Aydın Paşayev
Yüklə 2,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ġrəm bazarında
- Ġsanın
- Ġsa kimi
- Ġsatək
189 Ġrəm bağı kimi vardı bir bağı, Bağ deyil, bağların nurlu çırağı (YG-256). Ġrəm bazarı (məc. mif.) – Füsunkarlıq və təbiət gözəlliyi meydanı mənasında iĢlədilmiĢdir. O məst gözlərinə həsrət qalanlar,
sinlər” məsəlinin adıdır. Nədir mənə qarĢı mərhəmətsizsən? Bəs “Ġrhəm-türhəm”i oxumadın sən? (LM-94). Yəni sən aciz insanların əlindən yapıĢ ki, çətin gündə baĢ- qaları da sənə əl tutsunlar. Ġsa (ag.) – Xristian dininin banisi hesab olunur. Guya o, yeni eranın birinci ilində yanvar ayının 1-də anadan olmuĢdur. Dini əf- sanələrə görə, anası Mariya (Məryəm) ərə getmədən hamilə olmuĢ və Ġsanı doğmuĢdur. Cəbrail Allahın ruhunu Məryəmin bətninə daxil edərkən onun oğlan doğacağını da bildirir və tapĢırır ki, uĢa- ğın adını da Ġsa qoysunlar. Məryəmlə həyat quran Davuda da yu- xuda bəyan olunur ki, Məryəmə toxunmasın, çünki o artıq Allahın ruhundan uĢağa qalmıĢdır. Saleh bir adam olan Davud bu vəziy- yətlə barıĢır, Ġsa anadan anadan oluncaya qədər Məryəmə toxun- mayır... Bütpərəst yəhudilər isə Ġsanı “Göylər oğlu”, “Allahın oğlu” kimi yox, “Davudun oğlu” kimi tanıyardılar. Peyğəmbərlik iddia- sında olan Ġsanı yəhudilər “Musanın qanunlarını təhrif edir”, - deyə dövrünün ən dəhĢətli cəza üsulu ilə çarmıxa çəkmiĢlər. “Ġncil”ə və xristianların etiqadına görə, Ġsa ölməmiĢ və guya ölümündən üç gün sonra dirilərək dördüncü göyə qalxmıĢdır. “Ġncil” adlı müqəddəs kitab guya Allah tərəfindən ona gön- dərilmiĢdir. Əslinə qalsa isə “Ġncil”(“Bibliya” – Müqəddəs Yazı- lar külliyyatı və ya sadəcə olaraq “Kitab” iki kitabdan ibarətdir. Onlardan birincisi Musa peyğəmbərin Qanunlar kitabı olan “Tövrat”, ikincisi isə Ġsa peyğəmbərə aid edilən “Ġncil”dir. Dini ədəbiyyatda birinci “Əhdi Ətiq”, ikincisi isə “Əhdi Cədid” ad- lanır. “Əhdi Ətiq” miladdan əvvəl, “Əhdi Cədid” isə Miladın bi- 190 rinci əsri ərzində Müqəddəs Ruhdan ilham almıĢ 40-dan artıq müəllif tərəfindən yazılmıĢdır (46-5). Dini əfsanələrə görə, Ġsa peyğəmbərin möcüzələrindən biri ölüyə nəfəsi ilə can verməsidir. ġərq Ģeirində Ġsa nəfəsi insana ruh verən söz mənasında iĢlənir. Guya “Qara qüvvələr” üzərində qələbə çalmaq və ölüləri di- riltmək üçün Ġsa peyğəmbər bir zaman yenidən Yerə enəcəkdir... Yer üzünə elçidir, Ġsatək qulu vardır, Müjdəçi müjdəçidir, çapar da ki çapardır (SX-28). Burada Ġsa peyğəmbər Məhəmməd peyğəmbərin quluna bən- zədilmiĢdir. Nizami “Ġsanın hekayəti”ndə onun bədii obrazını da yarat- mıĢdır.
Ġz qoyaraq dünyanın torpağında, daĢında, Ġsa ayaq saxladı bir bazarın baĢında. Ġsa necə söz açdı indi görək eyibdən... (SX-111). ġair Ġsa adından məcazi ad kimi də çox geniĢ istifadə etmiĢ və yeri gəldikcə onunla bağlı hadisə və rəvayətləri də xatırla- mıĢdır. Nizami Ġsa peyğəmbəri əsasən Məhəmməd peyğəmbərlə müqayisə etmiĢdir. Niyyət bais deyildi təlaĢına Ġsanın, Atasızlıq qaxıncdı öz baĢına Ġsanın (SX-39). Yəni Ġsa peyğəmbər qəbul təamını (qidasını) arzulamadı. Çünki atası məlum olmadığı üçün xalq tərəfindən ləkələnmiĢdi. MəĢuqənin öpüĢü ölüləri dirildən Ġsanın dodağına bənzədilir. Dodağı Ġsa kimi cansız cana can verər (SX-65). Zəmanənin hökmdarları ilə Ġsa peyğəmbər müqayisə olunur. Ġsatək bu çırağı söndür öz nəfəsinlə, Onsuz yanan çıraqsan eĢqinlə, həvəsinlə... Dördüncü asimanı Ġsatək yarsan özün, GünəĢə yüksələrək günəĢ olarsan özün, Bu dünyanın nəbzini kim tutsa Ġsa kimi, Ġnsafı, mürvətiylə olar dünya hakimi (SX-76). Dini əsatirə görə, Ġsa peyğəmbər GünəĢ çırağını öz nəfəsi ilə üfürüb keçirmək və insanları atəĢpərəstlikdən xilas etmək üçün 191 göyün dördüncü qatına qalxmıĢdır. AĢağıdakı beytdə isə Ġsa peyğəmbər boyaqçıya bənzədilmiĢdir. Fələk – boyaq küpüdür, sanma boyası azdır, Ġsa bir boyaqçıdır, GünəĢ də ki rəngsazdır. Ġsaya boyadıbdır libasını asiman (SX-89). GünəĢ öz hərarəti və Ģüaları ilə bütün rəngləri ağardır. GünəĢ kimi göyün dördüncü qatında qərar tutan Ġsa peyğəmbər isə bo- yaqçıdır. Dini əsatirə görə, Ġsa peyğəmbərin möcüzələrindən biri də küpəyə bir rəng töküb ondan istədiyi əlvan rəngləri çıxara bilmək imiĢ. Beytin məzmunu: Ġnsanın saçları istər qara, istər ağ olsun, ikisi də bir Ģeydir. Biri cavanlığın hesabına qara, biri isə zəmanənin sel-sularında yuyularaq ağ olmuĢdur. Bütün insanlar zirəklikdə Ġsaya bənzədilir. Daim könül mülkünə sən də can at Ġsatək, Ulaqsızca, yüksüzcə mənzilə çat Ġsatək (SX-136). Xosrov Ġsa peyğəmbərə bənzədilir. YaxĢısı budur ki, Məryəmi unut,
Birinci misrada adı çəkilən Məryəm Xosrovun vəfat etmiĢ arvadıdır. Yəni Məryəm ölmüĢdür. Əgər ölüləri dirildə bilən Ġsa da olsan, onu bir də geri qaytara (dirildə) bilməyəcəksən. AĢağı- dakı beytdə isə Ģair oğlu Məhəmmədə Ġsa mərifətli həkim olma- ğı məsləhət görür. Ġsa mərifətli həkim ol, amma Ġnsanı öldürən bir həkim olma (LM-65). Məhəmməd peyğəmbərin dodağı Ġsanın nəfəsinə bənzədilir. Dodağın Ġsadan daha möcüzkar, Zülmətin suyutək geyinmiĢ paltar (Ġ-23). Yəni Məhəmməd peyğəmbərin nəfəsi ölüləri dirildən Ġsanın nəfəsindən daha möcüzəlidir. Ġkinci misranın mənası isə belədir: Dirilik suyu Zülmətdə, qaranlıqda ikən, Məhəmməd peyğəm- bərin də vücudu qara paltarla örtülü idi. AĢağıdakı beytdə isə Ģair özünü Ġsa peyğəmbərə bənzədir. Bu lacivərd küpdən mən də Ġsatək Ġplər çıxarıram hər an rəngbərəng (Ġ-416). Yüklə 2,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|