Azad İsa oğlu Qurbanov, Elçin Musa oğlu Məmmədov, Aygün Seyfəddin qızı Hüseynova
Yüklə 2,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Operatorlar İfadə Operandların tipi Nəticənin tipi
349 Operator Təyinatı Not Məntiqi inkar və ya tərtibin inkarı - Minus. Dəyişən və ya sabitin işarəsini dəyişir. In Elementin çoxluğa daxil olmasını müəyyən edir. @ Göstərici tip dəyişənə müəyyən qiyməti mənimsətmək üçün istifadə olunur. 1 Mənimsətmə operatoru adından məlum oldugu kimi dəyişənin adına konkret qiyməti və ya ifadəni mənimsədir. Mənimsətmə operatoru olaraq := işarəsindən istifadə edilir. Mənimsətmə operatoru yerinə yetirildikdə mənimsətmə işarəsindən sağ tərəfdəki ifadənin qiyməti hesablanır və bu qiymət sol tərəfdə duran dəyişənin adını bildirən identifikatora mənimsədilir. Qeyd edək ki, dəyişən və ifadə eyni tipə malik olmalıdır. Yalnız, həqiqi dəyişənlərə həqiqi və tam tipli ifadələr və ya qiymətlər mənimsədilə bilər. Bir ölçülü sətir dəyişəninə simvol tipli, simvol dəyişəninə isə bir ölçülü sətir tipli verilənlər və ifadələr mənimsətmək olar. Fayl tipindən başqa bütün tiplər üçün mənimsətmə operatorundan istifadə etmək olar Hesabi operatorlara aşağıdakılar aiddir: • + (toplama) • -(çıxma) • * (vurma) • / (bölmə) • DIV (tam bölmə) • MOD (bölmə nəticəsində alınan qalığın hesablanması) Hesabi operatorlar ifadədə tam və həqiqi tipli verilənlərlə tətbiq olunur. Bu zaman ifadənin qiymətinin tipi aşağıdakı kimi müəyyən olunur. Operatorlar İfadə Operandların tipi Nəticənin tipi + A+B real, real integer, integer real, integer real integer real - A-B real, real integer, integer real, integer real integer real * A*B real, real integer, integer real, integer real integer real / A/B real, real integer, integer real, integer real real real 1 Bax: Gostəricilər. 350 Operatorlar İfadə Operandların tipi Nəticənin tipi Div A div B integer, integer integer Mod A mod B integer, integer integer Qeyd edək ki, ifadədə hesabi operatorların yerinə yetirilmə prioriteti aşağıdakı kimidir: / , *, div, mod,+,- Bu prioriteti dəyişmək üçün “(“ və “)” mötərizələrindən istifadə etmək lazımdır. Müqayisə operatorları iki operandın 1 qiymətlərini müqayisə edir. Operatorun nəticəsi məntiqi tipli True və ya False qiyməti olur. Turbo Pascal dilində istifadə edilən müqayisə operatorları aşağıdakı cədvəldə verilmişdir: Ope- rator Adi Misal Nəticə = bərabərdir A=B True, əgər A= B, əks halda False <> fərqlidir A<>B True, əgər A ≠ B, əks halda False > böyükdür A>B True, əgər A> B, əks halda False < kiçikdir A >= böyükdür-bərabərdir A>=B True, əgər A ≥B, əks halda False <= kiçikdir-bərabərdir A<=B True, əgər A ≤B, əks halda False Müqayisə operatorları ifadədə aşağıdakı ardıcıllıqla yerinə yetirilir: =,<>, <, >, <=, >= Qeyd edək ki, ifadədə həm hesabi operatorlar, həm də müqayisə operatorları iştirak etdikdə, əvvəlcə hesabi operatorlar, sonra isə müqayisə operatorları yerinə yetirilir. Müqayisə operatorları tam, həqiqi, simvol və sətir verilənlərlə tətbiq olunur. Sətirlərin müqayisəsi soldan sağa doğru üst-üstə düşməyən simvola qədər davam edir. Simvol tipli verilənlərin müqayisəsi onların ASCII cədvəlində yerləşmə kodunun müqayisəsi əsasında yerinə yetirilir. Məsələn, ‘A<’B’,’B<’C’, və s. Məntiqi tip operatorlar ifadədə məntiqi operandlara tətbiq edilir. Onlar aşağıdakı cədvəldə verilmişdir. Ope- rator Misal A-nın qiyməti B-nın qiyməti Nəticə Operatorun adı və riyazi işarəsi true false not not A false True məntiqi inkar ( ⎤ ) 1 Müqayisə operatorunun tətbiq edildiyi operandlar eyni tipli və ya uyuşan tipli olmalıdır. 351 Ope- rator Misal A-nın qiyməti B-nın qiyməti Nəticə Operatorun adı və riyazi işarəsi true true true true false False false true false and A and B false false False məntiqi və ( ∨) true true true true false true false true true or A or B false false False məntiqi və ya ( ∧) true true false true false true false true true xor A xor B false false False məntiqi istisna ( ⊕) Cədvəldə verilmiş misallardan göründüyü kimi, Not məntiqi inkar operatoru unar tip operatordur və məntiqi operandın qiymətini dəyişdirir. And operatoru hər iki operandın eyni qiymət aldığı halda, True qiyməti, or operatoru operandların heç olmasa biri True qiymət aldıqda, xor operatoru isə birinci operandın qiyməti ikinci operandın qiymətindən fərqli olduqda True qiyməti alır. Birləşdirmə operatoru -“+” və ya “&” ifadədə simvol və sətir tipli verilənlərlə tətbiq edilir və nəticə sətir tipli olur 1 . Tərtib operatorlarına aşağıdakı operatorlar aiddir: ◊ not -tərtibin inkarı ◊ and -tərtibin hasili; ◊ or -tərtibin toplanması; ◊ xor -tərtibin toplanmasının istisnası; ◊ shl -sola doğru tərtibin sürüşdürülməsi; ◊ shr -sağa doğru tərtibin sürüşdürülməsi; Tərtib operatorları proqram kompilyasiya edilərkən ikilik say sisteminə çevrilmiş ədədlər üzərində əməliyyatlar yerinə yetirir. Məsələn, əgər A bayt tipli 1 Nəticədə alınan sətrin uzunluğu 255-dən çox olmamalıdır. Yüklə 2,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|