCTS AGAINST OF
PARASITIC MITE (Varroa destructor Anderson&Trueman)
Effects of
powdered thymol, Thymovar and Apiguard for the control of the honey bee parasitic mite
Varroa destructor and colony growth parameters were evaluated in this research. The best results
were obtained with powdered thymol (92.03%) and in Thymovar (83.60%). The efficacy of
Apiguard was 76.08%.
Applications of powdered thymol and thymol active ingredient products used in this research did
not show any negative effects on the brood area and bee populations.
Keywords: Varroa destructor, thymol, thymovar, apiguard, efficacy
1. GİRİŞ
Arı hastalık ve zararlıları koloni pupulasyon gelişimini önemli ölçüde etkileyen, verimliliği azaltan,
arı sağlığını doğrudan etkileyen çok önemli bir sorundur.
Varroa paraziti kolonilerde yavru üretimi ve ergin arı populasyonunun azalmasına, arıların uçuş
etkinliğinin düşmesine, tarlacılık etkinliğinin azalmasına, enfeksiyonlara karşı doğal direncin
kaybolmasına, enfeksiyon kaynağı oluşturmasına, yaşam süresinin kısalmasına, tek kanatlılık,
küçük kanat, küçük abdomen, pupa ölümlerine, arılarda %25 oranında canlı ağırlık kaybına ve
%60’a varan protein kaybına, koloni gelişme hızında ve üretim etkinliğinde azalmaya, erkek
arılarda sperm üretiminde düşmeye ve kış kayıplarının artmasına sebep olmaktadır (Shimanuki
et
al. 1992; Anonymous 2000; Goodwin and Eaton 2001).
2.
Materyal ve Metod
Araştırma, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Uygulama Çiftliğine ait 20 bal arısı (
Apis mellifera
L.) kolonisinde yürütülmüştür. Deneme 24 Nisan 2015 tarihinde başlamış ve 30 Ekim 2015
tarihinde son bulmuştur.
Varroa destructor parazitine karşı mücadelede eterik yağ gruplarından
thymol ve thymol içerikli (Apiguard, Tyhmovar ve Toz Tyhmol) kullanılmıştır. Deneme öncesinde
bütün koloniler, arılı çerçeve sayısı (adet) ve yavrulu alan büyüklüğü (cm
2
) bakımından
eşitlenmiştir. Bu amaçla, aynı gün ve çevre şartlarında, her koloninin aynı miktar kuluçka alanına
ve 8-9 çerçeve arı varlığına sahip olması sağlanmıştır. Diğer taraftan, koloniler varroa bulaşıklığı
bakımından kontrol edilmiş ve bulaşıklık oranları birbirine yakın 20 adet arı kolonisi 5 kolonilik 4
gruba ayrılmıştır.
Araştırmada, thymol içerikli ürünlerden Apiguard, Thymovar ve toz thymol (sigma) beşer kolonide
kullanılmıştır. Böylece, 3x5=15 uygulama ve bir kontrol grubu olmak üzere toplam 20 kolonide
çalışılmıştır. Kartonlar üzerine dökülen
Varroa’lar ışık altında sayılmış ve sayılan
Varroa’lar üçe
bölünerek bir günde düşen
Varroa sayısı tespit edilmiştir.
Araştırmada kullanılan toz thymol, Apiguard ve Thymovar muamelelerinin
Varroa üzerine etkinlik
derecelerini değerlendirmek ve bu uygulamalara rağmen kolonilerde kalan
Varroa parazitlerini
öldürmek icin, sistemik etkiye sahip 20x10 cm boyutlarında hazırlanmış beher karton plaka 265 mg
- 8 -
Amitraz ihtiva eden Rulamit®-VA kullanılmıştır.
Verilerin istatiksel analizi SPSS 13.0 istatistik paket programında yapılmıştır. Araştırma
kapsamında kullanılan organik bileşiklerin yüzde etkinlik oranına arc.sin
/100 transformasyonu;
normal dağılıma uyum göstermeyen yavrulu alan miktarı, petek gözlerindeki
Varroa sayısı ve arı
varlığı sayısına ait verilere ise heterojenliği azaltmak için logaritmik transformasyon (Log10)
uygulanmıştır. Elde edilen bu verilerin analizinde Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA/one way)
kullanılmıştır. Etkisi önemli bulunan özelliklere ait ortalamalara Duncan çoklu karşılaştırma testi
uygulanmıştır (Duncan 1995).
3. ARAŞTIRMA BULGULARI ve TARTIŞMA
3.1. İlaçlama öncesi kolonilerde
Varroa bulaşıklık oranının
belirlenmesi
Araştırmada kullanılan toplam 20 bal arısı kolonisinde, varyans analizi sonucuna göre, sonbahar
döneminde ilaç uygulamalarından önce
Varroa bulaşıklık değeri bakımından deneme grupları
arasında önemli bir farklılık olmadığı (Tablo 1); grupların ortalama
Varroa bulaşıklık değerlerinin
34.20±8.63 ile 22.20 ± 2.80 arasında değiştiği saptanmıştır (Tablo 1).
Tablo 1. İlaçlama öncesi koloni gruplarına ait Varroa bulaşıklık değerleri (adet) ve thymol
uygulamalarına ait kolonilerde ilaçlama öncesi ve sonrası ortalama kuluçka alanları (cm2)
Gruplar
n
İlaçlama Öncesi
Varroa
Bulaşıklık
Değerleri (Adet)
İlaçlama Öncesi
İlaçlama Sonrası
TT
5
34.20±8.63
ns
2867.40 ± 244.45
ns
1042.326 ±
41.47
ns
AP
5
31.40 ± 5.62
3155.95 ± 71.40
ns
1027.906 ± 38.07
TH
5
29.60 ± 6.67
3013.03 ± 73.34
ns
1036.127 ± 39.49
K
5
22.20 ± 2.80
3023.47 ± 73.34
ns
969.300 ± 31.35
Toplam
20
29.35 ± 3.06
3014.96 ± 71.43
1008.33 ± 18.45**
İlaçlama öncesi ve sonrası kuluçka miktarlarının karşılaştırılması (sütunlar arası),**p<0.01,
ns
:
Önemsiz
İlaçlama öncesi (18 Mayıs 2015) tarihinde yapılan ilk
Varroa sayımlarında, 20 kolonide toplam ölü
akar sayısı koloni başına ortalama 29.35±3.06
adet olarak bulunmuş ve bu miktar, Gregorc and
Planinc (2004), tarafından 21 kolonide ilaçlama öncesi koloni başına düşen günlük akar
miktarından (60.00±40.84) düşük çıkmıştır. Araştırmacılar ilaçlama öncesi gruplar arasında
Varroa
bulaşıklığı bakımından bir fark olmadığını bildirmişlerdir.
3.2. Bal arısı kolonilerinde ilaçlama süresince dökülen
Varroa sayısı (adet)
Deneme kolonilerinde her bir ilaç uygulamasından bir hafta sonra dökülen ortalama toplam
Varroa
sayısı bakımından gruplar arasındaki fark istatistiki olarak önemli (p<0.01) çıkmıştır. İlk, ikinci ve
son hafta toz thymol ve thymol içerikli ürünler sonunda elde edilen ortalama varroa sayıları
arasında fark çıkmazken, organik ilaçlar ile kontrol grubu arasındaki fark önemli bulunmuştur.
Üçüncü haftada en yüksek varroa sayısı (239.2±83.2) TT grubunda elde
edilmiş ve kontrol grubu ile
arasındaki fark çok önemli (p<0.01) çıkmıştır (Tablo 2).
Toz thymol ve thymol içerikli ilaç gruplarında, ikinci hafta sonunda dökülen en yüksek akar sayısı
(181.80±41.7) TT grubunda elde edilmiş ve gruplar arasındaki fark çok önemli (p<0.01)
bulunmuştur.
y
x
S
x
x
S
x
x
S
x