Azer-dili 5s Derslik 2016 Layout 1
Yüklə 3,25 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SÖZLÜK fərqlənmək – отличаться qadağan – запрещение, запрет cərimə – штраф məbləğ – сумма mövcud – сушествующий SÖZ EHTİYATI
- Çap üçün deyil Çap üçün deyil 19.
- NÜMUNƏ: boz – bozumtul, bozumtraq, bomboz, boztəhər, açıqboz, tündboz... 23.
- Rəsul Rza 24.
- SÖZLÜK dənlənmək – искать корм xal – здесь: пятно (пятнистый) döşündə – на груди qırğı, ley – ястреб tərlan, laçın – сокол Çap üçün deyil
- Çap üçün deyil Çap üçün deyil
məh rumedilmə kimi qanun da var. Bu qanunun yazıldığı kitab “Qırmızı ki tab” adlanır. Qırmızı rəng qadağan siqnalı kimi bütün dünyadakı insanlara məlum dur. Siz dəfələrlə avtomobil yolunu keçərkən işıqforun qırmızı işığı ya nan da bütün avtomobillərin dayandığının şahidi olmuşsunuz. Deməli, qır mızı rəng “olmaz” kimi də başa düşülə bilər. Ona görə də insanlar nəsli tü kənməkdə olan, sayı azalan və kökü tamamilə kəsilməkdə olan hey vanla rı və bitkiləri qorumaq üçün yaradılan kitabı belə adlandırıblar. Ümumdünya “Qırmızı kitab”ı bir neçə hissədən ibarətdir. Kökü kə sil məkdə olan heyvanlar haqqında məlumatlar qırmızı səhifələrdə yerləş di rilmişdir. Bu kitabda sarı səhifələr də mövcuddur. Bu səhifələrə yer üzün də sayları azalan heyvanların adları salınıb. Yaşıl səhifələrdə isə nəsli bər pa olunmuş, qırılmaqdan xilas olmuş heyvanlar haqqında məlumatlar ya zılmışdır. Son zamanlar xilas olmuş heyvanların sayı xeyli artmışdır. 17. “Qırmızı kitab”ı nə üçün belə adlandırıblar? A) Qırmızı rəng qadağan siqnalı kimi bütün dünyadakı insanlara məlumdur. B) Qırmızı rəng “olmaz” kimi də başa düşülür. C) İnsanlar kökü tamamilə kəsilməkdə olan heyvanları və bitkiləri qo rumaq üçün bu kitabı belə adlandırıblar. Ç) Bu kitabların cildi qırmızı rəngdə olur. 18. Aşağıdakı suallardan biri mətnə aid deyil. Həmin sualı səsləndirin. A) “Qırmızı kitab”da nə barədə qanunlar var? B) Sarı səhifələrə hansı heyvanların adları salınıb? C) Göy səhifədə nə barədə yazılıb? D) Qırmızı səhifələrdə hansı məlumatlar yerləşdirilib? 101 SÖZLÜK_fərqlənmək_–_отличаться_qadağan_–_запрещение,_запрет_cərimə_–_штраф_məbləğ_–_сумма_mövcud_–_сушествующий_SÖZ_EHTİYATI'>SÖZLÜK fərqlənmək – отличаться qadağan – запрещение, запрет cərimə – штраф məbləğ – сумма mövcud – сушествующий SÖZ EHTİYATI azadlıqdan məhrum edilmə – лишение свободы kökü kəsilməkdə olan – в процессе исчезновения nəsli tükənməkdə olan – в процессе вымирания qırılmaqdan xilas olmuş – спасенные от вымирания bərpa olunmuş – востановленный Çap üçün deyil Çap üçün deyil 19. “Qırmızı kitab”ın xeyri nədir? 1) Cildi qırmızı olduğu üçün insanların diqqətini cəlb edir. 2) Kökü kəsilməkdə olan heyvanların və quşların adları bu kitaba yazıldığı üçün onları ovlamaq qadağan edilir. 3) “Qırmızı kitab”da dövlət qanunları yazıldığı üçün hamı ona riayət etməlidir. 20. Sizcə, təbiətdə heyvanların və quşların kökü getdikcə kəsilsə, nə baş verər? Nə üçün heyvanlar və quşlar “canlı təbiət” adlanır? Yoldaşlarınızla fikirlərinizi bölüşün. Müzakirə edin. 21. Təbiəti qorumasaq, nə baş verər? “Təbiət bizim ümumi evimizdir” mövzusunda təqdimat hazırlayın və onu gələcək dərslərinizin birində nü mayiş etdirin. 22. Mətndə işlənmiş sifətləri seçib yazın. Həmin sifətləri başqa hansı formalarda işlədə bilərsiniz? Qarşılarında düzəltdiyiniz formaları da qeyd edin. NÜMUNƏ: boz – bozumtul, bozumtraq, bomboz, boztəhər, açıqboz, tündboz... 23. Şeiri ifadəli oxuyun və əzbərləməyə çalışın. TURAC Bu quş bizim turacdır, Dənlənir, yəqin, acdır . Uçan vaxtı pırhapır Qanadları səs salır. Döşündə ağ xallar var Qara ata turacın. Turacın düşmənidir Ley, qırğı, tərlan, laçın. Rəsul Rza 24. Qırmızı hərflərlə verilmiş söz rus dilində hansı mənada işlənib? a) голодный b) горький c) белый d) сытый 25. Şeirin məzmununa aid olmayan cümlə hansıdır? A) Turac xallı quşdur. 102 SÖZLÜK dənlənmək – искать корм xal – здесь: пятно (пятнистый) döşündə – на груди qırğı, ley – ястреб tərlan, laçın – сокол Çap üçün deyil Çap üçün deyil B) Turac uçduqda qanadlarının səsi eşidilir. C) Turac çox sürətlə uçur. D) Turacın düşmənləri var. 26. Hansı söz necə? sualına cavab verir? a) bizim b) ağ c) qanad d) qırğı 27. Turacdan əlavə, şeirdə neçə quşun adı çəkilib? a) dörd b) üç c) səkkiz d) beş 28. Verilmiş saylardan hansılar ancaq sözlə yazıla bilər? bir, yüzlərlə, xeyli, beş, çox, on beş, bir neçə, əlli, otuz, az, çoxlu § 22. NİGARIN SEVİNCİ Nigarın babası xəstələnmişdi. Qız babasının yatağına tərəf gəlib, üzündən öpdü: – Baba, özünü ələ al, atam gələr, yaxşı olarsan, xəstəliyin keçib gedər. Baba Nigarın sözlərindən kövrəldi. Nigarın babasına yazığı gəldi. Dəsmalı ilə onun gözlərini sildi, pıçıltı ilə babasına dedi: – Ay baba, niyə özünü üzürsən? Dərdini mənə de, axı mən səni çox istəyirəm. – Ay bala, nə deyim, başımıza bəla gəldi. Ermənilər doğma ocağımızı, bağbağatımızı, malqaramızı dağıdıb, bizi didərgin saldılar. Heç bir gü nahı olmayan körpələri, uşaqları, anabacıları öldürdülər. Cəbhəyə könüllü gedən yeganə oğlumdan, sənin atandan neçə vaxtdır ki, xəbər ətər yoxdur. Anan dözməyib onun dalınca getdi. Qardaşın və bacınla tək qalmışam. Bu ağır dərdə dözmək olmur, mənim balam.. Nigar babasını bərkbərk qucaqladı . – Baba, atam niyə didərgin düşüb? – Qızım, ermənilər hücum edib, Xocalı kimi gözəl bir yurdu dağı danda nələr çəkdik. Neçə gün acsusuz qaldıq, nə qədər uşaq, böyük tələf oldu. Sizi xilas edəndə əlayağımız dondu. Atan mərdliklə vuruşdu. Qarabağın neçə kəndinin azad edilməsində əsl qəhrəmanlıq göstərdi. Lakin ağır döyüşlərdə itkin düşdü. Nigar soruşdu: – Axı bu ermənilər bizdən nə istəyirlər? – Qızım, Vətəni, yurdu olmayan ermənilər həmişə Azərbaycan tor paqlarına göz dikiblər. Torpağımızı ələ keçirməyə can atıblar. Həmişə də qeyrətli xalqımız onlara qalib gəlib... Baba daha danışa bilmədi, dərindən nəfəs alsa da, havası çatmadı. 103 Çap üçün deyil Çap üçün deyil Yüklə 3,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|