Udhëheqja dhe programimi automatik
Programimi i brejtësit
industrial CNC
148
Teknik i makinerisë
Pamja e njësisë udhëheqëse FANUC OMC e cila në rastin konkret
është ndërtuar në brejtësin CNC nga prodhuesi EMCO është paraqitur
në fi gurën që vijon:
Njësia bashkëkohore udhëheqëse për brejtësin CMC
7.2. Pikat karakteristike të brejtësit CMC
М – pika zero e makinës
W – pika zero e mjetit punues
R – pika referente
N – pika për pranim dhe ndërrim
të veglës
Pika zero e makinës shpesh ësh-
të vendosur në skajin e majtë të posh-
tëm të tavolinës së punës së brejtësit.
Ngase programi shkruhet në raport më
pikën zero të mjetit punues W, patjetër
duhet të defi nohet distanca midis pikës zero të makinës M dhe pikës
zero të mjetit punues W. Në atë mënyrë bëhet
translacioni i sistemit ko-
ordinativ prej pikës zero të makinës M
në pikën zero të mjetit punues W. Pa-
ralelisht mund të përdoren edhe deri
7 pika zero të mjetit punues. Rëndësia
e tij bëhet me funksionet e G54-G59.
Njësit udhëhe
qëse bashkëkohore,
përveç transla cionit lejojnë edhe rro-
tullim të sistemit koordinativ.
Pikat karakteristike të brejtësit CNC
Translacioni i sistemit koordinativ
Programimi i brejtësit industrial CNC
Udhëheqja dhe programimi automatik
Teknik i makinerisë
149
7.3. Sistemi koordinativ i brejtësit CNC
Sistemi koordinativ te brejtësi CNC ka
3 boshte X, Y dhe Z. Nëpër
rrotulluesen kryesore kalon Z boshti (ky rregull vlen për të gjitha maki-
nat CNC). X boshti është bosht
i zgjatur, kurse Y boshti ësh-
të i tërthortë. Nëse ekziston
mundësi për lëvizje rrotulluese
rreth boshteve, ato shënohen
me: A –
rotacion rreth X bosh-
tit, B – rotacion rreth Y boshtit,
C – rotacion rreth Z boshtit. Për
shembull: Nëse brejtësi ka tavo-
linë rrethore punuese, rotacioni
i tij do të progra mohet
me kodin
C. Gjithashtu, nëse në tavolinën
e punës është vendosur aparati i
veçantë, rotacioni i tij do të pro-
gramohet me kodin B etj.
Lëvizjet mund të programohen në koordinatat relative ose abso-
lute. Te lëvizja relative sistemi koordinativ është lëvizës dhe është i “lid-
hur” me majën e veglës.
7.4. Koordinimi i rrezes së brejtësit G41, G42, G40
G41- defi nimi i koordinimit të majtë të rrezes së brejtësit
G42 - defi nimi i koordinimit të djathtë të rrezes së brejtësit
G40 – asgjësimi i sistemit koordinativ të rrezes së brejtësit
Nën kompensim të rrezes së brejtësit nënkuptohet përdorimi i lë-
vizjeve korrigjuese të fi tuara nga njësia udhëheqëse
me çka praktikisht
gjatë përpunimit me brejtës, maja reale e prerësit të veglës së brejtësit
vendoset në qendër të brejtësit (duhet të përputhen).
relativ
absolut
Sistemi koordinativ te brejtësi CNC
G41 - kompensimi i majtë
G42 - kompensimi i djathtë
Programimi i brejtësit industrial CNC
Udhëheqja dhe programimi automatik
Teknik i makinerisë
151
sohet ndryshimi në gjatësi. Me kompensim të gjatësisë së veglave është
mundësuar që gjatë ndërrimit të veglës të përputhen të gjitha majat
e veglave në një pikë të vetme e cila mbahet në mënyrë programore.
Vlerat e gjatësive të veglave futen në njësinë udhëheqëse
e cila auto-
matikisht i njehson ndryshimet e gjatësisë dhe bën kompensimin e tyre.
7.6. Funksionet e programimit
7.6.1. Pozicionimi - G00
Formati i funksionit
N… G00 X… Y… Z…
X,Y,Z – koordinatat në
fund të pikës së lëvizjes
(pozicionimi)
Shembull
Koordinatat absolute G90
N50 G00 X40. Y56.
Koordinatat relative G91
N50 G00 X-30. Y-30.5
7.6.2. Lëvizja punuese - G01
Formati i funksionit
N… G01 X… Y… Z… F…
X,Y,Z – koordinatat në fund
të pikës së lëvizjes (pozici-
onimi)
F – lëvizja mm/min., mm/
rrot.
G00 – funksioni për pozicionim
S ….. pika anësore
E ….. pika e fundit
G01 – funksioni për lëvizje punuese