Asbob-uskunalardan ekstensiv foydalanish koeffitsienti
mazkur uskunalardan amalda
haqiqiy foydalanilgan vaqtning ulardan reja bo’yicha foydalanish muddatiga nisbati orqali
aniqlanadi.
реж
хак
t
t
К
экс
Bu yerda:
t
xak
– uskunalardan haqiqiy foydalanilgan vaqt, soatlar;
t
rej
– uskunalarning normaga asosan foydalanish muddati, soatlar.
Misol. Agar 8 soatlik smena mobaynida ta’mirlash uchun 1
soat rejalashtirilib, amalda 5
soat sarflangan bo’lsa, u holda ekstensiv foydalanish koeffitsienti 0,71 (5
(8-1)) ni tashkil qiladi.
Bu esa asbob-uskunalardan smena davomida faqat 71 % foydalanilganligini anglatadi.
Korxonalarda bunday uskunalarning
bir emas, bir nechta – o’nta yoki yuztasidan
foydalaniladi. SHu munosabat bilan uskunalarning smenalik koeffitsienti
- sutka davomida
mashina-smenalarning o’rnatilgan uskunalarning umumiy soni yoki ishchi o’rinlariga nisbatini
aniqlash zaruriyati tug’iladi. Bu holda smenalilik koeffitsienti quyidagi formula asosida
aniqlanadi:
КО
МС
К
см
Bu yerda:
MS - sutka davomida haqiqiy ishlangan mashina-smenalar yig’indisi;
KO - o’rnatilgan asbob-uskunalarning umumiy soni.
Misol. Korxonada 200 dona metall qirquvchi stanok sutka mobaynida 360 mashina-smena,
60 ta temir presslovchi stanok 50 mashina-smena, 40 ta quyuv stanoklari esa 30 mashina-smena
ishlagan. Ushbu holda barcha stanoklardan foydalanishning smenalilik koeffitsienti quyidagicha
topiladi:
47
,
1
40
60
200
30
50
360
см
К
Uskunalarning smenalilik koeffitsientini aniqlashning yana bir yo’li bo’lib, unga ko’ra
korxonalarning bir emas, ikki yoki uch smenada ishlashi va bunda uskunalarning barchasidan
ham to’liq foydalanilmasligi ko’zda tutiladi. Masalan, Sexda 270 dona uskuna o’rnatilgan bo’lib,
birinchi smenada ulardan 200 tasi, ikkinchi smenada esa 190 tasi ishlagan. Bu holda
uskunalarningsmenalilik koeffitsienti 1,44 (200
190)
270) ni tashkil qiladi.
Dostları ilə paylaş: